شماره 170    |    22 مرداد 1393



کشف تاریخ گمشده

انجمن تاریخ ایالت وایومینگ (Wyoming State Historical Society) خواستار ادارة تبادل اطلاعات برای تاریخ شفاهی است.
«خاطرات مردم حاوی اطلاعات بسیار زیادی دربارة گذشته است که از منبع دیگری در دسترس نیست.»

در اتاق عقبی مرکز تاریخ غرب دانشکدة کاسپر، کتاب‌های قدیمی و روزنامه‌ها و سندها قفسة پرونده‌ها را پُر می‌کنند.


 

ردیف قفسه‌‌ها بخش‌هایی از داستان تولدها، ازدواج‌ها، مرگ‌ها، مزایده و مناقصه‌ها و اسناد زمین‌ها را در خود حفظ می‌کنند. مورخان برای یافتن آنچه مدت‌ها پیش در مکان‌هایی برای مردم روی داده است که اغلب به طرز غیرقابل شناختی تغییر کرده‌اند، انبوهی از اسناد و مدارک را زیر و رو می‌کنند. اما تاریخ فقط حقایق نیست؛ به صدای کسانی که آن را تجربه‌کرده‌اند نیاز دارد تا هیجان و عمق به آن ببخشد.

مراسم رژه در خیابان کاسپر، دهة ۱۹۵۰. مجموعة یادبود دیوید David Memorial Collection، مرکز تاریخ غربی دانشکدة کاسپر ـ Casper College Western History Center

 

باربارا بوگارت (Barbara Bogart) آن صداها را جست‌وجو کرده است:

بوگارت، مدیر پروژة انجمن تاریخ ایالت وایومینگ می‌گوید: «خاطرات مردم حاوی اطلاعات بسیار زیادی دربارة گذشته است که از منبع دیگری در دسترس نیست. مردم رویدادهایی را برای شما تعریف خواهند کرد که هرگز ضبط و ثبت نشده‌اند یا به شما خواهند گفت که چگونه تجربه یا رویدادی آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده است. این گفته‌ها همراه با ابعاد هیجانی، از اسناد و مدارک تاریخی غنی هستند.»


این‌گونه داستان‌ها و اطلاعات، تاریخ شفاهی نام دارند و زمینه‌های ارزشمندی را برای پژوهشگران فراهم می‌آورند. مشکل این‌جاست که تاریخ روی نوارهای صوتی و تصویری ضبط ‌شدند و در کابینت پرونده‌های موزه‌ها و کتابخانه‌ها یا درون جعبه‌های گرد و خاکی در گاراژها روی‌هم انباشته شده‌اند، بنابراین پیگیری اطلاعات برای پژوهشگران دشوار شده است.


بوگارت با ایجاد پایگاه داده‌های مرکزی برای مکان و موضوع تمام تاریخ شفاهی در سرتاسر وایومینگ، در مراحل اولیة تغییر است.
پس از این که مورخان شهرستان آلبانی برای فهرست‌کردن تاریخ شفاهی شهرستان خود بودجه دریافت کردند، این ایده به ذهن بوگارت رسید.


بوگارت گفت: «من گفتم عالی نخواهد بود اگر ما هم بتوانیم در کل ایالت خود همین کار را انجام بدهیم؟»

با کمک هزینه‌ای معادل ۲۰۰۰دلار از سوی هیئت مشاوران اسناد تاریخی ایالت (State Historical Records Advisory Board)، بوگارت را برای تبلیغات در زمینة یافتن مدارک تاریخی در موزه‌ها و کتابخانه‌ها در سرتاسر ایالت استخدام کردند. گاهی پاسخ می‌دادند که نمی‌دانند در این زمینه چه دارند.


مرکز تاریخ غربی تعداد زیادی مصاحبه‌های ضبط‌شدة اهدایی در اختیار دارد. بایگان، وینسنت کرولا (Vincent Crolla) گفت، مورخان به هنگام ضبط و ثبت مصاحبه‌های تاریخ شفاهی، موشکافانه آن‌ها را برچسب زدند و با دقت متن‌هایی را به آن‌ها افزودند. مرکز تاریخ ایالت دست‌کم ۱۲۰ تاریخ شفاهی انجام داده است که روی دیسک‌هایی ذخیره و دیجیتالی شده و سپس در پوشة مانیلی در جعبه‌های مقوایی ضخیم ده سانتی‌متری در اتاق عقبی انبار شده‌اند.


کرولا گفت: «فناوری دیجیتال کارها را آسان ساخته است. ما دستگاه‌های ضبط را امانت گرفتیم تا مصاحبه‌ها را ضبط کنیم. سپس آن‌ها را آپلود کردیم و اکنون شما می‌توانید از هر نقطه‌ای به آن‌ها دسترسی داشته باشید.»


هنگامی که نوه‌ای با پدربزرگ خود مصاحبه می‌کند، گاهی مسائل آن قدرها دقیق و همه‌جانبه نیست.
او به جعبه‌ای مقوایی پُر از نوارهای صوتی روی میزی در کتابخانه اشاره کرد که برگه‌های تاخوردة چاپگر آن‌ها را از هم جدا ساخته است و برچسب‌هایی حاوی دست‌نوشته‌هایی دربارة محتویات، هریک را شرح می‌‌دهند.
بعضی از آن‌ها فقط حاوی یک نام هستند، جری سوئیتس (Jerry Sweets)، بادی تورنتون (Buddy Thornton) یا ریورتون (Riverton).


کرولا گفت: «زمان می‌برد که گوش بدهی و دریابی که آن‌ها سعی می‌کنند چه نوع اطلاعاتی را به‌دست آورند یا آیا می‌کوشند اطلاعاتی را کسب کنند؟ و سپس، چگونه آن‌ها را ذخیره می‌کنید؟ [نوارهای صوتی] متلاشی می‌شوند [و] حتی روشن کردن آن‌ها خطرناک است.»


بوگارت گفت گوش‌دادن به صدها ساعت نوار صوتی و دیدن نوارهای تصویری مصاحبه‌ها، پیاده‌کردن متن آن‌ها و تهیة فهرستی جامع از آنچه در دسترس است، کاری بسیار اضطراب‌آور برای ده‌ها موزة شهر کوچک وایومینگ است که دواطلبان آن را اداره می‌کنند. پروژة او در ابتدای راه است. وی پس از این که مقداری اطلاعات اولیه از کتابخانه‌ها و موزه‌ها گردآوری کند، ارتباط با سایر انجمن‌ها و سازمان‌هایی را آغاز خواهد کرد که ممکن است پیشینة اعضای خود را ثبت و ضبط کرده باشند.


بوگارت حدس می‌زند که بسیاری از افراد نوارهایی صوتی و تصویری دارند که آن‌ها را در جایی ذخیره کرده‌اند، اما کسی آن‌‌ها را درخواست نکرده است. او نمونه‌ای از گروهی از بانوان شهر آلبانی را مثال زد که به محله‌های مختلف برای مصاحبه با لحاف‌دوزان دربارة زندگی و پیشینة حرفه‌شان سفر کردند.
بوگارت گفت، همة آن داستان‌ها در جعبه‌ای کوچک در گاراژی انبار شده بودند تا زمانی‌که مورخان شهر آلبانی از سال پیش پروژة فهرست‌برداری خود را آغاز کردند.
بوگارت گفت: «مایلم مردم پا پیش بگذارند و بگویند «من با پدربزرگم مصاحبه کردم و هنوز فیلم آن را دارم.»»


براساس گفته‌های جان واگنر (John Waggener) برای مردم عادی تبدیل‌شدن به مورخی تازه‌کار امری سهل وآسان شده است و این به نوبة خود رویدادی خوب و خوشایند است.
واگنر، بایگان مرکز میراث امریکا (American Heritage Center archivist) گفت: «این موضوع به نوعی دیگر بعضی از اطلاعات پنهان‌شده را شرح خواهد داد.»


واگنر گفت، انسان‌ها همیشه تاریخ و پیشینة خود را از طریق داستان‌ها به نسل بعد منتقل می‌کنند، اما از دهة ۱۹۴۰ مورخان به این حرفه رسمیت بخشیدند. وی همچنین ادامه داد که، دستگاه‌های ضبط اولیه برای استفاده بسیار بزرگ، دست‌وپاگیر و دشوار بودند، بنابراین افراد باید به سراغ این دستگاه‌ها می‌رفتند و معمولاً در نهایت سروکار افراد مهم و بانفوذ به آن‌ها کشیده می‌شد. ظهور نوارهای کاست در دهة ۱۹۷۰ به معنای این بود که پژوهشگران می‌توانند وارد میدان شوند و با مردم عادی صحبت کنند.
در نتیجه، مجموعه‌ای مانند تاریخ خانوادة استوت (Stout) پدید ‌آمد که در مرغزار جنوب‌شرقی پووِل (Powell) زندگی می‌کردند. یکی از داستان‌های مورد علاقة واگنر در این نوارها، داستان گم‌شدن چندساعتة یکی از اعضای خانواده در توفان برف، در راه مدرسه بود تا پیش از اینکه بتواند راه بازگشت به خانه را بیابد.


واگنر گفت: «این‌ها داستان‌هایی باورنکردنی از اهالی وایومینگ هستند. شنیدن این داستان‌ها به آن‌ها زندگی‌ دوباره می‌دهد و نسبت به خواندن متنِ پیاده‌شده از روی نوارها... هیجان و شور بیشتری را موجب می‌شوند.»


واگنر شرح می‌دهد، این داستان‌ها شکاف‌های به‌جامانده از مدارک و اسناد تاریخی را پُر می‌کنند. مورخان می‌توانند اسناد نسخة چاپی مربوطه به زمان آغاز رونق نفت را بیابند و اینکه چه چیزی ساخته شد و چگونه بسیاری از مردم نقل‌مکان کردند، اما زمان می‌برد تا مردم درک کنند چگونه این رویدادها ویژگی‌های جامعه‌ای راتغییر دادند. گاهی گفته‌های مردم  نور تازه‌ای بر آنچه به‌راستی روی داده است می‌تاباند و حتی بر مدارک تاریخی برتری می‌یابند.


بوگارت گفت: «تاریخ، سیال است. تاریخ، داستانی دربارة گذشته است که هم‌اکنون در حال تعریف‌کردن آن برای خودمان هستیم. هر رویدادی را می‌توان در پرتو شواهد جدید بازنویسی کرد ... هرکسی که (رویدادی) را تجربه کرده است، دیدگاه متفاوتی دارد. تاریخ شفاهی روشی برای دستیابی به آن دیدگاه متفاوت است.»


با این وجود، پیش از اینکه مورخان بتوانند این داستان‌ها را بگویند، لازم است بدانند که از کجا این اطلاعات را بیابند. بنابراین بوگارت به تماس‌های خود ادامه خواهد داد و گنجینه‌ای تازه از صداهای گذشته را کشف خواهد کرد.

تام دیکسون
خبرنگار استار تریبیون
ترجمه: زهرا حسینیان

منبع: استار تریبیون


http://www.ohwm.ir/show.php?id=2318
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.