JAPANESE WAR BRIDES IN AMERICA: AN ORAL HISTORY. Miki Ward Crawford, Katie Kaori Hayashi, Shizuko Suenaga. Santa Barbara, CA: Praeger, 2010. 268 pp. Hardbound, $54.95.

در کشورهایی که در کتاب «عروسان جنگی ژاپنی در آمریکا» از آنها نام برده شده، مردم به شکل سنتی با پوشیدن لباس‏های مخصوص عروسی، آماده کردن اسناد رسمی و انجام مراسم مذهبی، ازدواج خود را جشن می‏گیرند. اما با وجود چنین سنن گرانقدری، حدود 50 هزار زن ژاپنی پس از جنگ دوم جهانی با سربازان آمریکایی ازدواج کردند که تعداد بسیار کمی از آنان از چنین سنتی در ژاپن یا ایالات متحده بهره بردند. در مقابل، بسیاری از این زنان با بی‏اعتمادی، خصومت و خفت روبرو شدند. با این وجود، فقط تعداد بسیار کمی از آنها از عمل خود احساس پشیمانی کردند.

این مسائل را، سه نویسنده همکار میکی وارد کروفورد، کاتی کئوری و شیزوکو سوئنا گا در کاری مشترک بررسی نموده و هر کدام در این کتاب تقریباً 6 قسمت را به خود اختصاص داده‏اند. (بنابراین، کتاب آنها به سه قسمت یازده بخشی که هر کدام حاوی خلاصه زندگی نوزده زن است تقسیم شده است.) هایاشی در مورد انگیزه‏ دست زدن به چنین کاری،‏ می‏گوید: «در قرن بیستم، محققین به جز موضوع بازداشتِ بی‏تفهیمِ اتهامِ آمریکایی‏های ژاپنی‏تبار در جنگ جهانی دوم، اغلب تاریخ دیگر آمریکایی‏های ژاپنی‏تبار را نادیده گرفته‏اند» (صفحه ix). او می‏افزاید از این بدتر، نادیده انگاشته شدن تاریخ «عروسان جنگی ژاپنی» است که از سال 1946 تا 1965، حدود نیم قرن پس از ورود موج اول ایسئیIssei (نسل اول مهاجرین ژاپنی) در اواخر قرن نوزدهم میلادی (صفحه ix) وارد آمریکا شدند. محوریت عمده این کتاب، موضوع غلبه بر موانع، مخصوصاً ازدواج بین‏المللی است. همانطور که در بخش قدردانی کتاب آمده است، عنوان صریح «عروس جنگی ژاپنی» از همان ابتدا بار معنایی منفی داشته است (صفحه ix). در حالی که این اصطلاح در زبان انگلیسی خنثی است، ترجمه ژاپنی‏اش «سنسوهانایومی sensohanayome» مایه شرمساری است، چرا که ژاپنی‏ها بر «این باور هستند که عروسان جنگی، روسپیان سابق بوده‏اند» (صفحه 250). در اواخر دهه 1980 بود که عروسان جنگی، پس از تأسیس انجمن بین‏المللی ازدواج نیکئیNikkei International Marriage Society «سخن گفتن از خود را آغاز کردند» (صفحه 250). این انجمن برپاکننده یک شبکه اجتماعی پرقدرت برای زنان بود که با تعدادی از اعضای آن برای تهیه این کتاب نیز مصاحبه صورت گرفته است. نویسندگان اصطلاح «عروسان جنگی» را علیرغم ماهیت مشکل آفرینش، اختیار کرده‏اند چرا که هنوز اصطلاحی که آزردگی کمتری ایجاد کند و خاص این زنان باشد ... تعریف نشده است» (صفحه ix).

روایت‏های عروسان جنگی ژاپنی، نشان می‏دهند شمار زیادی از این زنان نه فقط در ژاپن بلکه در آمریکا، و نیز در مکان‏های فرهنگی ارتش در خارج آمریکا و نیز مجامع آمریکایی‏های ژاپنی‏تبار، طرد شدند. این عروسان، از سوی هم‏میهنان خود نیز به خاطر مسائلی چون ازدواج با «دشمن»، به دنبال «ازدواج دونژادی» رفتن و در نتیجه آن لکه دارکردن «خون اصیل» که قبل از جنگ مفاهیمی بسیار ارزشمند محسوب می‏شدند، سرزنش گردیدند (صفحه 88). مشابه آن، مقامات آمریکایی و پرسنل ارتش نیز با ایجاد موانع قانونی سختگیرانه در مورد ازدواج‏های بین‏المللی، نگاه تحقیرآمیز خود را نشان دادند. همانطور که تعدادی از این زوج‏ها بخاطر می‏آورند، تشریفات اداری برای این ازدواج‏ها آن چنان زیاد بود که به نظر می‏رسید «آشکارا قصد [مقام‏های آمریکایی] این بود که این زوج‏های دو نژادی از ازدواج دلسرد شوند» (صفحه32).

این همسران بعد از مهاجرت به آمریکا همچنان با چالش‏ها روبرو بودند، و با وجود برخورد مهربان بستگان همسران آمریکایی خود، تجاربی چون انزوای فرهنگی، طردشدگی و تبعیض قانونی به خاطر می‏آورند. بسیاری از آنها به جاهایی رفتند که «بیشتر [آمریکایی‏ها] ... هرگز در عمر خود حتی یک ژاپنی ندیده بودند ... و همچنان احساسات ضد ژاپنی در میان آنان فراگیر بود» (صفحه127). آنچه که اوضاع را بدتر می‏کرد این بود که جامعه ژاپنی‏های آمریکا نیز نسبت به عروسان جوان به عنوان بیگانگان بی‏دعوت، ابراز انزجار می‏کردند. این عروسان تا پیش از ازدواج با همسران نظامی خود، بی‏عدالتی‏هایی همچون بازداشت‏هایِ بی‏تفهیمِ اتهامِ زمانِ جنگ را تجربه نکرده بودند. بلکه بسیاری از آن‏ها به یکباره وارد محله‏های طبقه متوسط سفیدپوستان شده و باید برای همسران غیرژاپنی و فرزندان انگلیسی زبان خود غذاهای آمریکایی می‏پختند.

با توجه به تمرکز این کتاب بر مبارزات اقلیت‏ها، شایسته است به طور گسترده از سوی محققین و دانشجویان مطالعات آمریکایی‏های آسیایی‏تبار، به ویژه آمریکایی‏های ژاپنی‏تبار مورد توجه قرار گیرد. به علاوه، ازآنجایی که این اثر، میان رشته‏های تاریخ، مطالعات زنان، نژاد و قوم‏نگاری ارتباط برقرار می‏کند، نمونه‏ای از پژوهش باارزش بر اساس یک چارچوب میان رشته‏ای مستحکم، ارایه می‏دهد. در عین حال، مورخین شفاهی می‏توانند دید بسیار خوبی درباره موضوعاتی چون جمع‏آوری اطلاعات، پیاده‏سازی و ترجمه به دست آورند. بالاتر از همه این‏ها، قالب سه قسمت/سه نویسنده، اهمیت شماری از روش‏های رایج که مورخین به ناچار در قالب آن‏ها روایت نهایی را هدایت کرده و شکل می‏دهند نشان می‏دهد. همانطور که ربکا جونز Rebecca Jones در بررسی کتاب صداهای مختلط Blended Voicesخاطرنشان کرده، تبدیل گزارش‏های شفاهی به نسخه کتبی، نمایانگر «سفر طولانی و پیچ‏درپیچی است که ضمن آن یک روایت ساخته می‏شود» (The Oral History Review 34:1, 2004, 23).

نقش مورخ در گرد هم آوردن اجزای روایت نهایی، به ویژه زمانی بیشتر ملموس می‏گردد که بدانیم هر یک از نویسندگان این کتاب اهداف مشابه (ضبط خاطرات ناگفته گروهی از اقلیت‏های رو به سالخوردگی) و الگوهای مشابه (سازماندهی روایت‏های گوناگون در قالب روزشمارهای کوتاه موضوعی) داشته‏اند. با این وجود، علیرغم شباهت‏های آشکار، تفاوت‏های ظریف اما بسیار جالب توجه به چشم می‏خورند که ناشی از پس زمینه‏ها، سبک‏ها و اولویت‏های نویسندگان است. برای مثال، کرافورد که زادۀ آمریکا است، کارش را با مصاحبه با مادرش، فومیکو وارد Fumiko Ward، شروع می‏کند و سپس آن را به دوستان و همراهان او گسترش می‏دهد. کرافورد با بارز کردن جایگاه خودش به عنوان دختر یک عروس جنگی، سئوالات مربوط به هویت، همگونی و تربیت کودکان آمریکایی-آسیایی را مطرح می‏کند. به علاوه از آنجا که او ژاپنی صحبت نمی‏کند، مصاحبه‏هایش را به انگلیسی انجام می‏دهد و عین عبارات مصاحبه‏شوندگان خود را نقل می‏کند.

در مقابل، هایاشی و سوئناگا، که زادۀ ژاپن هستند، مصاحبه‏های خود را با عروسان جنگی به زبان مادری خود انجام داده‏اند. نسخه‏های نهایی متن آن‏ها، حاوی ترجمه‏های بی‏نقص انگلیسی از مصاحبه‏هایی است که به زبان ژاپنی انجام شده‏اند. به همین خاطر، در مقایسه با کار کرافورد، در بخش‏هایی آن‏ها کار کرده‏اند، به شکلی اساسی توجه کمتری به موقعیت عروسان به عنوان اقلیت‏هایی شده است که تلاش کرده‏اند حرف خود را با یک زبان خارجی بیان کنند. هایاشی که هنوز در ژاپن زندگی می‏کند، کار خود را با اختصاص دادن صفحات بیشتری به تجارب این عروسان در «سرزمین مادری» قبل از مهاجرت به ایالات متحده، برجسته‏تر نموده است. به عنوان یک گزارشگر آموزش دیده، او به شکلی کمابیش پیاپی از عروسان جنگی نقل قول می‏کند، و ضمن آن نقل قول‏هایی کوتاهی می‏آورد تا مشاهدات خودش را با روایت‏های روزنامه نگارانۀ روان و در عین حال بی‏طرفانه، بیان کند.

در پایان، سوئناگا، بازتابنده‏ترین و قوم‏شناسانه‏ترین لحن را بکار می‏بندد، که حکایت از آموزش او در جامعه‏شناسی دارد. از این رو، او تنها نویسنده از این سه است که بحث مفصلی درباره روش‏های پژوهش خود در کار گنجانده است که شامل یک پرسشنامه شش صفحه‏ای، مصاحبه‏های گسترده تلفنی، و مصاحبه‏های تکمیلی است. در نتیجه، این گونه به نظر می‏رسد که بخش او در کتاب حاوی بیشترین «صداهای واقعی» عروسان جنگی است، که او به شکل نقل قول‏هایی طولانی ارایه می‏دهد (که جمع آنها تقریباً نیمی از هر فصل را تشکیل می‏دهند) و حاوی اطلاعات دست اول «خام» (هرچند ترجمه شده) هستند. اما، او با وجود تأکید بر بکارگیری واژگان عروسان جنگی، به دنبال این نیز هست که علائق تحقیقاتی خود را با علاقمندی نشان دادن به بخش‏های حاوی مسایلی چون جنسیت، مسایل مالی خانوادگی، کار و غذا برجسته کند.

 مسلماً شباهت‏های کاری این سه بر تفاوت‏ها برتری دارد؛ به طور مشخص، هر سه نویسنده درجه بالایی از دقت و حرفه‏ای‏گری را در تحقیقاتشان به کار بسته‏اند. در نتیجه، آن‏ها سرگذشت‏های عروسان فراموش شده جنگ را در جایگاه درست خود در تاریخ مکتوب جای داده‏اند. در عین حال، تفاوت‏های ظریف در کار آن‏ها بیانگر روایتی دست دوم، اما زنده است. هر نویسنده بنابر آموزش و تعهدات دانشگاهی خود، کتاب را هدایت کرده و شکل داده است، که در نهایت از لحاظ تاریخی و تاریخ‏نگاری به صورت تک‏نگاشتی تازه و گیرا درآمده است.

آن ماری ل. دیویس، کالج کانکتیکات
Ann Marie L. Davis, Connecticut College

ترجمه: علی محمد آزاده

منبع:

The Oral History Review, Volume 39, Issue 2, 2012, Pp. 340-342



نام پست الكترونيك نظر شما کد امنیتی