روایت پشت صحنه جنگ
یكی از كار‌هایی كه قهرمانان كتاب «كمین واژهها» انجام داده‌اند ورود به فركانس‌های بی‌سیمی ارتش صدام و اغفال آن‌ها در صحنه نبرد بوده است. در منطقه كردستان بارها موفق به فریب دشمن و كشیدن فرماندهان و نیرو‌های آن‌ها به تیررس رزمندگان خودی و محاصره آن‌ها می‌شوند.
«كمین واژهها» اثری درباره چگونگی شكل‌گیری پایگاه جنگ‌های الكترونیك سپاه پاسداران از ماه دوم جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است كه به وقایع پشت صحنه جنگ و بهره‌گیری رزمندگان ایرانی از روش‌های ابداعی شنود دشمن توجه دارد.
محمدعلی محمدی، نویسنده این کتاب می‌گوید: «كمین واژهها» جنگ الكترونیك رزمندگان ایرانی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را که با یك شنود ساده به وسیله رادیوی ترانزیستوری جیبی شروع شد و به تدریج به خلق یك روش یا یك نظام در زمینه جنگ‌های الكترونیك رسید، شرح می‌دهد.»
وی با اشاره به این موضوع كه روش شنود شرح داده شده در كتاب توسط رزمندگان ما در دوران دفاع‌مقدس ابداع شد اضافه می‌کند: «در گذشته شنود به تاكتیكی اطلاق می‌شد كه نیرو‌ها با نزدیك شدن به خطوط مرزی دشمن حرف‌های آن‌ها را با گوش غیرمسلح می‌شنیدند كه به بهره‌برداری از همین شنیده‌ها ختم می‌شد.»
محمدی می‌گوید: «یكی از كار‌هایی كه قهرمانان كتاب بدون آموزش‌های پیچیده نظامی و امنیتی به صورت تجربی انجام داده‌اند ورود به فركانس‌های بی‌سیمی دشمن و ارسال پیام‌هایی به نام فرماندهان ارشد برای اغفال آن‌ها در صحنه نبرد بوده است. به عنوان نمونه نیرو‌های ما در منطقه كردستان بارها موفق به فریب دشمن و كشیدن فرماندهان و نیرو‌های آن‌ها به تیررس رزمندگان خودی و محاصره آن‌ها می‌شوند.»
وی ادامه می‌دهد: «مخاطب «كمین واژهها» با خواندن این اثر نكات جالبی را در می‌یابد. مانند این كه استفاده از روش‌های شنود باعث شد پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، 24 هزار ساعت مكالمه ضبط شده از فرماندهان دشمن داشته باشیم و سبك شنود ابداعی رزمندگان شكل آكادمیك پیدا كرد. البته این اثر بیشتر به كار‌هایی توجه دارد كه در طول سال‌های جنگ با ساده‌ترین امكانات و به تدریج با غنیمت گرفتن و بازسازی برخی امكانات دشمن صورت می‌گرفت.»
محمدی خاطر نشان می‌کند: «در سال 1364 پای جهاد دانشگاهی و دانشجویان دانشگاه‌های علم و صنعت اصفهان و شیراز به عرصه طراحی سیستم‌های ضد جاسوسی الكترونیك باز شد. اما قهرمانان كتاب «كمین واژهها» مردم كوچه و بازارند. به عنوان نمونه یكی از آن‌ها فردی است كه قبل از جنگ یك مغازه كوچك كبابی در سبزه میدان اصفهان داشت و چون به زبان عربی مسلط بود به این مسیر كشیده می‌شود و نقش الگو را برای رزمندگان فعال در زمینه شنود پیدا می‌کند.»
وی در این‌باره که چرا پیش از این كتابی درباره جایگاه جنگ‌های الكترونیك در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نوشته نشده می‌گوید: «هشت سال دفاع‌مقدس صحنه‌‌های درخشانی دارد كه بسیاری از آن‌ها مقابل چشم بودند و به وضوح ثبت شدند. اما صحنه‌هایی مانند شنود و روند شكل‌گیری پایگاه جنگ‌های الكترونیك سپاه پاسداران از مواردی‌اند كه كمتر به چشم می‌آیند. به همین دلیل چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند.»
محمدی دغدغه خود برای نوشتن «كمین واژهها» را ناشی از كم‌توجهی نویسندگان به این موضوع می‌داند و می‌گوید: «مدت‌ها برایم سوال بود كه چگونه به این همه موفقیت در زمین‌گیر كردن ماشین عظیم جنگی مشترك صدام و غرب دست یافتیم و تدابیر مستقیم نظامی و عوامل پشت صحنه چه بودند.»
وی ادامه می‌دهد: «در پیگیری‌ها به سردار علی اسحاقی رسیدم و متوجه شدم وی در هفته‌های اول جنگ در جاده اهواز - آبادان به صورت اتفاقی با رادیوی ترانزیستوری خود مكالمه بعضی از فرماندهان دشمن را می‌شنود و آن‌ها را ضبط می‌كند و در ادامه، ماموریت گسترش این فعالیت به وی واگذار می‌شود. سپس با چند نفر از نیرو‌های اطلاعات و عملیات و جانبازان آشنا شدم كه وجه مشترك آن‌ها معاود بودن است. یعنی خانواده‌‌های آنان قبلا مقیم عراق بودند و در سال‌های 1348 تا 1350 توسط دولت وقت عراق اخراج می‌شوند. با این افراد كه 20 نفر بودند مصاحبه كردم و این مصاحبه‌ها بخش عمده متن كتاب «كمین واژهها» را در بردارند.»
این نویسنده در توضیح كار این افراد می‌گوید: «تسلط این افراد به زبان عربی كمك بسیاری به استفاده از شنود می‌كرد. آنان همچنین با هنرمندی صدای فرماندهان عراقی را تقلید و دستور عقب‌نشینی به نیرو‌های آن‌ها می‌داند. عملكرد آن‌ها در استفاده از شنود آنقدر قوی شد كه چند بار محل استقرار صدام را در جبهه‌های جنگ ردیابی و پیدا كردند.»
محمدی اضافه می‌کند: «این اثر بخشی از تاریخ شفاهی دوران هشت سال دفاع‌مقدس است كه نقطه آغاز فعالیت مورد نظر در لشكر 14 امام حسین (ع) را نشان می‌دهد. در این كتاب ماجرای دو تیم شنود در جبهه‌های غرب و جنوب کشور در سال‌های دفاع مقدس بازگو می‌شود. مخاطب با مطالعه این اثر می‌تواند زوایای ناشناخته جنگ را بشناسند و به اطلاعات جدیدی درباره پشت صحنه جنگ دست یابد.»
چاپ نخست كتاب «كمین واژهها» در قطع وزیری و 284 صفحه، با شمارگان 2500 نسخه و بهای 55 هزار ریال توسط دفتر مطالعات و ادبیات پایداری حوزه هنری استان اصفهان و انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب به تازگی در سومین جشنواره تولیدات مراکز حوزه هنری و همزمان با برگزاری شب خاطره در یادمان شهدای مرصاد در کرمانشاه، در کنار بیش از پنجاه عنوان کتاب دیگر رونمایی شدند.
اکرم دشتبان
منبع: کتاب هفته، ش 336، شنبه 20 خرداد 1391، ص 5
