هفته نامه تاريخ شفاهي
 



 
          شماره 75    |    31 خرداد 1391

   


 

خاطرات نخستین معاون وزارت امور خارجه ایران نقد و بررسی می‏شود


کتاب «سهم من از چشمان او» رونمایی می‏شود


خاطرات شفاهی زنان رزمنده جانباز خوزستانی منتشر می‏شود


کتاب "فلسفه انتقادی تاریخ" منتشر شد


در جستجوی هویت فراموش شده


خاطرات دیپلمات‏ها


بار دیگر صنعت خاطره (۲)


نغمه‌ها و کابوس‌های سربازی


شهید چمران از ديدگاه يك همرزم زن


تاریخ شفاهی مشاهده نهنگ‏ها


فراخوان مقاله: ندای شرکت‏ها: تاریخ شفاهی شرکت‏ها و سازمان‏ها


جوانان و سالخوردگان جنوب غربی سیاتل ‏برای طرح تاریخ شفاهی گرد هم می‏آیند


تاریخ شفاهی چیست؟ (4)


 



تاریخ شفاهی مشاهده نهنگ‏ها

صفحه نخست شماره 75

در 8 ژوئن نمایشگاهی راجع به نهنگ‏های خاویاری خلیج کوک انکریج Cook Inlet Beluga whales (نهنگ‏های بلوگا) در مرکز حیات دریایی آلاسکا واقع در شهر سیوارد Seward برگزاری شد. یک طرح تاریخ شفاهی نیز توسط شبه جزیره کینای Kenai Peninsula به راه انداخته شده تا این نمایشگاه را برجسته‏تر جلوه دهد.
به نقل از الن لاکیر از رادیو KSKA آلاسکا، تاریخ نگاران، گزارش‏های رؤیت نهنگ‏های سفید (بلوگا) را از اواسط قرن بیستم جمع‏آوری کرده‏اند و همگی به این نتیجه رسیده‏اند که این روزها دیگر تعداد خیلی زیادی از این نوع آبزیان در خلیج کوک باقی نمانده‏اند. 
بنا بر این گزارش که ماه قبل منتشر شد، اطلاعات زیادی در مورد محل زندگی و رفتارهای نهنگ‏های بلوگا در این خلیج در دست نیست.
نهنگهای این خلیج با دیگر نهنگ‏های این ایالت تفاوت دارند. جانت کلاین Janet Klein یک مورخ و باستان‏شناس اهل شهر هومر Homer در آلاسکای جنوبی است که روایت‏های رؤیت نهنگ‏ها را جمع‏آوری می‏کند. به گفته وی سکونت طولانی مدت او در این شهر باعث شده تا مردم روایت‏های خود را در مورد این نهنگ‏ها با او در میان بگذارند.
«وقتی نهنگ‏ها به شهر ما می آمدند، یکی نفر از خانواده بقیه را صدا می زد و همگی به پایین دماغه هومر Homer Spit می رفتیم تا آنها را تماشا کنیم. همه یکدیگر را صدا می زدند و یک خط طولانی از مردم و خودروها به وجود می آمد که همه می‏خواستند عبور نهنگ‏ها را از خلیج ماد Mud Bay تماشا کنند. البته من هنوز خیلی از آن افراد را می‏شناسم که برای تماشای نهنگ‏ها به آنجا می‏آمدند.»
در کنار عنوان پرطمطراق «تاریخ شفاهی رفتار نهنگ‏های خلیج کوک»، این گزارش حاوی برداشت‏های مختلف و جالبی از از شنا کردن، صوت زدن و احیاناً تمسخر ملوانان تازه کار در ساحل نیز هست.
«این بیشتر آن چیزی بود که همه می‏خواستند برای هم تعریف کنند. مردان هومر با قایق‏های پارویی خود به اینجا می‏آمدند تا در زمان اوج مد دریا در میان دسته نهنگ‏ها قایق سواری کنند.»
«یک بار در سال 1977 با قایق چوبی خود به شمال جزیره کالگین Kalgin Island رفتم تا مهاجرت ماهی‏های آزاد را تماشا کنم. ناگهان یک دسته از نهنگ‏ها را دیدم که از دهانه خلیج از جنوب غربی به سمت جنوب در حرکت بودند. من هم موتور قایقم را خاموش کردم و به آرامی در کنار آنها روی آب شناور ماندم. آنها از کنار من چرخیدند و گذر کردند بدون این که توجهی به من کنند. حرکت آنها هدفدار بود. شاید تعداد آنها به صدها عدد می‏رسید. حدودا بین 100 تا 200 نهنگ از کنار قایق چوبی من بودند که من توانستم آنها را ببینم. تنها چیزی که می‏شنیدم صدای نفس کشیدن آنها بود. دیگر هرگز چنین صحنه‏ای برایم اتفاق نیفتاد.»
در این طرح تاریخ شفاهی با بیش از 200 نفر در مورد آب‏های شبه جزیره کینای مصاحبه به عمل آمد.
گزارش‏ها شامل رؤیت نهنگ‏ها از دهه 1940 تا دهه 1980 از دماغه هومر تا انکریج می‏شود که در آنها صدها نهنگ دیده شده‏اند. به گفته شاهدان عینی، نهنگ‏ها از طریق یک سوت عجیب که شبیه صدای قناری است و یک صدای ووش که از سوراخ تنفسی آنها در هنگام بازدم به گوش می‏رسید با یکدیگر ارتباط بر قرار می‏کردند.
تعداد نهنگ‏ها در خلیج کوک به قدری زیاد بود که در زمان عبور آنها در ساحل نمایشگاهی از گوشت کباب شده آنها و بستنی و پشمک بر پا می‏شد.
ولی بعد از 1990 اوضاع تغییر کرد. شمار رؤیت‏ها به شدت کاهش یافت و این طور به نظر رسید که نسل آنها در این خیلج به طور کامل منقرض شده است.

دوباره جانت کلاین
«از اوایل دهه 1990 تا به حال کسی تعداد زیادی از آنها را مشاهده نکرده است. حتی اگر هم موردی مشاهده شود کاملا غیر عادی خواهد بود.»
افراد و دلایل زیادی تا به حال به عنوان مقصر این امر شناخته شده‏اند. در مصاحبه‏ها افراد اشخاص مختلفی را به عنوان مقصر معرفی می‏کنند.
برخی می‏گویند که نشت نفت اکسون والدز Exxon Valdez دلیل این کاهش چشمگیر است در حالی که برخی دیگر دلایل طبیعی را مانند تغییرات بستر خلیج ناشی از زلزله سال 1964 منشاء این کاهش بی‏سابقه در تعداد نهنگ‏ها می‏دانند. مداخلات انسانی نیز هم در زمینه توسعه تأسیسات نفتی و نیز شکار بی‏رویه از مواردی هستند که برخی آنها را دلیل این کاهش می داند.
به گفته کلاین، هدف از این طرح تاریخ شفاهی مشخص کردن چرایی کاهش تعداد نهنگ‏های خلیج کوک نیست هرچند مصاحبه‏های انجام شده تا حدی دلایل برجسته آن را مشخص کردند.
«در سال 2006، کارل استولتفوز Carl Stoltzfus در گشتی در خلیج یک نهنگ بلوگا را به همراه دسته از نهنگ‏های دنداندار harbor porpoise دید که از سمت کوه یخ می‏آمدند. این آخرین رؤیت تأیید شده بلوگا در خلیج کچ مک Katchemak است.»
متأسفانه عکس‏های کمی از مشاهده بلوگاها موجود است. اکثر مشاهدات توسط ماهیگیران اتفاق افتاده که نهنگها را در شمار زیاد دیده‏اند.
«من از آنها می پرسیدم که آیا عکسی هم از بلوگاها گرفتید و آنها به سرعت جواب می‏دادند که «اوه جانت ما که نرفته بودیم عکسبرداری کنیم. رفته بودیم ماهی بگیریم!»
و کلاین همچنان بر این اندیشه است که در اسناد کهنه تاریخی هنوز گزارشهایی از رؤیت نهنگ‏ها وجود دارند که هنوز نامکشوف هستند.
«آیا کاپیتان کوک در سفر‏های خود بلوگا‏ها را مشاهده کرده بود؟ ونکور Vancouver چطور؟ آیا میرز Mearsیا هر کدام از سیاحان اولیه، بلوگاها را مشاهده کردند؟ بلوگاها در کجای ماقبل تاریخ قرار دارند؟ من سال‏هاست که مشغول حفاری‏های باستان‏شناسی هستم و استخوان‏های بلوگا در کار من امری عادی هستند. ما می دانیم که بلوگاها در خلیج کچ‏مک بوده‏اند و مردم محلی آنها را شکار می کردند و از آنها استفاده می کردند.»
ما تنها بخشی از تاریخ بلوگاها ار می دانیم.
اطلاعات این گزارش تاریخ شفاهی به موسسه ملی خدمات شیلات National Marine Fisheries Service تحویل داده خواهد شد تا در برنامه ریزی‏های خود برای احیای جمعیت بلوگاها در این خلیج مورد استفاده قرار گیرد. این برنامه৳ریزی تحت قانون حمایت از گونه‏های در حال انقراض صورت می‏گیرد. بلوگاها در سال 2008 در لیست گونه‏های در حال انقراض قرار گرفتند. بدست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد بلوگاها می تواند در مورد شناخت محل زندگی این نهنگ‏ها بسیار مفید باشد.

الن لاکیر Ellen Lockyer،
انکریج Anchorage، رادیو KSKA آلاسکا
ترجمه: عباس حاجی‏هاشمی

منبع: alaskapublic


 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.