زمينه‌ فرار پهلوي‌ها از اوايل سال 57 فراهم شده بود

اعتراف اسناد به شکست پشتيبانان شاه خائن

قاسم تبريزي، پژوهشگر تاريخ گفت: براساس اسناد موجود، خاندان پهلوي از اوايل سال 1357 زمينه‌هاي خروج از كشور را فراهم كردند. بعضي از سران، به بهانه بيماري و برخي نيز با جراحي پلاستيك صورت، فرار كردند.

قاسم تبريزي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، به تشريح وضعيت اسناد موجود درباره ماجراي فرار محمدرضا پهلوي از ايران پرداخت و گفت: بخشي از اين مدارك، در جلد بيست‌وچهارم "روزشمار انقلاب اسلامي" در قالب گزارشات متعدد ساواك و به همت مركز بررسي اسناد تاريخي منتشر شده‌اند.

وي تصريح كرد: بررسي روند فرار شاه ايران، بايد از روي كار آمدن شاپور بختيار (ششم دي ماه 1357) پيگيري شود. محمدرضا پهلوي، نهم دي ماه اعلام مي‌كند كه براي استراحت به اروپا مي‌رود، ‌در حالي‌ كه بر اساس اسناد موجود با روي كار آمدن بختيار، زمينه تشكيل شوراي سلطنت، طراحي و شرايط خروج محمدرضا پهلوي از كشور فراهم شده بود.

رييس كتابخانه تخصصي انقلاب اسلامي كتابخانه مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: با اين وصف، آمريكا به اين نتيجه رسيد كه بايد بدون شاه، كشور را در دست گيرد. بنابراين، رابرت هايزر (معاون وقت فرمانده نیروی هوایی آمریکا در اروپا و معاون فرماندهی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)) به ايران مي‌آيد. تاريخ ورود او را چهاردهم دي ماه سال 1357 اعلام مي‌كنند اما بر اساس شواهد و قرائن، با گروهي از سازمان سيا در تاريخي زودتر از چهاردهم،‌ در ايران اقامت داشته است.

تبريزي با اشاره به طرح‌هاي اين گروه براي حفظ تسلط خود بر ايران و مهار مبارزات و خيزش‌هاي مردمي، تاكيد كرد: آن‌ها تصميم گرفتند كه با تشكيل "شوراي سلطتنتی"، "دولت ملي" يا "كودتا"، كشور را تحت كنترل خود درآورند. هايرز، دو روز بعد از ورود امام‌خميني(ره) به ايران (پانزدهم بهمن ماه)، هيچ اميدي به ماندگاري حكومت پهلوي ندارد. پس طرح قتل عام 5 هزار تن از فعالان سياسي و رجال انقلابي را مطرح مي‌كند. اما با شكستن حكومت نظامي توسط مردم با فرمان امام‌خميني(ره)، اين نقشه برهم مي‌ريزد.

اين پژوهشگر تاريخ، با اشاره به زمان فرار شاه خائن از ايران در روز بيست‌وششم دي ماه سال 1357 خاطرنشان كرد: بر اساس اسناد موجود و گزارشات ساواك، خاندان پهلوي از اوايل سال 1357 زمينه‌هاي خروج از كشور را فراهم كردند. در ادامه همين اسناد، مي‌بينيم كه انگليس در اوايل سال 1357، خواستار برگرداندن هر گونه سند مرتبط با مبادلات اطلاعاتي ساواك و اينتليجنس سرويس، به سفارت انگليس مي‌شود.

تبريزي در تبيين فاصله گرفتن سازمان‌هاي جاسوسي خارجي از حكومت پهلوي اضافه مي‌كند: آمريكا نيز پس از واقعه 17 شهريور، اين تقاضا را از ساواك مي‌كند كه اين امر، نشانگر نااميدي آمريكا از رژيم پهلوي است. اسرائيلي‌ها و سران موساد هم در آبان ماه سال 1357، درخواست تحويل مدارك مربوط به خود را به ساواك ارايه مي‌دهند. متاسفانه، اين اسناد به كشورهاي ياد شده برگردانده شدند و در دسترس نيستند.

وي خاطرنشان كرد: اسناد باقي مانده از ساواك درباره روزهاي پاياني حضور محمدرضا پهلوي، نشانگر سرگشتگي او و اطرافيانش است. اكثر مقامات رده بالاي دربار با فروش املاك خود با قيمتي پايين و خالي كردن حساب‌هاي بانكي، به بهانه‌‌هاي مختلف از مقام خود استعفا و به خارج از كشور مي‌روند و ديگر به ايران بازنمي‌گردند.

عضو شوراي ارزيابي مركز اسناد كتابخانه مجلس، از شيوه‌هاي جالب فرار اين مقامات ياد كرد و گفت: بعضي به بهانه بيماري و برخي نيز با جراحي پلاستيك صورت، از كشور فرار كردند. با وجود اين اسناد و ماجراهاي جذاب، بايد از نويسندگان انقلاب پرسيد كه چرا اين بخش از تاريخ را به صورت داستاني ننوشته‌اند!

قاسم تبريزي در پايان يادآوري كرد: البته خاطرات رجال سياسي دوران پهلوي و همچنين اسناد موجود، نيازمند تحليل‌اند. اما بخش اعظم اين اسناد در قالب كتاب منتشر شده و در اختياز نويسندگان قرار دارند.

شکل‌گيري و گسترش نهضت اسلامي، هماهنگي قيام‌ مردم به رهبري امام‌خميني(ره)، برگزاري مراسم چهلم شهدا در شهرهاي مختلف، کشتار 17 شهريور و اعتصاب کارکنان شرکت ملي نفت، کنترل امنيت کشور را از دست نيروهاي رژيم پهلوي خارج كرد و در زمان کوتاهي، پايه هاي رژيم شاه خائن سست و منجر به فرار محمدرضا پهلوي شد.
 
او در روز 26 دي سال 1357 ايران را به سمت مصر ترک کرد و در كمتر از يك ماه بعد، حكومت پهلوي سرنگون شد و انقلاب اسلامي ايران به ثمر نشست.

خبرنگار : مريم اسدی جعفری

منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)