به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران؛ آیین رونمایی از کتاب «شرح اسم؛ زندگینامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنهای (1357-1318)» با حضور سیدمحمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الاسلام خزایی، مدیر مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، حجتالاسلام رشاد، رئیس حوزه علمیه امام رضا (ع) تهران، اسحاق صلاحی، رئیس کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، علی معلم دامغانی، رئیس فرهنگستان هنر، حجتالاسلام دعائی، رئیس مؤسسه اطلاعات، محسن مومنی شریف، رئیس حوزه هنری، هدایتالله بهبودی، نویسنده اثر و جمعی از نویسندگان و محققان حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پیش از ظهر روز شنبه (14 مرداد ماه 1391) در تالار سوره برگزار شد. 
محسن مؤمنی: نویسنده کتاب «شرح اسم» مورد احترام و توجه مقام معظم رهبری است
در ابتدای مراسم رونمایی از کتاب «شرح اسم» محسن مومنی، رئیس حوزه هنری با اشاره به اینکه جای کتابی که منتشر شده بسیار خالی بود، اظهار داشت: «مردم حق دارند درباره زندگی رهبر گرانقدر کشورشان بیشتر بدانند. با شهرتی که این شخصیت در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشته، اما ناشناخته ماندهاند. البته این به دو موضوع بستگی دارد، یکی به خاطر عدم تمایل معظمله از اینکه درباره ایشان کتابی منتشر شود و از سویی دیگر به به خاطر غفلت اندیشمندان و نویسندگان نیز است.»
وی ادامه داد: «تاکنون کتابی شایسته شان و مقام شخصیت ایشان نوشته نشده بود و کتاب حاضر با توجه به اینکه نگارنده آن (هدایتالله بهبودی) مورد احترام مقام معظم رهبری نیز قرار دارند، مورد توجه واقع شد. این کتاب به زندگی رهبرانقلاب از بدو تولد ایشان در سال 1318 تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 با استناد به مدارک و مستندات مربوط به ساواک و شهربانی و رژیم پهلوی نگاشته شده است.»
حجتالاسلام خزایی: هدفمان تولید اثری بدون غلو و بیتکلف درباره معظمله با استناد به حقایق و واقعیات بود
مدیر مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی (ناشر کتاب) نیز در ادامه مراسم رونمایی از کتاب «شرح اسم» با خواندن بخشی از مقدمه حاج ملاهادی سبزواری در منظومه، که نام اثر حاضر از آن برگرفته شده است، به تشریح اهداف و ضرورتهای تالیف این اثر پرداخت و اظهار داشت: «موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی بیش از دو دهه آثار ارزشمندی در حوزه تاریخ نگاری و تحلیل مستند تاریخ انقلاب و کشور را تولید و منتشر کرده و در این راه گامهایی اندک برداشته است. این مؤسسه توفیق داشته تاکنون سه بار نشانهای انتخاب کتاب سال و جایزه جلال آل احمد را از آن خود کند. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی از دو سال پیش در صدد بود اندوختههای علمی و پژوهشی خود را به میدان بیاورد و با این اهداف تحقیقی درباره شخصیت مقام معظم رهبری انجام دهد.»
حجتالاسلام خزایی ادامه داد: «یکی از اهداف و راهبردهای این مؤسسه نزدیک کردن جولانگاههای پژوهش تاریخ به زمان معاصر و حاضر است، به ویژه که دراین اثر به شخصیت محبوبترین و آشناترین چهره ناشناخته انقلاب اسلامی پرداختهایم. گمان بر این بود که بسیاری از یاوهسرایی و شبهافکنی دشمن را در دل جاهلان با گفتن از حیات طیبه ایشان آشنا کنیم، به همین دلیل گامی هرچند کوچک در این راه برداشتیم. همچنین ضرورت مأخذسازی برای محققان و نویسندگان علاقهمند به نوشتن درباره شخصیت ایشان از دیگر اهداف مؤسسه بود، بنابراین این حرکت راه را برای علاقهمندان به نوشتن و خواندن درباره شخصیت معظمله هموار شد. هموارسازی بسترها برای تحقیق درباره زندگی ایشان پس از دوران انقلاب مستلزم شناخت اندیشه و افکار ایشان در دوران مبارزه قبل از انقلاب بود. به همین دلیل با تاکید بر شناخت شخصیت ایشان در دوران قبل از انقلاب به شناخت پیچ و فرازهای انقلاب اسلامی برای نسل نو به خصوص در قالب داستان که از روشهای تاثیرگذار است، پرداختیم.»
وی با تاکید بر اینکه قصد داشتیم در این کتاب به زمانه بیشتر بپردازیم اما ظرف گنجایش کتاب این مجال را برای ما فراهم نکرد، تصریح کرد: «زندگی و شخصیت متفاوت معظمله با همه انقلابیون متفاوت بود، صلابت و استواری ایشان، اندیشه و جهاد فرهنگی و سیاسی ایشان به ویژه در خطه خراسان رضوی انگیزه ما را مضاعف کرد. چراکه مؤسسه به دنبال کار مستند است، بنابراین در این زمینه گروهی موظف شدند پرونده معظمله و افراد مرتبط با ایشان را واکاوی و بدست بیاورند از طرفی خاطرات ایشان توسط برخی از منابع آشکار و برخی هم در اینترنت و برخی هم از موسساتی که نگهبان خاطرات ایشان بودند، جمعآوری شد. نگارش این امر بسیار مهم بود، ایجاد تداوم و تالیف میان زبان خشک اسناد سری دوران مبارزه و همچنین خاطرات صمیمی کار دشواری بود، به همین دلیل نوع عرضه اطلاعات جمعآوری شده دغدغه دیگر ما بود که بر عهده هدایتالله بهبودی، که ادبیات آثارش مورد پسند مقام رهبری است و هم جوانان علاقهمند به قلم ایشان هستند، قرار داده شده و به حق از عهده این مهم یعنی تعامل میان دو زبان سخت و نرم به خوبی برآمدند. فضای ما برای این کار بسیار حجیم بود، آنچه که بهبودی ننوشت، نداشت زیرا در زمینه تا حدودی هم با فقر سند درباره معظمله مواجه بودیم.»
وی با اشاره به اینکه نوع نگارش اثر تاثیر به سزایی در همزاد پنداری جوانان دارد، افزود: «برای نویسنده و مؤسسه دغدغه مهمی بود تا اثری بدون غلو و بی تکلف و بدون نادرستی با استناد به حقایق و واقعیتها تولید شود، تا زبان نرم و روان آن بتواند جوانان را جذب شخصیت والا مقام معظم رهبری کند، شخصیتی که به مثابه یک الگو و نمونه برای جوانان به مشار میآید. البته در این میان با دو مانع حیات و مقام منیع ایشان روبه رو بودیم که این موضوع در کار پژوهش را بسیار سخت میکرد، اما نویسنده با تکیه بر اصول تاریخنگاری و اخلاق حرفهای حاصل خوبی به بار آورد. ذکر جزییات طبیعتاً بر جذابیت و خوشخوانی کار میافزود، به همین دلیل این کار صورت گرفت. کتاب حاضر پس از انتشار محدود در نمایشگاه کتاب سال جاری ارایه شد، با قدری تامل و انتقادات سازنده دوستان تصمیم بر آن شد تا بخشهایی به این اثر افزوده شود و ویراست جدید بدون سانسور و حذف حتی یک کلمه منتشر شد و درنمایشگاه قرآن سال جاری مورد استقبال خوب مردم قرار گرفته است. گمان نمیکنم کشوری در دنیا وجود داشته که رهبرش حاضر باشد، از کودکی تا کهنسالی زندگی خود را در قالب کتاب به تصویر بکشد.»
سیدمحمد حسینی: هر بخش این کتاب قابلیت تولید اثری مستقل را دارد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در ادامه این مراسم ضمن تقدیر و تشکر از نویسنده و ناشر کتاب «شرح اسم» اظهار داشت: «درباره تاریخ معاصر کارهای متعددی صورت گرفته اما هنوز کفایت نمیکند. بسیاری از مؤسسات و مورخان ما درباره تاریخ صد ساله اخیر از انقلاب مشروطه به بعد کمتر توجه کردهاند، به ویژه دوران انقلاب اسلامی، البته در این میان زحماتی هم از سوی برخی مؤسسات مانند مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی صورت گرفته، اما گویی دیگران در آن سوی مرزها با استناد به تاریخ شفاهی فعالتر بودند، به گونهای پیش میروند که حتی جنایتکاران و درباریان رژیم منحط پهلوی را میخواهند منزه نشان دهند. چندی قبل بیبیسی برنامهای داشت، درباره اواخر زندگی محمدرضا پهلوی در مصر به گونهای این برنامه را تنظیم کرده بودند که اگر کسی از تاریخ اطلاعی نداشته باشد، گمان می‌کند آنها افرادی خدمتگزار به مردم بودند. بنابراین ضرورت ایجاب می‌کند تا درباره تاریخ کشور خودمان دست به کار شویم پیش از آنکه دیگران درباره آن با تحریفهایشان بنویسند، خودمان درباره تاریخ کشورمان بنویسیم.»
وی ادامه داد: «مردم و نخبگان خواص به ویژه جوانان نیاز دارند به چنین کتابهایی که امروز شاهد رونمایی آن هستیم، آشنا شوند. همچنین در خارج از کشور چنین اشتیاقی وجود دارد، بنابراین ترجمه چننین آثاری برای دسترسی همگان به آن ضرورت دارد. طبیعی است هر کاری که انجام میشود علاوه بر نقاط قوت نقاط ضعفی هم دارد. به ویژه اینکه متکی به اسنادی از ساواک و شهربانی است البته خاطراتی هم نقل شده و بدون تردید خاطرات کاملی نیست؛ افراد بیشتری بودند که میتوانند در این باره نظر دهند، اینها مسائلی است که می‌توان بعدها اصلاح شود. نقاط قوت این اثر بیشتر مد نظر ماست و خود این میتواند مانعی باشد برای تحریف تاریخ، بسیاری مواقع انتشار اسناد گذشته مانع از تحریف حقایق میشود.»
حسینی تصریح کرد: «از همکاری دستگاههای مختلف برای اینکه این اسناد در اختیار قرار دادند، باید تقدیر و تشکر کرد. همانطور که گفته شد این اثر میتواند دست مایهای باشد برای دیگر محققان و نویسندگان و هنرمندان که به فراخور حوزه کاریشان از آن بهره گیرند. کتاب حاضر اثری قابل قبول و مناسبی است و اگر بتوان در آینده هر بخش این کتاب را به طور یک کتاب مستقل تهیه کرد. چرا که برخی موارد جای کار بیش از اینها داشت، اما چون قرار بود در یک مجلد این بازه زمانی ارایه شود بیش از این فرصت نبود. در حالی که می‌توان برای مثال درباره دوران تبعید در ایرانشهر، تبعید در جیرفت میتواند یک کتاب مستقل به همراه عکس و اسناد مستقل آن زمان کار منتشر کرد. یکی از ویژگیهای مثبت این اثر اشاره دقیق به موقعیتهای زمانی و مکانی است، به هر حال نمی‌توان اذعان داشت این کتاب حق مطلب را کامل ادا کرد و در حقیقت این کتاب مسیر برای شروع گامهای بعدی است.»
حسینی با اشاره به اینکه کتاب حاضر با تکیه بر اسناد و خاطرات زندگی مقام معظم رهبری را دوران کودکی تا پیروزی انقلاب اسلامی به تصویر کشیده، گفت: «در این اثر نکات فراوانی وجود دارد، به دوران طلبگی رهبر، علاقه ایشان به مطالعه، تلاش خستگی ناپذیر ایشان در دنبال کردن کتابهای قصه و رمان و شعر آمده است در حالی که مرسوم نبوده یک طلبه امور دینی اینگونه کتابها را دنبال کند. همین پیشینه طولانی ایشان در مباحث ادبی و فرهنگی باعث شده به تمام امور اشراف داشته باشند. کتاب «شرح اسم» برای اهل فرهنگ و هنر جنبه کاربردی دارد. معظمله میفرمایند: «تفریح عمده بنده در دوران طلبگی شعر بود و شعر»، حضور در مکتب درس امام راحل و... اشاره شده است. همچنین درباره زندگی مشترک ایشان گفته شده که برای همسران مسوولان و شخصیتها نکته ظریف و جالبی دارد. معظمله میفرمایند: « همسرم هیچوقت اظهار نگرانی و گلهمندی از من نکرده حتی مشوق من در قضایای عدیده هم بوده است.» بنابراین نکات جالب و آموزنده در این کتاب برای استفاده همگان بسیار است.»
حجتالاسلام صادقی رشاد: کتاب «شرح اسم» بیشتر به شرح حال سیاسی مقام معظم رهبری پرداخته است
رئیس حوزه علمیه امام رضا (ع) تهران و عضو هیات امنای «دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری» با اشاره به نامگذاری کتاب اظهار داشت: « نامگذاری کتاب متواضعانه است؛ اینکه به ماهیت نپرداخته بلکه درباره شخصیت فرهیخته رهبر حکیم انقلاب تنها واژه و کلمه معادلی را وضع کرده باشیم. کتابی بسیار دقیق و بلیغ و درست و از جهات فنی اثر خوبی پدید آمده است. این کتاب شرحی است بر نامی از اسمای الهی، ایشان یک زاهد به تمام معنا هستند. شرح اسم این همه صبوری و شکیبایی و هوشمند و ذکاوت در رهبر بزرگوار، آیا این آیات الهی نیست، آیا او آیت و نشانه خدا نیست؟ »
حجتالاسلام صادقی رشاد ادامه داد: «در شیوه نگارش بنا به اقتضا از متغیرهای نظری و عملی به جا و به موقع استفاده شده، در حقیقت کتاب طوری نگاشته شده که به همه متغیرها و زوایای زندگی ایشان پرداخته است. این اثر با وجود اینکه به زوایای گوناگو این رهبر فرزانه و فرهیخته پرداخته، اما بیشتر رویکرد سیاسی دارد و به جنبههای سیاسی زندگی ایشان پرداخته است، هرچند که زندگی هنری و فقهی ایشان نیز در آن آمده است. این اثر تنها کتابی است که به صورت فنی و حرفهای در مقام ایشان به نگارش درآمده است. به هر حال این اثر را می‌توان در دسته آثاری که درباره شرح حال سیاسی ایشان نگاشته شده، قرار داد.»
هدایتالله بهبودی: سهم من از لباس دامادی این کتاب، تکه‌ای بیش نبود
نویسنده کتاب «شرح اسم» با تاکید بر سه نکته نسبتاً سربسته درباره تدوین این اثر اظهار داشت: «نخست اینکه، هنگامی می‌توان اثری ادبی یا هنری خلق کرد، که ادیب و هنرمند توان ایستادن بر لبه تیغ داشته باشد. با توقف در مساحتی امن و بی‌خطر نمی‌توان دست به آفرینش زد. وفاداری به سنت تاریخ‌نویسی درباره بزرگان، همانا ایستادن در صفحات بی‌فایده است و این، در دوره دگرگونی‌های پس از انقلاب، نه به مصلحت است و نه بر معرفت.»
بهبودی ادامه داد: «نکته دوم اینکه سهم من از لباس دامادی این کتاب، تکه‌ای بیش نبود. اگر اسم این تکه لباس «توان نگارش» باشد، آن هم از ناحیه حضرت باری است. پس لباس من برای دامادی این کتاب عاریتی بوده است و در آخر در داستان، این نویسنده است که قهرمان را خلق می‌کند، اما در تاریخ، قهرمان، نویسنده را می‌آفریند. قهرمان داستان مخلوق داستان نگار و تاریخ‌نگار مدیون قهرمان تاریخ است.»
گزارشگر: فاطمه نوروند
