بررسي مورخان و رمان تاريخي در كتاب ماه تاريخ و جغرافيا

جديدترين شماره «كتاب ماه تاريخ و جغرافيا» با رويكرد «مورخان و رمان تاريخي» منتشر شد. اين ماهنامه تخصصي كه به تعريف و توصيف رمان تاريخي مي‌پردازد، به كوشش موسسه خانه كتاب در دسترس علاقه‌مندان تاريخ قرار دارد.

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، در سرسخن كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، «مورخان و رمان تاريخي» نوشته حبيب‌الله اسماعيلي، سردبير كتاب ماه تاريخ و جغرافيا آمده است.

اسماعيلي نوشته است كه رمان‌هاي تاريخي در شمار وثيق‌ترين شواهد تاريخي انديشه‌ها در روزگار معاصر ايران است. اشاراتي در باب مفهوم تاريخ انديشه، نگاهي گذرا به دوره‌هاي مختلف ايجاد رمان تاريخي در ايران و همچنين مناسبت‌شان با آثار برخي از مورخان، شاهد اين مدعاست. نخستين طليعه‌هاي رمان‌هاي ايراني را در سال‌هاي 1250 هجري شمسي بايد جست. برخي شاه يوسف يا ستارگان فريب‌خورده ميرزا جعفر قراچه‌داغي و برخي ديگر سياحت‌نامه ايراهيم بيگ را نخستين رمان فارسي مي‌دانند.

در بخش گفت‌وگو بحث «تاريخ‌نگاري نامتعارف» در گفت‌وگو با دكتر مرتضي نورايي، دانشيار گروه تاريخ دانشگاه اصفهان و دكتر محمد پارسانسب عضو هيأت علمي گروه ادبيات دانشگاه تربيت معلم آمده است.

نورايي مي‌نويسد: در نيمه دوم قرن گذشته؛ دو مكتب تاريخ‌نگاري دگرانديش زاده شد. يكي تاريخ‌نگاري غير متعارف و ديگري تاريخ‌نگاري جايگزين. همچنين شيوه دانشگاهي شيوه متعارف بيان گذشته است و هر شيوه ديگر شيوه غيرمتعارف ناميده مي‌شود.

پارسانسب نيز مي‌نويسد: تاريخ پر از شكاف‌هايي است كه مورخان به آن نپرداخته‌اند. برخي از مسايل را گفته‌اند و بسياري را مسكوت گذاشته‌اند، كه داستان‌نويس آن شكاف‌ها را پر مي‌كند. در واقع نويسنده براي پر كردن اين شكاف‌ها از تخيل استفاده مي‌كند.

در بخش نظرگاه، داستان تاريخي نوشته احمد شاكري، تعريف و توصيف رمان تاريخي اثر كارلوس ماتاايندورين با ترجمه دكتر نرجس‌بانو صبوري، بازآفريني خلاقانه تاريخ نوشته رقيه فراهاني و داستان‌هايي از بازنمايي امر واقع اثر هايدن وايت با ترجمه شهريار خسروي به رشته تحرير درآمده است.

تاريخ و روايت نوشته بهزاد كريمي، بازنمايي تاريخ در رمان اثر حسين حاتمي، يادداشت‌هاي پراكنده نوشته عسكر بهرامي و باستان‌شناسي ميداني به قلم سيد مهدي موسوي‌نيا از بخش‌هاي كنكاش ماهنامه تخصصي كتاب ماه تاريخ و جغرافياست.

در بخش بازتاب نيز فسون قصه و فسانه تاريخ نوشته مرضيه سليماني، سايه شمشيرها اثر ميرهادي حسيني، خيزش عشاير نوشته سيدرضا حسيني و مفاهيم توسعه روستايي اثر علي احمدي آمده است.

در يادگارهاي ماندگار حميد كاوياني‌پويا به بررسي نسخه خلاصه‌التواريخ مي‌پردازد. رحيم شبانه نيز در بخش تاريخ‌نگاران به نگاهي ديگر ذبيح‌الله منصوري اشاره كرده است.

آشوب آذربايجان نوشته سارا يارمهدوي، جغرافياي اقتصادي جهان اثر معصومه علي‌دادي و قهستان به قلم مهرالزمان نوبان در بخش پرتوهاي تلاش آمده است.

كتاب ماه تاريخ و جغرافيا در اين ماه بخش خليج فارس را به ماهنامه خود افزوده است. خليج فارس، نامي براي هميشه نوشته محمد حسن‌نيا، نام خليج فارس اثر فاطمه نجفي، خليج فارس نوشته مصطفي كريمي، منطقه حياتي جهان اثر نسرين ميرآخورلو، از مرواريد تا نفت به قلم مجتبي رضايي سرچقا و يك صد سال كشمكش اثر سعيده تراب آمده است.

همين ماه، خبر كوتاه، رهاورد ديگران، پيشخوان تاريخ، نمايه و چكيده انگليسي پايان‌بخش اين ماهنامه تخصصي است.

شماره 154 كتاب ماه تاريخ و جغرافيا به سردبيري حبيب‌الله اسماعيلي همراه لوح فشرده فهرست كتاب‌هاي منتشر شده بهمن 89 با بهاي 1200 تومان به كوشش موسسه خانه كتاب منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران تاريخ قرار گرفته است.

منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)