سردار رشید: جنبه‌هاي عقلاني جنگ در كتاب‌ها تجزیه و تحليل شوند
سردار سرلشكر پاسدار غلامعلي رشيد، در آيين رونمايي از كتاب «نبرد طريق‌القدس» از وضعيت محتوايي آثار دفاع‌مقدس گفت. وي با انتقاد از تحريف‌ها، غلوها و بي‌توجهي به جنبه‌هاي عقلاني جنگ در كتاب‌ها، خواستار رسيدگي نهادهاي متولي نشر دفاع‌مقدس و برگزاري نشست‌هاي مشترك سپاه و ارتش شد و افزود: انتشار كتاب‌هايي چون «نبرد طريق‌القدس»، تجزبه و تحليل عميق واقعه بزرگ تاريخي، سياسي و نظامي دفاع‌مقدس را محقق مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، آيين رونمايي كتاب «نبرد طريق‌القدس» نوشته امیر رزاق‌زاده، عصر سه شنبه (بيست‌ويكم آذر ماه 91) با حضور فرماندهان پيشكسوت و محققان دفاع‌مقدس در سالن همايش‌هاي مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس برگزار شد.
دكتر حسين اردستاني، رييس مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس در آغاز اين مراسم اظهار داشت: تدوين كتاب «نبرد طريق‌القدس» بيش از دو سال طول كشيد و با انتشار اين اثر، يكي از وظايف مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس تحقق پيدا كرد.
وي ادامه داد: اين مركز در دو بخش اسناد و تحقيقات، كارهايي اساسي انجام داده و يكي از محورهاي پژوهش اساسي و ذاتي مركز در آينده، پرداختن به عمليات‌هاي دوران دفاع مقدس خواهد بود. عمليات طريق‌القدس، يكي از عمليات‌هاي مياني در راهبرد آزادسازي است كه پس از عمليات ثامن‌الائمه(ع)، منطقه دشت‌آزادگان و بستان را آزاد كرد و پس از فتح‌المبين و بيت‌المقدس، سرزمين‌هاي اشغالي ايران از وجود نيروهاي حزب بعث عراق تاحدود زيادي پاكسازي مي‌شود.
اين راوي جنگ، كتاب «نبرد طريق‌القدس» را به دور از تحريف، دروغ، داستان‌پردازي و قلب واقعيت دانست و تاكيد كرد: اين كتاب مبتني بر اسناد مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس و با تكيه بر پژوهش‌هاي اساسي چون روزشمار جنگ ايران و عراق، اطلس‌ها، اسناد صوتی و دفترهاي راويان جنگ، كالك‌ها و مصاحبه با فرماندهان تدوين شده است.
اردستاني در ادامه، پژوهش‌هاي مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس را به دور از نگاه‌هاي صنفي خواند و تصريح كرد: هدف ما دفاع از سپاه پاسداران نيست. البته آن‌جايي كه سپاه نقش موثر داشته، مورد حمايت قرار مي‌گيرد،اما تدوين تاريخ واقعي دفاع‌مقدس، هدف اصلي ماست.
«نبرد طريق‌القدس» ثمره تلاش راويان جنگ
سپس امير رزاق‌زاده، نويسنده كتاب «نبرد طريق‌القدس» با اشاره به حمايت‌هاي اسنادي مركز اسناد و تحقيقات دقا‌ع‌مقدس، سپاه پاسداران، ارتش و ایثارگران جهاد سازندگی در زمينه تدوين اين اثر خاطرنشان كرد: اين كتاب به پرسش‌هاي اساسي درباره اوضاع، زمينه‌ها و شرايط كشور در زمان اجراي عمليات طريق‌القدس پاسخ مي‌دهد. اين عمليات، نخستين نبرد از سلسله نبردهاي استراتژي دفاعي ايران، موسوم به سلسله عمليات‌هاي كربلاست. در فصل نخست كتاب «نبرد طريق‌القدس»، اوضاع و شرايط كشور را در آن دوران تبيين كرده‌ايم تا خواننده بداند كه چرا تا 14 ماه بعد از آغاز جنگ‌تحميلي عراق علیه ایران، عمليات بزرگ يا استراتژي دفاعي نداشته‌ايم.
وي تاكيد كرد: اين كتاب بر اساس منابع دست اول موجود در آرشيو مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس چون صداي بي‌سيم‌ها و با نگاهي ملي تدوين شده است. پيش از تدوين كتاب، سه همايش بومي در دشت‌آزادگان برگزار كرديم و سير تحقيق و نگارش آن، حدود پنج سال طول كشيد.
اين راوي دوران دفاع‌مقدس، كتاب «نبرد طريق‌القدس» را حاصل زحمات راويان جنگ سپاه دانست و گفت: اميدوارم كه در اين‌گونه كتاب‌ها بتوانيم براي نسل‌هاي آينده الگوسازي كنيم.
به عقلانيت جنگ در كتاب‌ها جفا شده!
در ادامه آيين رونمايي كتاب «نبرد طريق‌القدس» سردار سرلشكر پاسدار غلامعلي رشيد، جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح با تقدير از مركز اسناد و تحقيقات دفاع‌مقدس به پاس تدوين اين كتاب اظهار داشت: سه دهه از آغاز جنگ‌تحميلي عراق عليه ايران مي‌گذرد و در سالروز اجراي عمليات‌ها يا سالگرد شهادت سرداران و فرماندهان، همايش‌هاي سنگين با حجم انبوهي از گفته‌ها، مقالات، مصاحبه‌ها، نوشته‌ها، كتاب‌ها و فيلم‌هاي مستند توليد مي‌شود؛اما پرسشي كه وجود دارد، اين است كه هدف از اين گفتارها و نوشتارها چيست؟ پاسخ به اين سوال، مشخص مي‌كند كه چه بايد بگوييم. آيا آن‌چه گفته مي‌شود كافيست؟
وي با اشاره به حضور مستمر خود در مقاطع گوناگون دفاع‌مقدس خاطرنشان كرد: بايد بر اساس ملاحظات اساسي درباره جنگ صحبت كنيم و كتاب و مقاله بنويسيم. هدف از نوشته‌ها و سخنان ما اين است كه ارزش‌هاي حاكم بر تفكر فرماندهان و رفتار سياستمداران، دولتمردان و مسوولان زمان جنگ را بيان كنيم.
سرلشکر رشيد، شاكله رفتارها و تفكرات مسوولان و فرماندهان در سطح سازماني و نبرد، در حوزه‌هاي نظامي، سياسي و اجتماعي را بر سه ركن «معنويت»، «حماسه» و «عقلانيت» استوار دانست و تاكيد كرد: تا حدي به جنبه‌هاي معنوي و حماسي جنگ پرداخته‌ايم، اما به عقلانيت در جنگ جفا شده است. ما گاهي براي طرح‌ريزي تا اجراي يك عمليات، ماه‌ها وقت صرف و محاسبه مي‌كرديم كه بخشي از آن در مجموعه مستند «آخرين روزهاي زمستان» منعكس شده بود.
جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح در تشريح اين ديدگاه اضافه كرد: مسوولان، سطح راهبردي و استراتژي جنگ را در دست داشتند. فرماندهان، سطح عملياتي جنگ و رزمندگان نيز سطح تاكتيكي جنگ را پوشش داده‌اند، اما اكنون در اين عرصه، انتشار كتاب‌هاي خاطرات غلبه پيدا كرده است. اگر در اين عرصه هم تقوا، صداقت و راستگويي پيشه نكنيم، دفاع‌مقدس تحريف خواهد شد.
تحريف جنگ، كافيست!
سردار سرلشكر پاسدار غلامعلي رشيد تاكيد كرد: انتشار كتاب‌هايي چون «نبرد طريق‌القدس»، تجزبه و تحليل عميق واقعه بزرگ تاريخي، سياسي و نظامي دفاع‌مقدس را محقق مي‌كند. همچنين در فهم عميق‌تر و كامل‌تر ما از جنگ موثر خواهد بود. متاسفانه در اين زمينه هم متون جامعي مشاهده نمي‌كنيم.
فرمانده قرارگاه فتح در عملیات بیت‌المقدس با تاكيد بر اهميت بررسي دستاوردهاي هشت سال دفاع‌مقدس براي بهره‌گيري در شرايط مشابه تاكيد كرد: بين پيروزي انقلاب اسلامي تا آغاز جنگ، 20 ماه فاصله بود. زمان قبل از جنگ، چه ادراك استراتژيكي داشتيم؟ اگر شرايطي مشابه سال‌هاي 1358 و 1359 پيش آيد بايد چه كار كنيم؟ بايد راهبردها را از گنجينه عظيم هشت سال دفاع‌مقدس استخراج كنيم.
وي در ادامه، جنگ‌تحميلي عراق علیه ایران را آزموني براي قدرت انقلابي ملت مسلمان ايران و مديران و فرماندهان خواند و تصريح كرد: خوشبختانه تمامي اين اقشار از اين آزمون دشوار، فائق بيرون آمدند. ارزش‌هاي راهبردي دفاع‌مقدس با دفاع مناسب از سوي افراد حاضر در جنگ، ماندگار خواهد ماند.
سردار غلامعلي رشيد با تاكيد بر لزوم مقابله با تحريف و مبالغه‌گويي درباره جنگ و با انتقاد از بي‌توجهي به اين موضوع اظهار داشت: حجم عظيمي از مطالب بيان شده در كتاب‌ها و مقالات، تحريف جنگ اند. تحريف در انعكاس واقعيت آن‌چه كه رخ داده، در سه نوع ديده مي‌شود. حقايق يا غلط يا ناقص و يا دروغ بيان مي‌شوند. همچنين بايد از برداشت جديد از واقعيات دوران جنگ هم دوري كرد. حق نداريم كه پس از مطالعه چندين كتاب، برداشت و ديد كنوني خود نسبت به واقعه‌اي در گذشته را به تفكرات خود در همان زمان تعميم دهيم.
وي ستاد كل نيروهاي مسلح، بنياد حفظ آثار، سپاه و ارتش را در اين زمينه مسوول دانست و گفت: بايد از اختلافات و مناقشه‌ها پرهيز كنيم. نسل امروز متحير مي‌ماند كه كدام طرف راست مي‌گويد و در نهايت به حرف‌هاي طرف سوم يعني دشمن گوش مي‌دهد.
تعامل منطقي به جاي گلايه
اين فرمانده دوران دفاع‌مقدس با تاكيد بر لزوم افزايش ظرفيت و انتقادپذيري و لزوم گفت‌وگو درباره موضوع‌های اساسي جنگ و برگزاري نشست مشترك به جاي گلايه و شكايت، گفت: اين‌گونه نشست‌ها براي نسل جوان درجه‌دار هم مفيد است. اگر كسي درباره محتواي كتابي حرفي دارد، بهتر است كه كتاب را به نقد بگذارند نه به اين و آن گلايه كنند! هر كتاب، به هر ميزان نقد شود، پربارتر خواهد شد.
ناظر تدوين كتاب «نبرد طريق‌القدس» تدوين متون آموزشي عمومي و تخصصي براي محافل دانشگاهي را در حوزه دفاع‌مقدس ضروري دانست و تاكيد كرد: در چارچوب اين بحث مي‌توان كتاب‌ها را به بحث گذاشت تا ملاحظات لازم هم در كتاب ديده شود. من اين كتاب را دو سال قبل مطالعه كردم و مسايلي كه به ذهنم رسيد، حاشيه‌نويسي كردم. تمركز كتاب «نبرد طريق‌القدس» بر 6 ماه از آغاز جنگ تا زمستان سال 1360 بوده و مهر تا آذر همان سال، قله‌های كتابند. كتاب «نبرد طريق‌القدس» تلاش كرده تصويري روشن و شفاف از اين عمليات ترسيم كند تا مرجعي براي همه اقشار از مردم و رزمندگان و دانشجويان نظامي و غيرنظامي شود.
وي ادامه داد: اگر بخواهيم عظمت اين عمليات دیده شود، بايد سال‌های اول و دوم جنگ را مقايسه كنيم. درست است كه فداكاري مردم و ارتش براي جلوگيري از پيشروي نيروهاي عراق موثر بود، اما دشمن، 20 هزار كيلومتر وارد خاك ايران شده و 10 شهر را اشغال كرده بود.
جانشين رييس ستاد كل نيروهاي مسلح در ادامه از چهار عمليات ناموفق در 6 ماه نخست جنگ ياد و تصريح كرد: سال دوم جنگ، تركيب مقدس سپاه و ارتش شكل گرفت و اين امر با انتصاب محسن رضايي به عنوان فرمانده كل سپاه و شهيد علي صيادشيرازي به عنوان فرمانده نيروي زميني ارتش محقق شد.
در پايان اين آیین، كتاب «نبرد طريق‌القدس» توسط سرداران محمدجعفر اسدي، غلامعلي رشيد، حسين علايي و دكتر حسين اردستاني رونمايي شد.
خبرنگار : مريم اسدی جعفری
منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)
