اشاره: حجت الاسلام سید ولی هاشمی، نویسنده و پژوهشگر شفاهی کار عرصه دفاع مقدس، از خوانندگان ثابت هفته نامه تاریخ شفاهی ایران است که همواره ما را از دیدگاهایش درباره مقالات منتشر شده بهرهمند می سازد. او با تجربه انتشار چندین اثر خاطره نگاری دفاع مقدس همچون خاطرات سردار رحیم صفوی، ستاره شمالی و معبر هشتم از با تجربه های تاریخ شفاهی کشور است، نظراتش را درباره عملکرد این هفتهنامه در یادداشت زیر برای ما ارسال داشته است.
تا جايي كه دركتابها خواندهام و يادم ميآيد، حدود 50 سال پيش دانشمندان علوم اطلاعرساني نظرشان بر اين بود كه اطلاعات و دانش بشري هر 200 سال يكبار دو برابر ميشود. اين نوع نظريه فقط و صرفاً در دو برابر شدن ازدياد دانش بشري نبوده بلكه آقاي گوستاولوبون ـ فیلسوف، مورخ، جامعهشناس وپزشک فرانسوی ـ در كتاب تمدن اسلام و عرب مي گويد: براي تغيير يك ناهنجار به هنجار ويا بالعكس به 200 سال وقت نياز هست. در اين مقال قصدم اين نيست كه از تغييرات اجتماعي سخن بگويم. قصدم اين است كه بپرسم آيا الان هم ميشود به حرفهاي 50 سال پيش دانشمندان در خصوص ازدياد دانش بشري در هر200 سال يكبار توجه و اعتماد كرد؟
در سال 2009 نظريه ديگري آمد كه همه را شوكه كرد: اينترنت داراي 50 ميليارد صفحه اطلاعات است كه امكان بازيابي تمام اطلاعات آن براي هيچ يك از ابناء بشر وجود ندارد. دوباره و در اواخر سال 2011 اعلام شد كه ابررايانههاي خازن اطلاعات بشري، ديگر جوابگوي اطلاعات روزافزون بشر نيست و به فكر ساخت و الحاق ابررايانههاي جديدي افتادند كه تا مدتي جوابگوي اين نياز باشد.
اگر زماني دانش بشري روي تخته سنگهاي غار و يا ديوارهاي گچي آن حك و يا نقاشي ميشد و اگر روزي پوست حيوانات و بعد از آن پاپيروسها وظيفه ذخيرهسازي اطلاعات را داشتند و بعد از آن كتابها و ساير منابع چاپي اين مهم را به عهده داشته و صدها سال است كه در اين عرصه جولان داده و ميدهند، امروزه منابع ذخيرهسازي بشر از مواد چاپي عبور كرده و به انواع و اقسام امكانات الكترونيكي و ديداري و شنيداري رسیده است.
اگرچه منابع ديداري وشنيداري با همه امتيازاتي كه دارند داري نقايصي هم هستند، اما امروزه در انباشت اطلاعات و با توجه به عمر كمشان گام را از منابع چاپي فراتر نهادهاند.
در ميان اين منابع، كتاب و مجلات الكترونيكي جزء اصليترين منابع به حساب آمده و جايگاه ویژهاي به خود اختصاص دادهاند. جدا از اين كه منابع الكترونيكي، مثل كتاب و مجلات فوايد خاص خودشان را دارند، به دليل انتقال آسان از هر نقطه كره زمين به نقطه ديگر، ضمن دسترسي آسان، در تبادل و انتقال اطلاعات نیز به سرعت عمل ميكنند.
در كشور ما چنين منابعي جاي خودش را باز كرده و طرفداران خاص خودش را هم پيدا كرده است. يكي از اين مجلات مجله تاریخ شفاهي ايران است. شايد روزي كه مجله كمان به همت و زحمت آقاي سرهنگي و بهبودي چاپ مي شد و مدتهاست، به دلايلي تعطيل شده است، اين گمانه وجود داشت كه ديگر هيچ مجله اي در عرصه تاريخ انقلاب و دفاع مقدس تولد نخواهد يافت. اما ديديم كه دوستاني چون آقاي سرهنگي، كريمي و ... با احساس مسئوليتي كه در قبال دو رخداد عظيم قرن بیستم يعني انقلاب اسلامي و دفاع مقدس داشتند، دست روي دست نگذاشته و مشتاقانه اين عرصه را از جويبار حوادث و رخدادهاي بي بديل آن بي بهره نگذاشتند و اقدام به انتشار مجله الكترونيكي تاريخ شفاهي ايران نمودند.
آنچه كه مهم است اين است كه؛ مجله تاريخ شفاهي ايران به سن صدشمارگي خودش رسيده است. اين مجله اگر چه تا حرفهاي شدن فاصله طولاني دارد، اما تا اينجايش گامهاي روبه جلو و مثبتي را برداشته است.
به نظر ميرسد اين مجله به دليل الكترونيكي بودنش نقيصههاي منابع ديداري و شنيداري را داراست كه اين نقايص به هيچ عنوان قابل رفع نيستند. لذا براي گريز از اين نقيصه دست اندركاران آن ميتوانند مجله را براي رساناتر شدن، هر چند وقت يكبار به منابع چاپي تبديل كرده تا علاوه بر استفاده تمامي اقشار جامعه، بتواند در كتابخانههاي اين كشور چون ستاره بدرخشد و جاي خودش را باز كند!
