شماره 190    |    17 دي 1393



سمبل پايداري مردم آبادان به روايت اسناد

مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات پنجاهمين كتاب خود از مجموعه ياران امام به روايت ساواك را با عنوان حجت الاسلام غلامحسين جمي منتشر كرده است.
    اين كتاب كه در 312 صفحه تدوين شده به بررسي فعاليت هاي اين ياور امام در دوران نهضت انقلابي و اسلامي مردم ايران پرداخته است.حجت الاسلام غلامحسين جمي سال 1304 ﻫ. ش در خانواده اي مذهبي، در اهرم مركز تنگستان از توابع بوشهر به دنيا آمد.
    موقعيت مناسب آبادان سبب شد او سال 1327 به آبادان مهاجرت كرده و در اين شهر ساكن شود. در آبادان وي نزد «آيت الله شيخ عبدالرسول قائمي» موسس مدرسه علميه آبادان به تحصيل پرداخت. در اواخر دهه 30 به «نجف اشرف» براي گذراندن دروس حوزوي عزيمت كرد. دوران طلبگي و اقامت حجت الاسلام جمي در نجف با مشكلات فراواني همراه بود و با وجود علاقه وي به ادامه تحصيلات حوزوي، در سال 1332 به وطن برگشت.
    اهتمام حجت الاسلام جمي به اجراي قوانين اسلامي و تشكيل حكومت اسلامي، باعث شد كه با آغاز نهضت امام خميني(ره)، وي به ايشان پيوسته و وارد مبارزه عليه رژيم پهلوي شود. حجت الاسلام جمي در آغاز با اين كه شناخت كافي از امام خميني(ره) نداشت، از طريق دوستانش در قم و مطالعه اعلاميه ها و سخنراني هاي امام(ره) مجذوب ايشان شده و در سلك ياران انقلاب قرار گرفت.
    
    قيام 15 خرداد 1342 و نقش حجت الاسلام جمي در آبادان
    يكي از بزرگ ترين حوادث تاريخ معاصر ايران قبل از 22 بهمن 1357 بي ترديد قيام خونين 15 خرداد است. حجت الاسلام جمي با انتشار اخبار مربوط به قيام 15 خرداد و كشتار معترضان به دست نيروهاي رژيم، در آبادان دست به فعاليت زده و در منابر و مجالس به افشاي جنايات رژيم پهلوي و نشان دادن ماهيت حركت امام خميني(ره) پرداخت.بعد از تبعيد امام در 13 آبان 1343، موجي از اعتراض عليه رژيم پهلوي سراسر كشور را فراگرفت و علما و روحانيون به حمايت از امام(ره) برخاستند. حجت الاسلام جمي در پانزدهم آبان در مسجد بهبهاني هاي آبادان درحالي كه بشدت از سوي رژيم تحت فشار بود به تبعيد ايشان اشاره كرد.
    وي در دهه 50 فعاليت هايش را افزايش داد و به يكي از چهره هاي برجسته آبادان تبديل شد. دعوت از روحانيون و چهره هاي مذهبي براي سخنراني در آبادان يكي از اقدامات وي بود. از جمله انديشمنداني كه به اين جلسات دعوت مي شدند، مي توان به دكتر محمد مفتح، استاد مرتضي مطهري و... اشاره كرد.
    در دهه 50 فعاليت هاي حجت الاسلام جمي با وجود تسلط نسبي رژيم بر اوضاع همچنان ادامه داشت و بارها از سوي ساواك براي او و خانواده اش مزاحمت هايي ايجاد شد. اين فشارها و اقدامات صرفا براي تضعيف روحيه وي صورت مي گرفت. دستگيري فرزند حجت الاسلام جمي در سال 1351 از جمله اقدامات ارعابي رژيم به حساب مي آيد.
    
    شهادت آيت الله حاج سيد مصطفي خميني
    شهادت فرزند ارشد امام(ره) موجي از اعتراض را در سراسر كشور به وجود آورد. حجت الاسلام جمي در كنار ديگر علماي كشور علاوه بر اعلام تسليت به امام خميني(ره)، مجالس ترحيمي را برگزار كرد و در آنها رژيم پهلوي را مورد انتقاد قرار داد. در شرايطي كه رژيم پهلوي به دنبال قطع راه هاي امرار معاش حجت الاسلام جمي بود، وي در كنار مردم و رهبري انقلاب ايستاد و همه خطرات را به جان خريد. برگزاري مراسم يادبود براي شهداي شهرهاي مختلف كشور، بخشي از تلاش هاي حجت الاسلام جمي در اين مقطع را شامل مي شدند.
    پس از ماجراي هولناك به آتش كشيده شدن سينما ركس آبادان كه در جريان آن نزديك به 400 نفر از مردم اين شهر در شعله هاي آتش سوختند، مردم آبادان كه از سال ها قبل، از طريق روحانيون مبارزي همچون آيت الله عبدالرسول قائمي، حجت الاسلام جمي و... با ابعاد جنايات رژيم پهلوي آشنا شده بودند، در صفوف منظم در جهت براندازي رژيم متحدتر شدند.
    
    دستگيري و زندان
    براساس اسناد ساواك، حجت الاسلام جمي بارها احضار و مورد تهديد و ارعاب قرار گرفته بود. افزايش فعاليت هاي حجت الاسلام جمي و نقش وي در اعتصاب كاركنان شركت نفت، باعث شد تا رژيم پهلوي كه به شدت از نفوذ ايشان وحشت داشت، مانع از سخنراني او شده و پس از بي نتيجه ماندن اين اقدام، ايشان را در 26 / 8 / 1357 دستگير كرد و در بازداشتگاه بشدت مورد شكنجه و اهانت قرار داد.
    پس از دستگيري حجت الاسلام جمي، مردم آبادان دست به تظاهرات گسترده اي زده و با اعتصاب و تعطيلي بازار، رژيم را مجبور به آزادي ايشان پس از دو هفته اسارت كردند. حجت الاسلام جمي پس از آزادي، هدايت تظاهرات وسيع مردم را برعهده گرفت.
    وي با شدت گرفتن روند انقلاب اسلامي به تهران آمد. او از جمله روحانيوني بود كه در مسجد دانشگاه تهران تحصن كرده بودند. توضيح آن كه در بهمن ماه 1357 حدود 17 نفر از علماي برجسته كشور از جمله: رهبر معظم انقلاب، آيت الله فاضل لنكراني، استاد مرتضي مطهري، آيت الله بهشتي و... در اعتراض به جلوگيري از بازگشت امام(ره) به كشور، دست به تحصن زده و تا 12 بهمن ماه در كنار خيل عظيمي از دانشجويان كه به آنها پيوسته بودند در مسجد دانشگاه باقي ماندند و از همانجا به فرودگاه مهرآباد براي استقبال امام(ره) رفتند.
    با پيروزي انقلاب اسلامي، خدمت رساني و بازسازي شهر آبادان كه متحمل تغيير و تحولات اساسي شده بود در دستور كار انقلابيون استان و در راس آنها روحانيت قرار گرفت.حجت الاسلام جمي در همين زمان حزب جمهوري اسلامي را در آبادان ايجاد و خود به دبيري آن انتخاب شد. تشكيل «ستاد انقلاب آبادان» از ديگر كارهاي حجت الاسلام جمي در ماه هاي اوليه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در آبادان بود.
    از درخشان ترين مقاطع فعاليت سياسي حجت الاسلام جمي، بايد به سال هاي آغاز جنگ تحميلي اشاره كرد. بسياري بر اين عقيده اند كه پس از تسخير خرمشهر، مقاومت حجت الاسلام جمي نقش مهمي در حفظ آبادان داشته است. وي با وجود هجمه سنگين دشمن همچنان در آبادان ماند و در مقابل دشمن ايستادگي كرد. حجت الاسلام جمي با برگزاري نماز جمعه در شديدترين شرايط جنگ، الهام بخش مردم شهر بودند.حجت الاسلام جمي در سال 1361 به نمايندگي از مردم خوزستان به مجلس خبرگان راه يافت. اين روحاني مبارز سرانجام پس از چند دهه خدمت به اسلام و انقلاب و تحمل سختي ها و مرارت هاي فراوان در دهم دي 1387 در هشتادوسه سالگي روي در نقاب خاك كشيد و به عرش اعلي پرواز كرد. پيكر اين مجاهد نستوه طبق وصيت ايشان در قبرستان وادي السلام نجف اشرف به خاك سپرده شد.

 

منبع: روزنامه جام جم، شماره 4157, چهارشنبه دهم دي ماه 1393 ، صفحه 11



http://www.ohwm.ir/show.php?id=2527
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.