هفته نامه تاريخ شفاهي
 



 
          شماره 74    |    24 خرداد 1391

   


 

شهدای انقلاب اسلامی، مظلوم‌ترین شهدای تاریخ ایران؛


پایگاه اطلاع‏رسانی ‏انقلاب اسلامی راه اندازی شد


بار دیگر صنعت خاطره (1)


«جنگ به روایت‌ فرمانده»؛ تاریخ نظامی جنگ به روایت دکتر محسن رضایی


تاریخ‌شفاهی جنبش دانشجویی مسلمانان


خاطرات حجره‏دار «سرای سلیمان‏خان‏» از جنگ تحمیلی


تاریخ نگاری انقلاب در گفت‌وگو با هدایت الله بهبودی(3)


خاطره و سفرنامه نویسی در میان ایرانیان


تاریخ شفاهی چیست؟ (3)


قهرمانان «كمین واژه‌‌ها» فركانس‌ شکار می‌کنند


داستان زندگي هريت تاپمن: حکايتي جذاب از چهره‏ای تاريخی


طرح تاریخ شفاهی جنگ جهانی دوم


 



شهدای انقلاب اسلامی، مظلوم‌ترین شهدای تاریخ ایران؛

صفحه نخست شماره 74

بهار سال 1358 برای مردم ایران و همچنین تاریخ این کشور، با همه بهارهایی که پیش از این آمده بود، فرق داشت. این، نخستین فصل سبزی بود که در آن خبری از سلطنت سلطان‏ها و حکومت پادشاهان نبود. مردم از بند رهیدة ایران، بهار 1358 را «بهار آزادی» نامیدند.
با فرا رسیدن نوروز 1358 گروه‏هایی از مردم به مزار شهیدان انقلاب رفتند و آغاز سال نو را بر سر مزار آنها بودند همان‌جا این شعار شکل گرفت و سالها ـ با رسیدن بهار ـ بر زبان‏ها جاری می‌شد: «در بهار آزادی، جای شهدا خالی!»
اما به راستی شهیدان انقلاب اسلامی کدامند و شمارشان چند نفر است؟
من در طول بیست سال فعالیت در حوزه هنری  با بیش از سیصد هزار فیش از هزاران جلد کتاب، نشریه، بولتن، سند، ... برخورد مستقیم و غیر مستقیم داشته‏ام و یکی از پرسش‌هایی که در بیست سال ذهنم را مشغول به خود کرده بود، تعداد شهدای انقلاب اسلامی بود. اگر شروع نهضت اسلامی را از اوایل دهه 1340 و پایان آن را 22 بهمن 1357 فرض کنیم در این مقطع زمانی چند نفر از ایرانیان جانشان را برای رهایی کشورشان از بند رژیم استبدادی پهلوی فدا کرده‌اند. شهدای دوران انقلاب را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ اعدامی،زیر شکنجه، درگیری مسلحانه، تظاهرات و ... اما نکته مشترک بین آنها این بود که رژیم پهلوی از آنان با عناوین آشوب‌گر، خرابکار و ... یاد می‌کرد و اکثراً آنان بدون مراسم بزرگ‌داشت، مظلومانه به خاک سپرده می‌شدند.
ما برای دسترسی به آمار و اسامی شهدای انقلاب اسلامی و درج آنها در روزشمارهای دفتر ادبیات انقلاب اسلامی دست به این اقدامات زدیم؛ استخراج اسامی از منابعی هم‌چون نشریات، کتاب‌ها، اسناد، خاطرات، اخذ اسامی از مرکز آمار و اطلاعات بنیاد شهید، فیش‌برداری دفاتر پزشک قانونی و مصاحبه با کارکنان پزشک قانونی و برخی کارکنان بهشت زهرا.
در پایان به این جمع‌بندی رسیدیم که تعداد شهدای دوران انقلاب اسلامی بنابر اسناد معتبر (اسامی آنان و نحوه شهادت و ...) کمتر از ده هزار نفر است. حتی یکی از مراکزی که اطلاعات شهدای انقلاب اسلامی را در اختیار ما قرار گذاشت به صورت شفاهی متذکر شد با توجه به مغایرت آمار آنها با آنچه در متن قانون اساسی آمده، در کتابهایی که منتشر می‌کنیم به آمار آنان استناد نکنیم!
مسعود زریبافان معاون رییس جمهور و رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران، در یکی از برنامه‏های زنده سیما با نام «پارک ملت» در 16/11/1390 آمار شهدای انقلاب اسلامی را حدود 2700 نفر اعلام کرد.
حال آنکه صادق قطب زاده رئیس وقت صدا و سیما در سخنرانی خود در 25 اسفند 1357 اعلام کرد: «مبارزه‌ مردم مسلمان ایران به‌ خاطر کسب هویت و ایجاد جامعه‌ عدل اسلامى در بدترین شرایط ادامه‌ یافت مردم مسلمان ایران بیش از 60 هزار کشته‌ و 100هزار زخمى را به‌ خاطر برقرارى جمهورى اسلامى دادند.»
 و چندی بعد در مقدمه «قانون اساسی جمهوری اسلامی» آمد: «بهایی که ملت پرداخت؛‌ نهال انقلاب پس از یک سال و اندی مبارزه مستمر و پیگیر با باروری از خون بیش از شصت هزار شهید و صدهزار زخمی و معلول و با برجای نهادن میلیاردها تومان خسارت مالی در میان ‌فریادهای‌: «استقلال‌، آزادی‌، حکومت اسلامی‌» به ثمر نشست.»
اما به نظر می‌رسد با توجه به گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی مراکز مرتبط با شهدای انقلاب اسلامی باید به دور از شعارزدگی، اقدام به شفاف‌سازی آمار و شناسایی اسامی شهدای مظلوم انقلاب اسلامی کنند. شهدایی که مظلوم زیستند، مظلومانه‌تر جان دادند و در گم‌نامی و غربت به خاک سپرده شدند.

میرزاباقر علیان‌نژاد



 
  
نام

پست الكترونيك
نظر شما
کد امنیتی

 

23 خرداد 1391
عبادی
شاید بنیاد شهید برخی را شهید حساب نکرده، ولی تحقیق در این زمینه ضروری است.

24 خرداد 1391
هاشمی
درود بر همه‌ی شهیدان انقلاب اسلامی

24 خرداد 1391
موسی خان
درود بر آقای علیان نژاد که این مطلب را عنوان کردند.اگرچه کمی دیر شده اما باید به دور از تعصب و احساس گرایی تاریخ انقلاب اسلامی تدوین شود

 

       تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.