شهید محلاتی، نمونه اي بارز از نقش روحانيت در دفاع مقدس...

گفت و گو با سید علی اصغر تقوی، پژوهشگر دفاع مقدس درباره شخصیت، زندگی و مبارزات شهید محلاتی
تاريخ گفت و گو: تابستان 1388

نگاه سيد علي اصغر تقوي، پژوهشگر دفاع مقدس، به شهداي روحاني آن دوران پر شكوه و در ياد ماندني، به ويژه آيت الله شيخ فضل الله محلاتي، نگاه ويژه و جالبي است. تقوي، در اين گفت و گو، دوره هاي مختلف زندگي مبارزاتي شهيد را فصل بندي كرده و به بررسي هر يك زمان خاصي را اختصاص داده است. در اين ميان، نقش شهيد محلاتي، چنان جايگاهي مي يابد كه سيد علي اصغر تقوي، ايشان را " نمونه اي بارز از نقش روحانيت در دفاع مقدس" مي نامد.
اين گفت و گو را بخوانيد:
***
اینکه موضوع تحقیق و مطالعه یک محقق و پژوهشگر، انسان های فداکار و ایثارگر باشند، به خودي خود برای خيلی ها جالب به نظر میرسد و صد البته باید برای شما هم به عنوان پژوهشگر دفاع مقدس، زمینه های قابل توجهی در این حوزه پیش آمده باشد، اما اینکه مستقيما خود این انسان های ایثارگر مورد مطالعه باشد قطعاً با جذابیت هایی برای شما همراه بوده است. لذا بد نيست پیش از اینکه بخواهیم به موضوع این مصاحبه بپردازیم، خلاصه ای را در این مورد، برای ما بازگو کنید.
پیچیدگی هایی که در زندگی شخصیت های ایثارگری که مورد مطالعه قرار دادیم موجود است جای خود را دارد، اما آنچه برای یک پژوهشگر در مطالعه درباره افراد و زندگی آنها قابل توجه است، ابعاد مختلف زندگی ایشان به لحاظ فردی و اجتماعی است که در مورد شهدا و ایثارگران ما، در طول دوران دفاع مقدس، اصولاً وضع به گونة دیگری است، چرا که خیلی از رفتارها به طرز خاصی غیرمنتظره است و در بسیاری از موارد انسان را شگفت زده میکند. اینگونه است که تحقیق در زندگی و احوالات این شخصیت ها برای پژوهشگران  این حوزه ایجاد علاقه می کند و او را برای رساندن مطلب به نتیجه مطلوب تر ترغیب می کند.
 
همان گونه که استحضار دارید سلسله جليله و معظم روحانیت، پس از پیروزی انقلاب، نقش تازهای را در حفاظت و صیانت از آرمانهای انقلاب و نظام آغاز کرد و در راه نهادینه کردن جمهوری اسلامی و استقرار امنیت و رفاه ملی با راه اندازی نهادها و دستگاه های اجرایی در سراسر کشور، به ویژه نهادهای انقلابی نظیر سپاه پاسداران و جهاد سازندگی، نقش بسزایی ایفا نمودند و از همان روزهای اولیه جنگ تحمیلی با حضور در جبهه های جنگ و تهیه مقدمات لازم برای مبارزات در پشت جبهه، در حقیقت دین خود را به میهن و جامعه اسلامیشان ادا کردند. در زمره این روحانیت، چه در مبارزات پیش از انقلاب و چه در نهادسازی بعد از انقلاب و جبهه های جنگ، مجاهد نستوه و عالم وارسته شهید محلاتی است. اگر جناب عالی توضیحاتي کلی راجع به این شخصیت انقلابی و مجاهد خستگی ناپذیر دارید بفرمایید تا با طرح سؤالات جزئی تر، خوانندگان را با زوایای تازه ای از زندگی این شهید عزیز آشنا کنیم.
پیش از اینکه بخواهم سؤال شما را پاسخ بدهم، می خواهم از این مناسبت استفاده کنم و به یک مسأله دیگر که اهمیتش در ارتباط با بحث امروز ما کمتر از گفت و گو در مورد زندگانی این شهید عزیز نیست بپردازم، و آن مسأله روحانیت و نقش روحانیت در اداره مسائل جنگ و به طور کلی دفاع مقدس است. گمان می کنم ما هنوز نتوانسته ایم آن گونه که لازم و واجب بوده نقش روحانیت را در دفاع مقدس برای عموم تبیین کنیم، البته اخیرا دیدهایم که برای روحانیونی که در جنگ بودهاند، همایش هایی برگزار میشود، اما خیر این امور در آن است که توانسته باشیم جایگاه و نقش عظیم روحانیت در پیشبرد اهداف نظام در زمینه جنگ و دفاع مقدس را روشن کرده باشیم.
بیتردید جایگاه روحانیت در پیشبرد اهداف و مسائل دفاع مقدس، به ویژه در موقعیت های حساس نظام، فراموش نشدنی است، حالا از فعالیت روحانیون در فضای مدیریت و سیاست و تدبیر جامعه و جنگ گرفته تا روحانیت گمنام در صحنه کارزار که خود به تنهایی یک تا چند گردان را در جبهه به لحاظ روحی و معنوی اداره می کردند و به آن ها آرامش می بخشیدند و اگر نتوانیم یا نخواهیم به فتوحات و پیروزی های ایشان در تقویت روحیه ایمان و ایثار و شهادت و پراکندن عطر معنویت در جبهه ها که به نوبه خود از اهم علل پیروزیها و مقاومت رزمندگان بوده است، آن طور که باید و شاید بپردازیم، در حقیقت به آنها جفا کردهایم. لیکن نقش روحانیت معظم در حوزههای مختلف جنگ، به ویژه در این بخش ها قابل بررسی است: 1- جایگاه روحانیت در حمایت مادی و معنوی از جنگ از عرصه قانون گذاری تا تدارکات و خدمات پشت جبهه.
2- آثار معنوی حضور روحانیت در عرصه پیکار و نبرد، از ایجاد فضای روحانی و معنوی گرفته تا تقویت روح مقاومت و ایثار در سطوح مختلف جبهه ها به ویژه در کنار فرماندهان جنگ و...
لذا اینکه نقش روحانیت در دفاع مقدس را باید بررسی کنیم، به نظرم، امروز به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر مطرح است و باید در ابعاد مختلف به آن پرداخته شود. اتفاقاً همین شخصیت عزیزي که موضوع بحث امروز ماست، شهيد محلاتي، نمونه ویژه اي از موضوعی به نام نقش روحانیت در دفاع مقدس است و چقدر قابل ملاحظه است که ایشان در همه آن ابعاد حضور روحانیت، به عنوان پیش قدم و سالار روحانیت در این مبحث، مطرح هستند. ایشان هم در عرصه قانون گذاری برای این حوزه تلاش کردند، هم در صفوف رزمندگان حضور یافتند و هم در کنار فرماندهان، جبهه و جنگ را تدبیر میکردند. تلاش های شهيد محلاتي برای نهاد سازی و ایجاد تشکیلات برای دفاع مقدس هم که بر کسی پوشیده نیست. اما بپردازیم به سؤال شما:
از ميان آنچه در مورد این شخصیت عزیز و وارسته در حوصله این گفتار می گنجد، پرداختن به شخصیت فعال و خستگی ناپذیر ایشان است که من بهتر می دانم که به ايشان بگویم: روحانی پرتحرک و اندیشمند انقلابی؛ چرا که فکر می کنم شهيد محلاتي روحیات مختلف را در وجود خود پیوند زده بودند و در مجموع یک شخصیت ستودنی و تحسین برانگیز از خودشان ساخته بودند که اگر در احوالات ایشان تحقیق کنید، درمی یابید که با چه اندازه از عزت و آبرو، تلاش و توانایی، تحرک و فعالیت، پویایی و نشاط، تقوا و تعهد رو به رو هستید. در واقع، اینگونه شخصیت ها هستند که در حین مطالعه و تحقیق، بارها تحسین شما را برمی انگیزند و گاه نیز شما انگشت تعجب به دهان میگیرید که خداوند متعال تا چه حد به يك انسان لطف و عنایت داشته که او را از این مواهب الهی بهره مند ساخته است.
به طور خلاصه، در این مجال اندک، باید 2 دوره از زندگی و حیات طیبه شهيد محلاتي  را بررسی و بازگو کنیم که این دو دوره را به دوران پیش از انقلاب و فعالیتهای انقلابی، و نيز دوران پس از انقلاب و استقرار نظام و دفاع مقدس تقسیم می کنیم. در واقع ایشان پس از طی تحصیلات مقدماتی و حضور در محضر علمای اعلام در حوزه علمیه قم، تصمیم به همکاری با گروه های انقلابی و از آن جمله گروه جان بر کف فدائیان اسلام می گیرند. آغاز فعالیت این دوره از زندگی ایشان به همان سال های 1326 برمی گردد که در حلقه درس آیت الله کاشانی و حضرت امام(ره) نیز حضور داشتهاند. به تحقیق، این آغاز یک دوران پرتلاطم و سخت در زندگی ایشان است که البته توفیقات زیادی را برای اسلام و انقلاب اسلامی به همراه دارد. بی شک این دوره از عمر پربرکت و شریف آقاي محلاتي در زمره اعمار پربرکت بشر بوده و انشاءالله تأییدات الهی را نیز برای ایشان به دنبال خواهد داشت.
دوره دیگر از زندگی شهيد که در این مبحث به آن نیز می پردازیم، از همان روزهای اوايل پیروزی انقلاب و با حضور ایشان در کمیته استقبال از امام(ره) آغاز شده و به ترتیب با حضور مفید این شهید عزیز در سایر کمیته های انقلاب و در بحث سازندگی میهن اسلامی و امر جهاد و دفاع از جمهوری اسلامی ادامه یافته است که تا لحظه شهادت، آنی از نظام و انقلاب فارغ نبوده و در دفاع از نظام و انقلاب از جان خود دریغ نکرده اند.

با این مقدمه، دریافتیم که بهتر است با پرسش از شخصیت انقلابی این شهید عزیز و فعالیت های انقلابی ایشان بحث را ادامه بدهیم. ضمن توضیح مختصری از نحوه ورود ایشان به فعالیت های انقلابی بفرمایید كه شهید محلاتی در چه دوره ای از حرکت انقلابی و نهضت اسلامی مردم ایران وارد فعالیت شدند و حضور ایشان تا چه اندازه درتوفیقات و تحولاتی  که در این انقلاب به ثمر رسید، مؤثر بود؟
این روحانی و مجاهد شهید در سال 1309 در شهرستان محلات در خانواده ای کشاورز و متدین به دنیا آمد. در سال 1324 در حالی که تحصیلات مقدماتی رادر مکتب و در شهر خود به پایان رسانده بود، به قم مي آيند و در حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل دروس حوزوی و فقه و اصول اسلامی نزد علمای اعلام می شوند. آشنایی ایشان با بیت آیات عظام، من جمله آیت الله العظمی حاج سید محمدتقی خوانساری(ره) که در آن زمان از عراق به ایران تبعید شده بودند و همچنین آشنایی ایشان با بیت حضرت امام(ره) به واسطه رفاقت با مرحوم آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی فرزند برومند امام(ره)، سبب شده بود تا ایشان از همان اوايل با مباحث سیاسی و مملکتی نیز آشنا شوند و در جریان مبارزات اسلامی و انقلابی قرار بگیرند که این حضور به تدریج با ورود به بیت آیت الله کاشانی و همکاری در نهضت ملی نفت با معظم له و از طرفی عضویت درگروه  فدائیان اسلام، رنگ و بوی فعالیت انقلابی به خود می گیرد که از آقاي محلاتي یک شخصیت تأثیرگذار و ذی نفوذ انقلابی می سازد. آیت الله  محلاتی، در واقع فعالیت انقلابی خود را با شرکت در جلسات گروه فدائیان اسلام آغاز و همچنین با حضور در بیت حضرت آیت الله کاشانی با نهضت ملی شدن صنعت نفت همکاری می کند. به عنوان مثال، در همان روزها و در هنگامی که انتخابات دور هفدهم مجلس در حال برگزاری است، شهید محلاتی از سوی آیت الله کاشانی برای تبلیغ به آذربایجان سفر میکند تا مردم را به رأی دادن به کاندیداهای فدائیان اسلام تشویق کند و در این راه سوء قصدی نیز به جان این شهید عزیز، از سوی سلطنت طلبان انجام مي گيرد که با عنایت حق تعالی از این سوء قصد جان سالم به در می برد.
شهید محلاتی در همین سال ها مورد توجه حضرت آیت الله العظمی بروجردی واقع شده و به رغم صغر سني، ایشان به مأموریت های مهمی از سوی آیت الله بروجردی اعزام می شوند که به عنوان مثال می توان به مأموریت این شهید در رمضان سال 1332 اشاره كرد که ایشان در بجنورد علیه کنسرسیوم نفت و کودتای 28 مرداد سخنرانی آتشینی کرده بودند و منجر به دستگیری ایشان توسط ساواک شد.
شهید محلاتی در برهه حساسی از حرکت انقلابی و اسلامی مردم ایران وارد فعالیت شدند که نظام اسلامی بعدها از حضور و فعالیت این شهید عزیز، فایده های فراوان برده است.

بی شک بر طبق آنچه تاکنون بیان کردید و اطلاعاتی که ما از زندگی این شهید عزیز داریم، نقش شهيد در فعالیت های انقلابی در سال های پیش از انقلاب و در جریان حرکت های اسلامی و انقلابی، نقشی فعال و انکار ناپذیر بوده است. به نظر شما شهید محلاتی به طور مستقل چه حرکتهایی را در رابطه با پیروزی انقلاب اسلامی داشته است که منجر به توفیقات بعدی و پیروزی انقلاب شده باشند؟ همچنين به برخی از حرکت ها و فعالیت های ایشان که مهم تر است اشاره بفرمایید.
آيت الله محلاتي، در سال 1341 به دنبال تصویب نامه انجمن های ایالتی و ولایتی، همراه با نهضت امام(ره) در آگاه كردن مردم و تبیین نظرات مراجع و علمای قم و تهران به عنوان رابط بین علمای قم و تهران در جریانات آن زمان، اقدام به تنظیم تومار و اعلامیه هایی کرد و در همین راستا توانست امضای 120 تن از علمای تهران را نیز با این اعلامیه ها همراه کند که در آن روزگار، به نوبه خود، اقدامی بی سابقه و مؤثر بود. در جریان مرجعیت حضرت امام(ره)، پس از رحلت حضرت آیت الله حکیم(ره) و توطئه رژیم شاه جهت انحراف اذهان عمومی نيز شهيد محلاتي توانست به همراهی تعدادی از علمای و روحانیون مبارز تهران، تسلیت نامه ای تنظیم کند که ضمن عرض تسلیت به مناسبت رحلت آن مرجع عالیقدر به محضر امام خمینی(ره)، مردم را به تقلید از ا مام بزرگوار دعوت کردند و این تسلیت نامه را برای امام(ره) تلگراف کردند که در زمان خود اقدامی کم نظیر بود.
البته نمی توان فروگذار کرد كه ایشان در همکاری با هیأت مؤتلفه اسلامی از همان 15 خرداد 1342 به بعد در چاپ و پخش اعلامیه های حضرت امام(ره) هیچ گاه و از هیچ کوششی دریغ نورزید. شهید محلاتی در جریان افشای ظلم خاندان پهلوی نیز همواره از حقایق تلخ آن روزگار که حکایت از ظلم و جور آن خاندان منحوس میکرد و به نوبه خود حکایت درد و رنج و محرومیت مردم ستمدیده و رنج کشیده ایران بود، نزد افکار عمومی و جهانیان پرده برمیداشت. ایشان با تنظیم نامه ای حاکی از درد و رنج مردم ستمدیده زابل و سیستان و بلوچستان و مخابره آن به نجف، پرده از حقایقی تلخ در کنار برگزاری جشن های 2500 ساله برداشت و ندای مظلومیت و محرومیت مردم رنجدیده آن دیار را به آن سوی مرزها رساند که این اقدام شهید محلاتی در واقع حساسیت شدید ساواک و رژیم شاه را نسبت به آن بزرگوار برانگیخت؛ به طوری که بعد از این قضیه به غیر از ممنوع المنبر شدن؛ از تهران ممنوع الخروج و سرانجام در سال1351 نیز دستگیر و روانه زندان شد.
ایشان روزهای سختی را در زندان ساواک به سر برد و تحت شکنجه های شدید ساواک، لحظه ای از اهداف و آرمانهای بلند و انقلابی خود دست نکشیده و غافل نشد، شهید محلاتی، خود در این باره می فرمایند: «در سال 1351 که مرا بردند، در یک زیرزمین که خیلی بد جایی بود، حدود یک ماه در آن سلول نگه داشتند، به ما خیلی سخت گذشت، تاریک بود، شب و روز را نمیشد تشخیص داد، از طرفی برادران را نیز شکنجه می دادند، می سوزاندند و آنها شبها را تا صبح، داد میزدند و وضع بسیار سختی بود در زندان.»

مي دانيم كه شهید محلاتی پس از آزادی از زندان دوباره مبارزه را از سر می گیرند. آیا در اين برهه، مبارزات شهيد پس از آزادی شکل دیگری به خود میگیرد یا در فعالیتهای ایشان تغییراتی ایجاد می شود؟ در مورد فعالیت های آيت الله محلاتي تا وصل شدن به تشریف فرمایی حضرت امام(ره) و پیروزی انقلاب در بهمن ماه 1357 بیشتر توضیح دهید و بفرماييد كه نقش و جایگاه ایشان در روزهای پیروزی انقلاب چه بود؟
باید بگوییم که ایشان نه تنها در مبارزات و فعالیتهای انقلابی شان دچار تغییر رویه نشدند و دست از نطق ها و سخنرانی های آتشین خود برنداشتند، بلکه مسئولیت های دیگری را نیز در این راستا برای پیروزی انقلاب به عهده گرفتند. البته دستگیری ها که به طور مداوم ادامه داشت، ولی ایشان دست از مبارزه برنمی داشتند. خود شهيد در تشریح این مطلب می-فرمایند: «در مواقعی که زندان نبودم، از طرف امام(ره)، نمایندگی رسیدگی به امور مالی خانواده زندانیان را داشتم و به زندانیان و رزمندگان کمک میکردم. اکثر اوقات که دستگیر میشدم در اثر ارتباط با امام(ره) بود، یا سخنرانی بود، یا اعلامیه یا کمک به زندانیها و مبارزان.» شهید محلاتی، در حقیقت، چهره بسیار درخشانی در مبارزات سیاسی بود و برای به نتیجه رسیدن انقلاب و اعتلای اهداف و آرمانهایش، از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و در این مسیر چه بسیار تلاشها و زحماتی که کشید و چه اهانت ها و زخم زبانهای ناروایی که تحمل کرد تا  انقلاب اسلامی به ثمر نشست.

ما در روزهای پیروزی، صدای انقلاب را از شهید محلاتی شنیدیم. شاید مهم ترین و بهترین خاطرهای که همه ملت ایران از این شهید عزیز به یاد دارند، همان جمله معروف ایشان در رادیو است که در واقع صدای انقلاب اسلامی ایران را به گوش آحاد ملت ایران و ساير مردم جهان رساند. از آن روزها هم بگویید و بفرمایید چگونه شد که ایشان صدای انقلاب را اعلام کردند.
در آن روزها که همه آماده حضور امام(ره) بودند و از طرف رژیم برنامه های دیگری برای ممانعت از ورود ایشان تدارک دیده می شد، شهید محلاتی به همراه تنی چند از روحانیون مبارز، تحصنی را در تهران برنامه ریزی کردند. در این تحصن، تعداد زیادی از علمای تهران، قم و شهرستان ها نیز حضور داشتند که از جمله اقدامات مؤثر برای شکست برنامه های رژیم در ممانعت از بازگشت امام(ره) بود. در آستانه ورود حضرت امام(ره)، شهید محلاتی یکی از فعالترین اعضای کمیته استقبال بودند و به ترتیب در روزهای پس از تشریف فرمایی معظمٌ له، مسئولیت های متفاوتی را عهده دار شدند. ایشان به فرمان حضرت امام(ره) به همراهی ملت برای تسخیر مراکز قدرت رژیم شاه اقدام کردند و در این مسیر نیز تلاش خستگی ناپذیری را آغاز کرده و در جریان این تلاشها و در این همراهی با ملت، موفق به تصرف مرکز رادیو شده و پس از سال های سال و قرون متمادی، صدای انقلاب اسلامی را از رادیو در سراسر عالم طنین انداز کردند.

آن طوری که در ابتدای بحث اشاره کردید، شهيد محلاتي، نقش قابل توجهی در حوادث و مسائل پس از انقلاب، در راستای خدمت به نظام و انقلاب ایفا کردند. بفرمایید كه این فعالیت ها چگونه و از کی آغاز شد و در این مسیر چه مسئولیت هایی متوجه ایشان بود؟ البته برای ما جالب توجه خواهد بود اگر بفرمایید كه این شهید در شکل گیری تشکلهای سیاسی پس از انقلاب چه نقشی داشتند.
البته این نکته آخر که سؤال کردید، برای من هم جالب توجه بود که بدانم شهید محلاتی در نهاد سازی سیاسی پس از انقلاب چه نقشی داشتند و اصولاً در شکل گیری چه تشکل هایی ايفاي نقش كردند و متوجه نکاتی در این مورد شدهام که قبل از پاسخ گویی به مطلب اول، ترجیحاً این بخش را به اختصار توضیح می دهم: شهید محلاتی به غیر از مشارکت در نهادسازی انقلابی و سیاسی در نهادهای مردمی وکمک به شکل گیری نهادهای صنفی نیز تلاش کردند. ایشان از طرف حضرت امام(ره) مأمور بهبود بخشيدن به اوضاع اصناف شدند و در صندوق تعاون صنفی تمام تلاش خود را در مسیر بهبود اوضاع و همچنین شکل گیری نهادهای صنفی مصروف داشتند، لذا بنده نقش این شهید عزیز را در شکل گیری نهادهای مدنی و تشکل های مردم نهاد قابل توجه و جدی یافته ام.
اما راجع به سایر فعالیتهای تشکیلاتی ایشان باید بگویم كه شهید محلاتی پس از تشریف فرمایی حضرت امام(ره) به عنوان معاون کمیته مرکزی انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کردند، در شکل گیری و راه اندازی جامعه روحانیت مبارز در تهران نقش جدی داشتند که منجر به انتخاب این شهید عزیز به عنوان اولین دبیر این جامعه گردید، ایشان تمام تلاش خود را به منزله یک سرباز وفادار به امام(ره) در هر جایی که احساس نیاز می شد، به کار میگرفت و از حداکثر توان خود برای اعتلای آرمان های امام(ره) و انقلاب استفاده می کرد.
در همین راستا، آيت الله محلاتي، در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و از سوی مردم شهرهای محلات و دلیجان انتخاب و این بار برای خدمت راهی صحنه قانون گذاری شد. نقش این شهید عزیز را در شکل گیری سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی نيز نمی توان فراموش کرد، به گونه ای که حضرت امام(ره) در همان اوایل كار مجلس شورای اسلامی، ایشان را به عنوان نماینده خود در سپاه منصوب کردند. شهید محلاتی بر حسب حضور فعالش در صحنه قانون گذاری و مجلس شورای اسلامی، در تدوین و تصویب قوانین دفاعی کشور و همین طور در تصویب اساسنامه سپاه نقشي اساسی داشت.

به طور حتم، شهید محلاتی، با توجه به مسئولیت هایی که داشتند، در مسائل جبهه و جنگ و دفاع مقدس نیز نقش آفرین بودند. اهتمام ایشان به چه بخش هایی از مسائل در این دوره بود و چه مسئولیت هایی را در این رابطه بر عهده داشتند؟
بله، بی شک، راجع به ایشان می توانیم بگوییم كه جنگ، معیار و ملاکی اساسی در تصمیم گیری های شهید محلاتی در دوران دفاع مقدس بود، آنچنان که از هر تصمیمی که تقویت جنگ را در بر داشت، حمایت قاطع میکرد و هر چه جنگ را تضعیف میکرد در نظرش قبیح بود. بر حسب ضرورت، شهيد، در جبهه ها هم حضور پیدا می کرد و حساسیت نمایندگان و مسئولین را نسبت به مسائل جنگ به طور مرتب برمی انگیخت، به گونه ای که در برخی از موارد، سعی می کرد جلسات مسئولان را در اهواز و در کنار جبهه های جنگ برگزار کند تا هم روحیه رزمندگان را تقویت کرده باشد و هم مسئولان را نسبت به مسائل جنگ حساس تر کند. تشکیلات نمایندگی ولی فقیه در سپاه، ثمره حضور و فعالیت ایشان به عنوان نماینده امام(ره) در سپاه پاسداران بوده که تا زمان حیاتشان بیش از هفتاد دفتر نمایندگی ولی فقیه، در ردههای مختلف سپاه و مناطق مختلف کشور فعال بود. ایشان به لحاظ ویژگی های اخلاقی و رفتاری اي که داشتند در این جایگاه نقش پدرانه ای را برای فرماندهان جنگ ایفا کردند و همواره تکیه گاه فرماندهان و رزمندگان بودند و هیچ گاه اجازه نمی دادند چیزی باعث تضعیف روحیه رزمندگان و فرماندهان جنگ بشود. در شب های عملیات و لحظات حساسي که ممکن بود در تصمیم گیری فرماندهان جنگ تأثیر داشته باشد، در کنار آن ها حضور پیدا میکرد و دليلي بر قوت قلب ایشان بود. سخنان حکیمانه اش هر گونه تردیدي را در دل دست اندرکاران جنگ تبدیل به اطمینان و قاطعیت میکرد.

دوست داريم ماجراي به شهادت رسيدن آيت الله محلاتي را از زبان شما هم بشنويم و بدانيم كه شهادت این شهید بزرگوار، در چه منطقه ای و به چه شکلی به شهادت رسیدند؟
در حقیقت، دشمن به دنبال شکست عظیمش درعملیات والفجر 8، عقده سنگینی را به دل داشت که در آن روزها به دنبال عقده گشایی به هر طریق بود. شهید محلاتی هم به همراه چهل تن از یاران خود با هواپیمای مسافربری عازم اهواز و مناطق جنگی بودند که هواپیمای حامل این عزیزان در 25 کیلومتری شمال اهواز در منطقهای به نام «وین» مورد تعقیب و شناسایی دو فروند جنگنده عراقی قرارگرفت و با اصابت دو موشک هوا به هوای عراقی، سقوط کرد و شهید محلاتی به همراه چهل تن از روحانیون، نمایندگان و مسئولان کشوری در این حادثه دلخراش به درجه رفیع شهادت نائل شدند.

حرف ناگفته؟
نکات قابل توجهی که در این فرصت کم بتوان به آنها پرداخت، شامل چند ویژگی از این شهید عزیز است که ذکر آن را خالی از لطف نمی دانم. جناب شهید شیخ فضل الله مهدی زاده محلاتی، در حقیقت، یکی از آن عشاق سینه چاک ولایت بودند که بارزترین ویژگی ایشان در بین یارانشان عشق و ارادت خالصانه به حضرت امام(ره) بود. شهيد محلاتي آنقدر به امام خميني(ره) عشق و ارادت داشت که تصمیم گرفته بود به هر ترتیبی كه شده در نزدیکی منزل امام منزلی اجاره کند تا به ایشان نزدیكتر باشد. آن موقع منزل امام در محله یخچال قاضی قم بود که ایشان منزلی را رو به روی منزل امام در همان منطقه تهیه کردند؛ این شهید عزیز تا این حد به امام عشق و ارادت قلبی داشت. در وصیت نامه ایشان هم آمده است که: «از معظمٌ له (امام(ره)) بخواهید برای آمرزش من، دعای مخصوص نماید. من در این عالم به او عشق می ورزیدم و امر او را امر رسول الله(ص) می دانستم. امید است ایشان هم بعد از این عالم و در پیشگاه خداوند، شفاعت کنند تا ان شاءالله در آن دار بقا در کنار ایشان باشم.» ویژگی دیگر شهيد محلاتي را باید شجاعت و بی پروایی در انجام تکالیف الهی و مبارزه با دژخیمان زمانه و طاغوت بدانیم که در این راه از دادن جان و مال و آبروی خود کوتاهی نمی کرد. خدای متعال، اين شهيد عزيز را به برکت همین روحیات و به برکت عشق و ارادت به سلاله سادات، مورد رحمت واسعه خود قرار دهد و با انبیاء و اولیاء الهی محشورش گرداند.

گفت و گو:علي عبد