بوی ماندگی کمبودهای فرهنگی

اقتصاد نقش بیشتری در تحریک «آستانة درد» اجتماع دارد. درست هم هست. ناملایمات اقتصادی فریاد جامعه را زودتر از بقیة امور درمی‌آورد. اگر کتابی منتشر نشود، اگر موزه‌ای ساخته نشود، اگر بهداشت و آموزش کافی در اختیار قرار نگیرد و... (برای نمونه) به اندازة پرداخت نشدن حقوق و دستمزد سر ماه، جامعه را به آستانة درد نمی‌رساند. نخستین فریادهای دردآلود، معمولاً از حنجرة زخمی اقتصاد شنیده می‌شود. اما این، همة درد نیست. اگر کمبودهای اقتصادی را درد آشکار جامعه بدانیم، درد پنهانی هم هست که دیرتر نمایان می‌شود و زخمی عمیق و درونی دارد؛ و آن کمبودهای فرهنگی است. از این درد ممکن است صدای فریادی به گوش نرسد، ولی رایحة خوشی هم استشمام نمی‌شود. همه چیز بوی ماندگی می‌دهد.

درگذشت پرویز راجی؛ آخرین سفیر شاه در لندن

پرویز راجی، فرزند دکتر عبدالحسین راجی سیاستمدار و جراح نامدار و آخرین سفیر ایران در انگلیس در خلال سال‌های 1355 تا 1357 که در واقع آخرین سفیر شاه در لندن محسوب می‎شد، در سوم فرودین 1393 در سن 78 سالگی درگذشت. راجی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در انگلیس ماندگار شد. وی که متولد 1315 در تهران است دوره دبیرستان را در آمریکا و دوره لیسانس را در رشته اقتصاد در دانشگاه کمبریج انگلیس تحصیل کرده بود. او پس از فارغ التحصیلی در سال 1339 به استخدام شرکت ملی نفت (جایی که امیرعباس هویدا آن زمان در آن حضور داشت) درآمد و همین آشنایی همکاری نزدیک این دو را در آینده رقم زد.

نیروهای مذهبی در دوران پهلوی دوم-۸

لایحه انجمن‏های ایالتی و ولایتی در 16 مهر 1341 و در کابینه امیر اسدالله علم- 30 تیر 1341 الی 17 اسفند 1342- و در دوران تعطیلی مجلسین به تصویب هیات دولت رسید. بعد از اعلام عمومی و پخش متن لایحه و اطلاع مراجع و نیروهای مذهبی از برخی مفاد خلاف شرع و قانون آن، به تدریج اجماعی از قاطبه علما و برخی اقشار مذهبی علیه آن شکل گرفت. به سرعت حلقه مخالف در تهران با محوریت آیت‏الله بهبهانی و برخی ائمه جماعات و وعاظ و به ویژه بازاریان بازار تهران با حلقه مراجع و علمای برجسته قم همراه شده و مبارزات مردمی را هدایت کردند. به طوری که کوتاه مدتی بعد، در بسیاری از شهرهای سنتی و مذهبی و در میان علما و بازاریان شهرستان‏ها نیز صداهای اعتراض و حتی اعتصاب بلند شد.

يادي از شهید عبدالحسین برونسی در گفت‌وگو با فرزندش مهدی برونسی

مهدی برونسی دومین فرزند (و نيز دومین پسر) شهید عبدالحسین برونسی متولد سال 1353، در بخش سیاسی حوزه نمایندگی ولی‌فقیه سپاه مشهد مقدس مشغول کار است. در گفت‌وگو با ايشان يادي كرده‌ايم از شهید برونسی فرمانده تيپ جوادالائمه(ع) كه حاصل را مي‌خوانيد: «بنّاي عارف» تعبير رهبر انقلاب است؟ بله، مقام معظم رهبري، شهيد برونسي را يك شخصيت جامع‌الاطراف خواندند و فرمودند شهيد برونسي جزو عجايب و استثنائات انقلاب است و ايشان را شخصيتي كه نماد استعداد براي پرورش افكار است دانستند. اين مهم است كه چه چيزي باعث شد شهداي ما و امثال شهيد برونسي به اين مقام برسند. مگر غير از اين است كه بصيرت، درك، مبارزه با هوای نفس، تواضع، فروتني در ذهن و رفتار و همچنين لقمه‌هاي حلال بر سر سفره‌هاي‌شان بود كه به اين مقام رسيدند، يعني بين دنيا و آخرت، آخرت را انتخاب كردند و نزديك‌ترين راه براي ملاقات با خدا را در شهادت ديدند

سفرنامه تاجیکستان-1

کشوری که امروزه با عنوان تاجیکستان می‌شناسیم با مساحت 143100 کیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به هفت ميلیون نفر در میان کشورهای ازبکستان، چین، افغانستان و قرقیزستان واقع شده‌است. این کشور سرزمینی کوهستانی به شمار می‏آید. رشته کوه‏های تیان‎شان و پامیر 93 درصد از خاک آن را پوشانده‎اند. رودهای مهم سیحون، جیحون و زرافشان نیز در آن جریان دارد و از برکت آنها این کشور از نظر سرسبزی و زیبایی یکی از کشورهای دیدنی جهان است. پایتخت تاجیکستان دوشنبه است که تقریباً در شمال غرب این کشور قرار دارد. این شهر بین سال‏های 1926 تا 1961 میلادی به استالین‎آباد شهرت داشت. وجه تسمیه دوشنبه به دلیل تشکیل دوشنبه بازار در این شهر بوده است. تاجیکستان علاوه بر شهر دوشنبه چهار استان مهم به نام‎های خجند، کولاب، قرقان‎تپه و بدخشان و 44 ناحیه دارد.

تاريخ شفاهي؛درجستجوي معنا و مفهوم/ دكتر كيانوش كياني هفت لنگ

به طور كلي تاریخ شفاهی اصطلاحي مبهم و کلی است که بر دو مفهوم دلالت دارد. نخست به معنای فرایند انجام و ضبط مصاحبه با افراد مطلع به منظور استطلاع و استنتاج اطلاعات آنها درباره گذشته می باشد و دوم اينكه، تاریخ شفاهی محصول این مصاحبه، یعنی گزارش روایی رویدادهای گذشته، نیز هست. بنابراین تاریخ شفاهی هم یک روش پژوهشی (ابزار انجام تحقیق و بررسی) و هم نتیجه (فرایند پژوهشی) است؛ به عبارت دیگر، هم عمل و نتيجة ضبط است و هم ضبطی است که انجام می شود. ممکن است اصطلاحات دیگری نیز، مانند تحقیق با توجه به شواهد شخصی و تحقیق درباره داستان زندگی، با تاریخ شفاهی مترادف باشند اما مورخان، ظاهراً مفهوم "تاریخ شفاهی" را كه" عمل" و" داده ها" را با هم ادغام می کند، بیشتر می پسندند.

درباره ‌استادم باستانی‌ پاریزی؛ روایت‌گر بزرگ مردم عادی

۳۵ سال از نخستین باری که کتابی را از محمدابراهیم باستانی ‌پاریزی در دست گرفتم و خواندم و ۲۶ سال از نخستین باری که در مهر ۱۳۶۴ در کلاس درس گروه تاریخ دانشگاه در کلاس درس باستانی ‌پاریزی حاضر شدم، می‌گذرد. به نظرم درس تاریخ محلی یا جغرافیای تاریخی بود. آن روز برای من که اتفاقی، از سر تفنن و بر اساس فال و قرعه انتخاب رشته کنکور، وارد عرصه تاریخ نشده بودم و تا‌‌ همان موقع هم سابقه تالیف و نگارش داشتم، اتفاقی بس مهم و روز از یاد نرفتنی‌ای بود. هنوز بعد از گذشت بیش از یک ربع قرن، شیرینی آن روز از کامم بیرون نرفته است.

پروژه تاریخ شفاهی-1

«تاریخ شفاهی این امکان را برای افراد فراهم می‌آورد تا داستان‌هایشان را با واژگان و صدای خود و نیز از طریق درک شخصی از چگونگی و چرایی رویدادها بیان کنند.» این جمله آغاز گر خبر انتشار یک کتابچه راهنما به قلم یک شفاهی کار کانادایی است. خانم اولگا مک آیور نویسنده این کتابچه راهنما هستند که چندی پیش خبر انتشارش به دستمان رسید. پس از مکاتبه، ایشان متن کامل را ارسال کردند. موضوع این کتابچه راهنما «چگونگی اجرای یک طرح تاریخ شفاهی برای بومیان کانادا» است که مجری آن دانش آموزان سال 12 دبیرستان هستند. ضمن قدردانی از خانم مک آیوِر، ترجمه متن کامل این کتابچه راهنما در ادامه می آید:

تاریخ و زبان‌های تاریخ در مصاحبه تاریخ شفاهی-1

«این امر در مورد رسانه‌ها نیز صدق می‌کند: آنها حرف می‌زنند، یا چیزی در فضای رسانه‌ای گفته می‌شود، اما به نحوی که احتمال واکنش از هر نقطه‌ای را از بین ببرد. به همین علت است که انقلاب در این حوزه-یا به عبارت بهتر و در یک کلام، انقلاب در همه جا- منحصراً با میدان دادن به امکان بروز واکنش تحقق می‌یابد. با این وجود، حتی پیش‌فرضِ وقوع چنین احتمال ساده‌ای نیز مستلزم ریشه‌کنیِ ساختار کنونی رسانه‌ها و بنیاد مجدد آن بر طرحی نو است.»

نگاهی دقیق‏تر به مشارکت‏های جامعه-1

این مقاله مراحل اولیه برنامه‏ریزی برای یک طرح تاریخ شفاهی و حقوق مدنی را که برای یک جامعه جهت پخش و نگهداری در رادیو طراحی شده را شرح می‏دهد. همراه با ارائه مستند پیچیدگی‏های مربوط به مشارکت در برنامه‏های یک جامعه، هم چنین بر این مسئله که چگونه عصر دیجیتال برای صدور رضایت نامه مشکل ایجاد می‏کند و توانایی ما را جهت دسترسی و پشتیبانی و استفاده از منابع محدود قول داده شده به راویان به چالش می‏کشاند، توضیح داده می‏شود.

تسلیت

جمعه گذشته با خبر شدیم پدر بزرگوار مترجم توانا و همکار گرامی مان، سرکار خانم عادله حاجی‏میرزایی به شکلی غیرمترقبه دار فانی را وداع گفته‏اند. همکاران سایت و هفته‏نامه تاریخ شفاهی ایران این ضایعه تلخ را به ایشان و همه بازماندگان آن شادروان تسلیت گفته و ضمن طلب مغفرت برای آن بزرگوار، خود را در غم ایشان شریک می دانند. از خدواند متعال مسئلت داریم به همه بازماندگان آن پدر عزیز صبر عنایت کرده و او را در جوار بندگان مقرب خود آرامش بخشد. روحش شاد.

وقتي براي ما مي‌نويسيد...
وقتي براي هفته‌نامه الکترونيکي تاريخ شفاهي مطلبي مي‌نويسيد، دوست داريم نکته‌هايي را در نظر بگيريد.
اين هفته‌نامه نوشته‌ها و دانسته‌هاي ما را درباره مباحث مهم؛ خاطره‌گويي، خاطره‌نگاري، يادداشت‌نويسي روزانه، سفرنامه‌نويسي، وقايع‌نگاري، روزشمار نويسي و... نشان مي‌دهد. حتي براي زيرشاخه‌هاي رشته تاريخ هم جا باز کرده‌ايم؛ و چشم به راه خبرها، گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، مقاله‌ها، يادداشت‌ها و... شما هستيم.
خوب است نام و فاميل‌تان را کامل بنويسيد. سابقه علمي و نشاني الکترونيکي را هم حتماً بنويسيد، چکيده مقاله‌ها هم که جاي خود دارد!
به ما اجازه بدهيد دست‌مان براي ويرايش، اصلاح، چينش و ترجمه مطالب شما باز باشد. در اين‌باره با خودتان هم مشورت خواهيم کرد.
دل‌مان مي‌خواهد شأن علمي و ادبي تاريخ شفاهي و اين هفته‌نامه، با نوشته‌هاي متين و موقر شما حفظ شود. حيف است خداي نکرده قلم‌مان از دايره اخلاق بيرون برود.

● ضبط 800 ساعت تاریخ شفاهی دفاع مقدس

● استفاده از تاریخ شفاهی نیروی هوایی در «پرونده‌ای برای میگ25»

● آمادگی برای ارایه تاریخ شفاهی نیروی دریایی سپاه پاسداران

● شیوه‌نامه‌ آثار تاریخ شفاهی در اختیار نویسندگان قرار می‌گیرد

● لزوم پرهیز از پرداخت ادبی تاریخ شفاهی

● انتشار «تاریح شفاهی زندگی و مبارزات شهید صادق امانی»

● کارگاه آموزشی تاریخ‌شفاهی در کرمان و خراسان جنوبی

● پیشنهاد مطالعه «پیشروی» به آنان که کارشان در حوزه تاریخ شفاهی جنگ است

● ضبط صوتی و تصویری زندگینامه شفاهی ایثارگران

● مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های شهید مهدی باکری کتاب شد

● پایان نگارش خاطرات سردار قاسم سلیمانی

● تولید شناسنامه‌ مناطق جنگی و عملیات‌های دفاع مقدس

●خاطره‌نویسان هم در انتخاب چهره سال هنر انقلاب دیده می‌شوند

● کارگاه نقد و تاریخ نگاری در پنجمین همایش تاریخ مجلس

● «سیر در آفاق» سفرنامه چین، انگلستان و اتریش است

● «لشکر خوبان» کتاب پرفروش سال 1392

● معرفی برگزیدگان چهارمین جشنواره خاطره نویسی همدان

● نگارش کتاب به یاری خانواده‌های ایثارگران

● ارتش جمهوری اسلامی ایران 250 راوی دارد

● آرشیو 8 میلیون و 400 هزار برگ سند و بیش از 100 هزار ساعت صوت و تصویر از شهدا

● طرحی برای تدوین دانشنامه رزمندگان آذربایجان

● رونمایی از ترجمه کتابی درباره بمباران شیمیایی حلبچه

● آداب و رسوم جاری در یک‌صد سال پیش

● استفاده از 2000 سند برای گردآوری تاریخ انقلاب اسلامی در یزد

● انجام حدود 400 مصاحبه با زندانیان سیاسی قبل از انقلاب

● اگر بخواهیم خاطره‌نگاری را به یک جریان تاثیرگذار تبدیل کنیم...

● برپایی «محله خاطرات»

● تدوین خاطرات محمد جوادی در «روایت‌های ناتمام»

● بازدید از سلول‌های انفرادی ساواک در کاروانسرای مشیر

●«نورالدین پسر ایران» و طرح «اوراق وقف»

● کتاب‌های پرفروش نیمه اول فروردین 1393

● نگاهی به فعالیت صد ساله دبستان‌های نوین پارسی یزد

● بررسی روایتی از کودتای 28 مرداد و خاطراتی از جبهه مقاومت گیلان

 

خـاطـرات احمـد احمـد (۷۱)
به کوشش: محسن کاظمی
انتشارات سوره مهر
دفتر ادبيات انقلاب اسلامى

---

زندان اوين

فرداى روز عيد فطر گفتند كه براى انتقال به زندان آماده شوم. من ابتدا خانم مصلحى را صدا كرده و از كمكهايش در اين مدت، به‏خصوص به خاطر فراهم كردن زمينه ماندنم در بيمارستان در يك ماهه رمضان؛ تشكر كردم و برايش خيلى دعا كردم.
قبل از حركت، فرامرزى(1) ـ شكنجه گر ساواك ـ آمد و به مأمورين گفت كه چشمهاى او را نبنديد و از پلها و اتوبانهايى كه احداث شده برويد تا او ببيند كه اين كشور چقدر پيش‏رفت كرده و عمران و آبادانى يافته است. او هفت ماه در بيمارستان بوده و از هيچ چيز خبر ندارد.
من با پاى عليل قادر به راه رفتن نبودم و بايد با عصا جابه جا مى‏شدم. قبل از حركت نقشه‏اى كشيدم. به خيال اينكه اعدام خواهم شد. تصميم گرفتم كه با دستهاى بسته به‏سر راننده بكوبم و تعادل ماشين را به هم بزنم. يا تصادف و يا چپ مى‏كرديم، به اين ترتيب با خودم چند مأمور خائن را هم نابود مى‏كردم.