ناگفته‌های روزهای اول جنگ نقد و بررسی شد

نویسنده کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» گفت: کتاب‌هایی که در زمینه جنگ تحمیلی نوشته می‌شود، متأسفانه از دوره چند ماهه نخست جنگ تحمیلی عبور می‌کنند یا آن را نادیده می‌گیرند و در برخی جاها نیز خصمانه، ارزیابی نادرستی از عملکرد ارتش ارائه داده‌اند.

به گزارش خبرنگار سرویس «فرهنگ حماسه» ایسنا، صبح ۱۰ مهر ماه - مراسم نقد و بررسی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» با حضور امیرسرتیپ صادقی گویا و جمعی از پژوهشگران و منتقدان عرصه کتاب در پنجمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس برگزار شد.

در ابتدای این نشست احمد حسینیا، نویسنده این کتاب در سخنانی ضمن معرفی خودش گفت: سال 1353 به دبیرستان نظام رفتم و چهار سال بعد نیز به دانشگاه افسری راه یافتم. با آغاز جنگ تحمیلی در نخستین روزهای آن به همراه سرهنگ نامجو و سرهنگ حسنی سعدی به خوزستان اعزام شدیم و پس از حضوری دو ماهه در سال 60 توانستم فارغ‌التحصیل شوم. پس از آن تا سال 64 در لشکر 28 کردستان بودم، بعد از آن هم به پادگاه 01 انتقال یافتم و فرمانده گردان‌های دانشجویی را بر عهده داشتم.

وی خاطرنشان کرد: این مبالغه نیست اگر بگویم اولین نویسنده ارتش در زمان دانشجویی من هستم چرا که توانستم در سال 60 کتابی درخصوص خانواده و نقش آن در تربیت چاپ و توزیع کنم و تا زمانی که در پادگان 01 بودم نیز سه کتاب دیگر به چاپ رساندم. از همین رو دست به قلم بودن من یک ذوق ذاتی و فطری بوده است؛ البته بیشتر نوشته‌های من در حوزه‌های خانواده و روان‌شناسی هستند.

حسینیا ادامه داد: با توجه به این سابقه، روزی شهید علی صیاد شیرازی که آن زمان جانشین رییس ستاد کل نیروهای مسلح و همزمان نیز سمت بازرسی ستاد کل نیروهای مسلح را بر عهده داشت، با من تماس گرفت و من به دفتر ایشان رفتم. او چند کتاب من را از کتابخانه‌اش بیرون آورد و پس از آن از من دعوت کرد تا در هیات معارف جنگ چند کتاب در این حوزه به نگارش درآورم. بنابراین از این طریق به عرصه نگارش کتاب‌هایی که مرتبط با جنگ تحمیلی بود ورود یافتم.

این سرهنگ بازنشسته ارتش با اشاره به اینکه سال اول جنگ مظلوم و ناشناخته باقی مانده است، گفت: در زمینه جنگ تحمیلی کتاب‌های زیادی دیده بودم اما بیشتر آن‌ها مطلبی درباره سال اول جنگ در طول این هشت سال ننوشته بودند. از همین رو این مقطع زمانی مظلوم و مهجور و ناشناخته باقی مانده است. در حالی که باید یادآور شوم موفقیت‌های ما در سال‌های بعد از جنگ تحمیلی مربوط به سال نخست آن است اما متأسفانه از این دوره عبور کرده‌ایم و یا نادیده گرفته شده است. حتی در برخی از جاها نیز خصمانه، ارزیابی‌های نادرستی از فعالیت ارتش داشته‌اند. به گونه‌ای که اگر نسل‌های بعدی این کتاب‌ها را بخوانند ممکن است نسبت به حضور ارتش بدبین شوند.

حسینیا در پایان خاطرنشان کرد: کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» مربوط به مقطع دو ماه اول سال نخست جنگ است که در آن یگان‌های ارتشی نقش مهمی در مقابل ارتش عراق ایفا کردند. عملکرد یگان‌های ارتشی در کنار یگان‌های سپاهی و نیروهای مردمی باعث شد که صدام نتواند نقشه خودش را در رابطه با تصرف سه روزه خوزستان و حضور یک هفته‌ای او در تهران عملی کند.

در ادامه این مراسم امیر صادقی گویا که در کارنامه فعالیت‌های خودش، فرماندهی دانشگاه افسری و مدیریت پرسنل نیروی سازمانی ارتش را بر عهده داشته است و همچنین بر انتشار و چاپ 100 عنوان کتاب در هیات معارف جنگ شهید صیاد نظارت داشته است، در سخنانی گفت: جنگ تحمیلی ما خاستگاه مردمی داشته است و این کار اشتباهی است که بخواهیم جنگ را قرمز یا آبی معرفی کنیم؛ چرا که این دوران، دوران طلایی ملت ایران است و باید آن را ملی جلوه دهیم.

وی ادامه داد: ارتش عراق بسیار قدرتمند بود اما آنچه که موجب شد آن‌ها نتوانند خوزستان را سه روزه تصرف کنند مقاومت یگان‌های ارتشی و سپاهی و نیروهای مردمی بود. بی‌شک اگر این ایستادگی نبود آن‌ها همه اهداف خود را عملی کرده بودند.

این فرمانده پیشکسوت ارتش با اشاره به ارزش تاریخی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» یادآور شد: کاری که آقای حسینیا در راستای نگارش این کتاب کرده‌اند بسیار مهم است؛ چراکه همان‌گونه که خودشان گفتند اگر یگان‌های ارتشی حضور نداشتند قطعا عراقی‌ها پیشروی می‌کردند و خوزستان را با آن استعداد فراوان نیروهایشان به تصرف خود درمی‌آوردند. اکنون می‌دانیم که قدرت مساوی با دانایی است، بنابراین اگر هر چه بر دانایی و دانش ما پیرامون مباحث مرتبط با جنگ افزایش یابد قدرت دفاعی و بازدارندگی ما نیز متناسب با آن تقویت خواهد شد.

وی افزود: یکی از مباحثی که در رابطه با دو ماه نخست جنگ تحمیلی مغفول مانده بود، حضور تعدادی از دانشجویان دانشگاه افسری در خرمشهر بود که خوشبختانه نویسنده از آنجایی که خودش جزو یکی از همین دانشجویان بوده است، توانسته به خوبی به بیان عملکرد آن‌ها بپردازد.

امیرسرتیپ صادقی گویا در پایان با اشاره به سه کم و کاست کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ»، گفت: از آنجایی که این کتاب به عنوان یک منبع مستند به شمار می‌آید باید نمایه داشته باشد که متأسفانه در آن گنجانده نشده است، همچنین فهرست منابع هم در آن دیده نمی‌شود. علاوه بر این هر جا که در کتاب از ارتش نام برده شده است بیشتر نیروی زمینی این یگان را به ذهن مخاطب متبادر می‌کند. در حالی که نیروی هوایی و دریایی ارتش نیز در همین چند ماه نخست جنگ، بسیار مهم و تأثیرگذار در روند غافلگیری ارتش بعثی صدام بوده‌اند.

به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست مصطفی رحمتی، فارغ‌التحصیل گردان بورسیه‌ای دانشگاه امام علی (ع) در سخنانی کوتاه گفت: خوبی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» بیان عملکرد دانشجویان دانشگاه افسری در آن مقطع از جنگ تحمیلی بوده است. همچنین اختلافات مرزی ایران و عراق نیز به صورت گویا بیان شده است و با نگاه کلی باید بگویم که این کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه دفاع مقدس می‌تواند یک منبع خوب اطلاعاتی به شمار بیاید.

همچنین در ادامه نیز خانم رستمی، از خبرنگاران حوزه کتاب و فعالان رسانه‌ای عرصه دفاع مقدس با اشاره به اینکه متن روایی کتاب «ناگفته‌هایی از روزهای اول جنگ» بسیار جذاب است خاطرنشان کرد: همین موضوع سبب شده است که مطالب تخصصی حوزه جنگ، برای کسانی که دانش نظامی ندارند، بسیار روان باشد. من کتاب را در قالب تاریخ شفاهی ارزیابی کردم.

وی ادامه داد: در کتاب شاهد جزئیاتی از فعالیت‌های نیروهای دیگر هستیم اما با این حال بهتر بود که برای مصاحبه‌هایی که با برخی از پیشکسوتان ارتشی انجام شده است در پاورقی مرجعی ارائه می‌شد. علاوه بر این اگر نسبت این ناگفته‌ها در برابر گفته‌هایی که تاکنون از جنگ بیان شده است، آورده می‌شد بسیار خوب بود و ای کاش به مطالب متناقضی هم که درباره این دو ماه نخست از جنگ گفته شده است، در کتاب اشاره‌ای مختصر می‌شد.

رستمی در پایان اشاره‌ای به تصاویر ارائه شده در انتهای کتاب کرد و گفت: اگر تصاویری که در انتهای کتاب به چاپ رسیده است با متن همخوانی داشت بسیار خوب بود. اما با این حال طرح روی جلد کتاب بسیار خوب است.

به گزارش ایسنا، در پایان این نشست حسینیا در پاسخ به نقدها و توصیه‌هایی که از سوی حاضران بیان شد، گفت: فهرست، منابع و نمایه‌ها اشکالی است که باید از ناشر گرفته شود؛ البته در چاپ‌های بعدی این مسئله برطرف خواهد شد. از آنجایی که کتاب در قالب تاریخ شفاهی است، معمولا گفته‌هایی که با افراد انجام می‌شود دارای مأخذ نیستند چرا که برخی از آن ها برای نخستین‌بار است که به صورت گفت‌وگو بیان شده است.

وی درباره نسبت ناگفته‌ها نیز بیان کرد: نباید با دید کمی به عملکرد یگان‌های ارتش در دفاع مقدس نگاه کنیم چرا که کیفیت عملکرد آن‌ها بسیار بالا بوده است. به گونه‌ای که من در جایی خواندم پیش از آغاز رسمی جنگ، بختیار به همراه اویسی به عراق رفته بودند. آن‌ها با توجه به ارزیابی خودشان از شرایط ایران به این نتیجه رسیده بودند که می‌توانند 10 روزه به جنگ خاتمه دهند. حتی بختیار نیز نطقی سیاسی آماده کرده بود تا در روز چهارم آن را در خوزستان قرائت کند اما همین مقاومت اولیه باعث شد که هیچ‌گاه نتواند این کار را انجام دهد.

منبع: ایسنا