شماره 37    |    16 شهريور 1390



مجله فرهنگی و هنری بخارا شماره 82

یادنامه سعید نفیسی (۱۸ خرداد1274- 23 آبان ۱۳۴۵ خورشیدی)، ادیب، مورخ، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی در شماره 82 بخارا، مرداد و شهریور 1390 آمده است. در بخش فرازهایی از زندگی من که خاطرات و زندگینامه او اززبان خودش است، برشی از وقایع و تاریخ آن دوره دیده می‌شود:

«... در 1282 از تهران به همه فرمانروایان ولایت دستور دادند که از هر شهری جوانانی از خاندان‌های دانشمندان را که شایسته دانش اندوزی در این مدرسه باشند به تهران بفرستند. محمد اسماعیل خان وکیل الملک نوری حکمران معروف کرمان پدرم را برای همین کار به تهران فرستاد و وی دوره طب دارالفنون را در چهار سال به پایان رساند و بی‌درنگ کارهای مهم به او رجوع کردند- از آن جمله ریاست بیمارستانی بود که در 1290 به نام مریضخانه دولتی تأسیس کردند و همان بیمارستان سینای امروز است...»

و در ادامه گفته است:

«کودکی 4ساله بودم که در 1216 قمری در صدارت مرحوم حاج میرزاعلی خان امین الدوله نهضت مهمی در فرهنگ ایران پیش آمد، بدین معنی که در پرتو توجه آن مرد بزرگ، گروهی  دانش‌دوستان در تهران انجمنی به نام «انجمن معارف» برای تأسیس مدارس ملی جدید و کتابخانه ملی تشکیل دادند. پدرم مدرسه شرف را در خیابان «چراغ‌گاز» آن روز و «امیرکبیر» امروز تأسیس کرد...»

سعید نفیسی برای تحصیل همراه برادرش به فرانسه رفته و صاحب آثار بسیاری از جمله فرهنگ فرانسه به فارسی، ترجمه آلمانی قرآن کریم، ترجمه ایلیاد و ادیسه، اشعار، تألیف‌های ادبی و تاریخی، تصحیح‌ها، آثار داستانی و ترجمه است. قسمتی از یادداشت سفر افغانستان از او، خاطرات همسرش و خاطرات ایرج افشار از او نیز در این یادنامه آورده شده است. همچنین فهرست کتاب‌ها و مقالات پژوهشی او با تقسیم بندی ذکر شده است.
بخش دهم کتاب تاریخ نشر کتاب در ایران، تألیف عبدالحسین آذرنگ نیز در این شماره به بیان تاریخ چاپ و نشر در ایران در سال‌های 1300 تا 1320 پرداخته است.
تاریخ مطبوعات، این بار به روزنامه اصلاح و سرگذشت صاحب امتیاز آن، محمدرضا بوشهری (دی 1252- اردیبهشت 1329)، پرداخته است. روزنامه اصلاح در دو برهه حساس تاریخ ایران، چندی در بمبئی و چندی در تهران انتشار یافته و در این متن به بیان تاریخ دوره پایانی قاجار و دلایل تعطیلی روزنامه اشاره شده است:
مطالبی که در هر فصل نشریه، همراه اسناد، نامه‌های شخصی، دست‌نوشته‌ها و مدارک آن دروه تاریخی آمده‌اند. از جمله می توان به نامه خصوصی نویافته دکتر مصدق به قوام السلطنه در تاریخ 26 آبان 1325 اشاره کرد که برای نخستین بار منتشر شده است.

شماره ۸۲ مجله بخارا در ۸۳۲ صفحه و با مقالاتی از : ه.الف. سایه• داریوش آشوری• عبدالحسین آذرنگ• ایرج افشار• سیمین بهبهانی• بهاءالدین خرمشاهی• محمود دولت‌آبادی• داریوش شایگان• محمدرضا شفیعی کدکنی• محمود طلوعی • عزت‌الله فولادوند• محمدعلی همایون کاتوزیان• جواد مجابی• مهدی محقق و… به همراه یادنامة سعید نفیسی منتشر شده است.

نگاهی به عناوین مقالات شماره ۸۲ بخارا :
به جای سرمقاله
ایرج میرزا، علی دهباشی و مجلة بخارا/ دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان

سروده هایی از هـ . الف. سایه
پنج شعر منتشرنشده از هـ . الف. سایه ۱۱

فلسفه
هلند در عصر اسپینوزا/ کیس کول (سفیر هلند در تهران)
فلسفه سیاسی اسپینوزا/ دکتر عزت الله فولادوند/ دکتر مسعود صادقی
نظر و عمل فلسفی در طلیعة عصر مدرنیته (مقایسهای میان اسپینوزا و ملاصدرا)/ دکتر میخیل لیزنبرخ/ مهدی شفقتی
پژواکِ معناییِ سَبک درکارِ نیچه پیوندگاهِ فلسفه و ادبیّات/ داریوش آشوری

نقد ادبی
شکارِ معانی در صحرایِ بیمعنی (آسیب شناسی فرهنگ ایرانی بعد از مغول)/
دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی
مارکز از شما خداحافظی می کند/ مینو مشیری

فرهنگ و اجتماع
تقلید نقش انسان/ دکتر هوشنگ دولت آبادی
گوشه های تاریک سرشت انسان/ معصومه علی اکبری
روسیه را بهتر بشناسیم/ ویکتور ارافیف/ روشن وزیری

سیاست
اعراب و اسراییل در گفت وگو با دکتر مجید مددی/ یوسف فرهادی

ایرانشناسی
پیگیری دکتر مصدّق در پایگیری کتابخانه مجلس/ دکتر ناصر تکمیل همایون
میرزا علی لسان الدوله، تاراجِ میراث مکتوب/ فاطمه قاضیها
معرفی نشریۀ مطالعات ایرانی/ یاسمین ثقفی
ایرانشناسی در کشورهای آلمانی زبان (۴)/ دکتر سعید فیروزآبادی
درغرب چه خبر؟(۵۰)/ مهندس ایرج هاشمی زاده

یادنامه هانری کربن
هانری کربن: زائری از غرب/ دکتر داریوش شایگان
نگاهی به کتاب «هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی» به قلم
داریوش شایگان/ یوآن کولن/ سحر کریمی مهر
آخرین دیدار با کربن/ دکتر داریوش شایگان

شعر فارسی
چهار شعر از دکتر تقی پورنامداریان
دو شعر از منصور اوجی
کتاب را میبندد/ غزل مصدق
ای هراتِ روحْپرور/ میرغلامرضا مایل هروی
لحظه ها/ حسین اکبری (سِمن)
مرگ قو/ مهدی حمیدی شیرازی
The Death of the Swan/ ترجمه به انگلیسی: بهروز عزبدفتری
انتظار/ حسن نیکبخت

یادنامه سعید نفیسی
آغاز و پایان یک زندگی/ پریمرز نفیسی
فرازهایی از زندگی من/ سعید نفیسی
پدرم، علی کبر ناظم الاطباء نفیسی/ سعید نفیسی
عمری با سعید نفیسی/ پریمرز نفیسی
آوازی که از دل می آید/ ایرج افشار
سعید نفیسی روزنامه نگار و…/ دکتر علی بهزادی
گوهر نفیسی رفت/ جلالالدین همایی
به یاد مردی صمیم و پاکدل/ حبیب یغمائی
بیاد سعید نفیسی/ صادق رضازادة شفق
مجموعة سعید نفیسی در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران/ پریسا کرمرضایی
از یادداشتهای سفر افغانستان/ سعید نفیسی
کتابشناسی آثار سعید نفیسی/ ایرج افشار
فهرست مقالات پژوهشی در زمینة ایرانشناسی/ ایرج افشار
شش شعر از سعید نفیسی
مرگ سعید/ مظاهر مصفا

سفرنامه
سفرنامه مکه حاج محمدعلی سیاح محلاتی/ دکتر رسول جعفریان

تاریخ
گفتگوها در همدان/ دکتر ابراهیم تیموری

قلم رنجه
قلمرنجه (۸)/ بهاءالدیّن خُرّمشاهی

تاریخ نشر
تاریخ نشر کتاب در ایران(۱۰)/ عبدالحسین آذرنگ

در آئینه زمان
در آئینة زمان (۳)/ محمود طلوعی

آویزه ها
آویزه ها(۱۴)/ میلاد عظیمی

نوازش های قلم
نوازش قلمی در هوای دلتنگی(۲)/ دکتر جواد مجابی

تاریخ مطبوعات
روزنامه اصلاح و ستیز با خودکامگی/ دکتر ناصرالدین پروین
فرما و فروغ در گفتگو با پروفسور هشترودی/ اسماعیل جمشیدی

شمیم بهارستان

شمیم بهارستان (۲)/ علی ططری

تار و پود
تاروپود (۱)/ محمدحسن حامدی

طنز
نگاهی به نیویورکر/ پرتو گرکانی

گفتگو
گفتگو با محمود حدادی/ کمال صادقی

یادها
به یاد پروین دولت آبادی/ سیمین بهبهانی
شعری برای نوجوانان/ پروین دولت آبادی
مثنوی بهار آرزو/ پروین دولت آبادی
نامه ای از شیراز/ ویکتوریا دانشور

جعبه آیینه کتاب
جعبه آینة کتاب (۴)/ محمدِ افشین وفایی

نقد و بررسی کتاب
قهرمانان زن ایرانی به روایت شاهنامه فردوسی/ محمود متقالچی
نگاهی به کتاب بستانالسیاحه/ دکتر نورعلی تابنده
به بهانه انتشار نسخه جدید ارداى‏ ویراف ‏نامه/ محمد شریفى
خرنامه و اعتمادالسلطنه/ عبدالمحمد روحبخشان
به کودنیِ خاک، به کریِ درخت/ حسین توکلی
رابین هودی نه از جنگل که از کویر/ نفیسه زارع  کهن
درباره چند سینماگر و جمشید ارجمند/ مریم پیربند

شبهای بخارا
گزارش شب حکیم عمر خیام/ شهاب دهباشی
گزارش شب هرمان هسه/ ترانه مسکوب
تاریخچه روابط فرهنگی ایران و آلمان/ برند اِربل (سفیر آلمان در تهران)
هرمان هسه و سیاست/ دکتر علی غضنفری
هرمان هسه در قلمرو ادبیات جهانی/ دکتر سعید فیروزآبادی
گزارش شب ادبیات اتریش و سوئیس/ فرهاد صدیقی
گزارش شب عبدالرحمان عمادی/ الناز اسکندری
گزارش شب داستانخوانی نویسندگان ایران و اتریش/ عهدیه افشار
گزارش شب دکتر منوچهر ستوده/ ثریا صدر
از آستارا تا استرآباد/ عبدالرحمن عمادی
دوست دیرینم منوچهر ستوده/ دکتر هوشنگ دولت آبادی
گزارش شب کتابهای هنری ایتالیا/ رخشانه فروهر
گزارش شب جیمز جویس/ سوسن نصر
جویس و رنج بیان/ محمود دولت آبادی
گزارش شب علامه قزوینی/ اردشیر مساوات
شیوه علامه محمد قزوینی در تصحیح نسخ خطی/ دکتر مهدی محقق
حافظ پژوهیهای علّامه محمد قزوینی/ بهاءالدین خرمشاهی

این نشریه را می‌توان از کتابفروشی‌های مقابل دانشگاه، خیابان کریمخان زند، کتابفروشی آرین (خیایان میرداماد)، شهر کتاب شریعتی( نرسیده به معلم) ، شهر کتاب پارک ساعی، شهر کتاب نیاوران ـ نشر کارنامه، دکه‌های روزنامه  فروشی و اشتراک تهیه کرد.

ملیحه کمال الدین



http://www.ohwm.ir/show.php?id=736
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.