كنگره ملي خاطره‌نويسي

«كنگره ملي خاطره‌نويسي»‌ به دريافت‌هاي جديدي از دفاع مقدس رسيده است

داوران «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس»‌ در سراي اهل قلم خانه كتاب، به اين جمع‌بندي رسيدند كه خاطرات ارسالي به اين جشنواره دريافت‌هاي جديدي از جنگ را دربر دارند و راهي روشن در زمينه بررسي‌ آسيب‌هاي وارده بر حوزه خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس را فراهم آورده‌اند. آنان از مسوولان كنگره خواستند براي موضوع هاي مطرح شده در اين جشنواره برنامه‌ريزي داشته باشند و از پتانسيل‌هاي حاصل از آن استفاده كنند.

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)،‌ نشست داوران «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس»‌، عصر(شنبه 10 دي ماه) با حضور مصطفي رحيمي، محمدميركاظمي، حسن رحيم‌پور و معصومه رامهرمزي به عنوان داوران كنگره در سراي اهل قلم موسسه خانه كتاب برگزار شد.

مصطفي رحيمي در اين نشست با توجه به رويكرد آسيب‌شناسي خاطرات ارسالي به جشنواره خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس گفت: برگزاري اين جشنواره راهي روشن در زمينه بررسي‌ آسيب‌هاي وارده بر حوزه خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس فراهم آورده است.

وي ادامه داد: در بسياري از ژانر‌هاي ادبي مي‌بينيد كه هر چه نويسنده از نوع واقعه فاصله مي‌گيرد آثار پربارتري را با توجه به جوانب آن خلق مي‌كند. اما در خاطره اين روال برعكس است. راوي ذهن فراري دارد و گاه در بيان خاطره دچار فراموشي مي‌شود يا آن‌كه تفكرات سياسي صاحب خاطره مانع بيان خاطرات مي‌شود.

رحيمي با تقسيم‌بندي خاطرات از نظر حجم، آن‌ها را به خاطره مبسوط، خاطره نيمه مبسوط و خرده خاطره تقسيم كرد و گفت: خرده خاطرات دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران از نكات فراموش شده در جمع آوري خاطرات‌اند كه نكات تعيين كننده و قابل توجهي در بيان يك واقع دارند. هنگامي كه اين خاطرات در كنار هم قرار مي‌گيرند متن بسيار زيبايي نوشته مي‌شود.

وي ادامه داد: اين خاطرات در حال فراموشي‌اند و بايد نهضتي براي جمع‌آوري آن‌ها شكل گيرد. «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس»‌ مي‌تواند در اين زمينه راه‌گشا باشد و اين كاستي را جبران كند.

رحيمي در ادامه، خاطرات را به مقدمات رزم، عواقب و پيامد‌هاي رزم و نيز خاطرات پشت جبهه و حواشي رزم تقسيم كرد و گفت: نزديك به 80 درصد خاطرات با اين رويكردها نوشته شده‌اند و مولفان كمتر به لايه‌هاي زيرين خاطرات مانند مفهوم انتظار، بدرقه رزمندگان، موشك‌باران‌ها و... توجه داشته‌اند.

وي در حوزه نگارش، خاطرات را 2 دسته برشمرد و افزود: خاطرات با 2 قالب خودنوشت و ديگرنوشت‌ نوشته مي‌شوند. در اين ميان بايد به افرادي كه توانايي نگارش ادبي يا جرائت نگارش خاطرات را ندارند توجه شود. برگزاري «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس»‌ به جمع‌آوري خاطرات اين افراد كمك خواهد كرد.

رحيمي در ادامه توضيح داد: براي رسيدن به سطح مطلوب در جمع ‌آوري خاطرات بايد بر فرايندهاي تبليغ، ‌توجيه و آموزش نگارش خاطرات، دريافت و جمع‌آوري خاطرات، داوري‌ها، اعلام‌ رتبه‌ها و جوايز، ‌توليد كتاب و بايگاني خاطرات، برنامه‌ريزي كرد.

در ادامه نشست داوران «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس» سيدمحمد ميركاظمي به گونه‌هاي خاطرات اشاره كرد و گفت: در نظريه‌هاي ادبي جديد متن را به چندگونه تقسيم مي‌كنند كه شامل،‌ متن مولف محور، متن خواننده محور و متن ميانه است.

وي افزود: در ديدگاه ساختارگرايي به عنوان يك نظريه جديد مبنا آن است كه متن مكتوب ساخته زبان نيست و اين ساخت زبان است كه متن را توليد مي‌كند. در اين نظريه بيان مي‌شود كه تولد خواننده به قيمت مرگ مولف تمام مي‌شود و جوهره حقيقت كه در متن است، ارتباطي به مولف و زبان او ندارد و در ساخت جملات و ساختار متن بايد به دنبال معنا گشت.

ميركاظمي در ادامه با ارايه تعريفي از خاطره و تلفيق آن با نظريه ساختارگرايي گفت: بر اساس اين تلفيق مي‌توانيم بگوييم كه خاطرات را مي‌توان در كدام يك از گونه‌هاي متن جا داد. در اين ميان گونه مولف محور و متن محور كنار مي‌رود و خاطره در گونه راه مياني است كه بين متن و خواننده تعامل برقرار مي‌كند.

وي ادامه داد: خاطره نيازمند 2 قدرت بيان و نويسندگي است. اگر اين 2 قدرت نزد يك نفر باشد مشكلي پيش نمي‌آيد و اگر يكي از اين 2 نباشد خاطره به خود نوشت و ديگر نوشت تقسيم مي‌شود.

ميركاظمي در ادامه، درباره اهميت ورود نظريه ساخت‌گرايي به قالب خاطره‌ گفت: به نظر مي‌رسد خواننده يك متن را كه مستقيم از صاحب متن يا توسط صاحب خاطره بازگو مي‌شود، خالص‌تر حساب مي‌كند و اعتماد بيشتري به آن دارد كه دليل آن اهميت لحن صاحب خاطره است.

حسن رحيم‌پور در ادامه نشست داوران «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس» با اشاره به خاطرات خود نوشت گفت: دشواري در جمع‌آوري خاطرات و انتقال ذهن به دست از مهم‌ترين مشكلات در بخش نگارش خاطرات‌اند.

وي راه‌كار‌هاي حل اين مشكلات را ضبط خاطرات از سوي رزمندگان و نگارش‌ آن‌ها بيان كرد و افزود: برخي معتقدند كه مي‌توان عين نوشته را آورد يا آن‌كه با ويرايش ادبي اثر را در قالب كتاب منتشر كرد.

معصومه رامهرمزي نيز در اين نشست برگزاري «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس» را ارزنده خواند و گفت: از خاطرات ارسالي به اين جشنواره به دريافت‌هاي جديدي رسيدم كه منشا علمي دارند. زيرا اين آثار از نظر ماهيتي داراي تفاوت با خاطر‌ات تاكنون‌اند و از موضوعات نابي سخن مي‌گويند كه كمتر مورد توجه مولفان قرار گرفته‌اند.

وي ادامه داد: تنوع موضوع‌ها و بيان آن‌ها از سوي افراد عامي جامعه، زواياي مختلف نگاه افراد به واقعه جنگ تحميلي عراق عليه ايران را بازگو مي‌كنند. در بررسي 97 خاطره از نظر تفكيك موضوعي به 22 موضوع مانند كودكان در جنگ و خاطرات تلخ و شيرين آنان، طنز در جنگ، نحوه تكلم و بيان بسيجيان در جنگ دست يافتم. ما بايد نگاه عميق‌تري به اين خاطرات داشته‌باشيم تا از ‌آن‌ها داشته‌هاي بيشتري در زمينه‌هاي آسيب‌شناسي و روان‌شناسي و نظامي استخراج كنيم.

رامهرمزي در پايان گفت: مسوولان برگزاري «نخستين كنگره ملي خاطره‌نويسي دفاع‌مقدس» بايد براي موضوع هاي مطرح شده برنامه ريزي داشته باشند و از پتانسيل‌هاي مختلف در شهرستان‌ها و موضوع هاي استخراج شده از خاطرات به خوبي استفاده كنند.

خبرنگار : اکرم دشتبان

منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)