|
هر جمله با خود تاریخی همراه دارد
 |
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران؛ فیلمنامه نویسان دفاع مقدس با اقتباس از کتاب «هور و همیشه»، روایتی از زندگی و خاطرات سردار شهید علیهاشمی، فرمانده قرار گاه نصرت در جنگ تحمیلی، زندگی این سردار شهید را به تصویر خواهند کشید. عبدالصاحب رومزی پور مؤلف کتاب، یکی از دوستان نزدیک شهیدهاشمی در دوران قبل انقلاب و زمان جنگ بوده است و بخشی از این کتاب خاطراتی است که او از زبان خود درباره این شهید روایت میکند.
رومزی پور صاحب بیش از 9 کتاب خاطره و تاریخ شفاهی درباره فرماندهان و عملیاتهای جنوب کشور در دوران دفاع مقدس است. رومزی پور با 32 ماه حضور در جبهههای جنگ همواره یکی از دل مشغولیهایش جمعآوری و ثبت خاطرات رزمندگان دوران جنگ تحمیلی است. بسیاری از افرادی که در جبهه با او همرزم بودهاند، یا از دنیا رفتهاند و یا از کار افتاده شدهاند. رومزی پور به زعم خودش برای جمعآوری خاطرات برخی از این افراد شاخص و سرشناس دوران جنگ در خوزستان به موقع اقدام کرده است.
رومزی پور با بیان این نکته که متاسفانه مسئولان فرهنگی مقوله تاریخ شفاهی را در انحصار خود درآوردهاند و به آن به عنوان یک کار سفارشی نگاه میکنند، اظهار داشت: «هر رزمندهای که عمرش تمام میشود، فرصت برداشت و جمعآوری حرفهای ناگفته بسیاری را از دست میدهیم و با او بسیاری از خاطرات در خاک دفن میشوند.»
وی ادامه داد: «جنگ تحمیلی افراد سرشناس و شاخص بسیاری داشت و ما بدون آنکه آنها را بشناسیم در سکوت و بیغفلتی آنها را از دست میدهیم. اگر تاریخ شفاهی جنگ دلسوزانه جمعآوری میشد، امروز تاریخی واقعیتر و حقیقیتر از هر زمان دیگر درباره وقایع سالهای جنگ داشتیم. خاطراتی که از زبان رزمندگان و شاهدان عینی و حقیقی وقایع آن دوران بازگو میشد.»
رومزی پور با تاکید بر تاریخ مصرف تاریخ شفاهی جنگ تصریح کرد: «تاریخ شفاهی و خاطرات شاهدان عینی روزهای جنگ نیز برای خود تاریخ مصرف دارند. با گذشت 20 و اندی سال از دوران دفاع مقدس و ضریب عمری افراد در کشورمان، زمان بسیاری برای شناسایی افراد حاضر در زمان جنگ نمانده است. این هشداری جدی برای تاریخ شفاهی جنگ به شمار میآید. تا زمانی که افراد حاضر در دوران جنگ در قید حیات هستند، فرصت ثبت و ضبط تاریخ شفاهی جنگ را خواهیم داشت و بعد از مرگ آنها این فرصتها دیگر سوختهاند. هر جملهای که از زبان این افراد بیرون میآید با خود تاریخی را به همراه دارد.»
وی گفت: «تمرکز ذهنی، جزئینگری، دقیق بودن، جامع و کامل بودن و ... از مهمترین موضوعاتی هستند که باید در روایت خاطرات مورد توجه قرار گیرد، چرا که در آینده هرکدام از این خاطرات یک سند تاریخی به شمار میآیند، اما گذر زمان موجب تقلیل و پایین آمدن توانایی ذهنی راویان خاطرات جنگ میشود به طوری که توانایی بازسازی و یادآوری خاطرات و جزئینگری را از دست میدهند، این آسیب جدی در مقوله تاریخ شفاهی و خاطرات دوران دفاع مقدس محسوب میشود.»
این نویسنده خوزستانی اشاره کرد: «در دهه 70 زمانی که میخواستند درباره خاطرات و زندگی فردی که در روزهای جنگ حضور داشت، بنویسند، کمترین کار را مصاحبه با فرد راوی میدانستند. امروزه این بخش از کار، از جمله مهمترین و اصلیترین روش جمعآوری اطلاعات است. مصاحبهگر باید به قدر کافی برموضوع و محوریت آن اشراف داشته و نگاهی ریزبینانه و جزئی به مسایل داشته باشد تا هر جا که حس کرد راوی دچار انحراف یا فراموشی در خاطراتش شده، با یادآوری به موقع، جلوی از بین رفتن اطلاعات و دادهها را بگیرد. بنابراین مصاحبهگر باید با گذشته، ایدهها، افکار، رفتار و اخلاق و... راوی آشنایی و آگاهی داشته باشد. در حقیقت یک روانشناس جامعنگر و خوب باشد تا بتواند ارتباط موثر با راوی و مصاحبه شونده پیدا کند.»
کتابهای «نخلهای صبور»، خاطرات شفاهی و روایت عملیاتهای گردان کربلا و «لبخند زخم»، خاطرات شفاهی طنز هنرمندان رزمنده خوزستان، توسط عبدالصاحب رومزی پور گردآوری و تدوین شدهاند و به تازگی توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خوزستان به چاپ رسیدهاند. این نویسنده در حال حاضر مشغول ویرایش مجدد کتاب «مرا تلاوت کنید» درباره زندگی و خاطرات شهیدان محمد جرسی (نخستین شهید دولت در دوران دفاع مقدس و فرماندار هویزه) و علمی نیسی (یکی از فرماندهان سپاه جنوب در دوران دفاع مقدس) است.
خبرنگار: فاطمه نوروند
|
