«ناگفته‌های دمشق» با شیوه تدوین موازی جذاب شد

عزت‌الله الوندی در کتاب «ناگفته‌های دمشق» با استفاده از شیوه تدوین موازی خاطرات سیزده زائر حرم حضرت زینب(س) را که به اسارت درآمدند روایت می‌کند. الوندی گفت: در این سبک موضوع جذاب‌تر می‌شد زیرا زاویه دید‌ها تغییر می‌کند و خاطرات به صورت تکمیلی نوشته می‌شود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «ناگفته‌های دمشق» با موضوع روایت مستند از 159 روز اسارت و ایستادگی زائران حضرت زینب(س) در سوریه به قلم عزت‌الله الوندی نوشته شده است.

این اثر فقط به بازگویی خاطرات سیزده زائر به اسارت در‌آمده از میان 48 اسیر پرداخته است.

مولف، کتاب را در پانزده بخش با عنوان‌های پیش درآمد، دیدار بی‌فرجام، ارتش آزادی یا سفیران اسارت؟، خانه اشباح، خانم‌های خبرنگار آمدند، گوساله سامری، آقای تقویم، ابوعلی...ضابط، باغ ابوحمزه، ما اهل شامیم، زملیکا، خبرگزاری سیدپرس، نقیب، آزادی و از میان منازل به نگارش در آورده و در پایان کتاب هم هفده تصویر و چهار سند ارایه داده است.

نویسنده برای تدوین این اثر سراغ دوازده زائر از شهر ارومیه و یک نفر از شهر سلماس رفته است و خاطرات زائرانی چون سید محمدصالحیان، کریم بایرامی، عابدین خرم، محسن رنجی، شیخ جواد حسین‌خانی، حسین نوری، غلامرضا کبرایی، جعفر پروال،‌ محمدرضا قدیری، جعفر پورعین‌الله، مهدی جوانمرد، طالب رحیمی و معصوم یاری را بیان می‌کند.

عزت‌الله الوندی برای شرح و فضا سازی حوادث و جریان اسارت زائران بریده خبرهای پخش شده از شبکه تلویزیونی بین‌المللی العالم و پیام‌های گروگان‌گیرهای جنبش الحر را که زائران ایرانی را به اسارت گرفتند آورده است.

بخش نخست کتاب با خبری کوتاه از شبکه العالم در دمشق و خبر گروگان‌گیری افراد مسلح از کاروان زائران ایرانی آغاز می‌شود و ماجرا به نقل زائران از زمان فرود هواپیمای ایران در دمشق شروع می‌شود.

نکته قابل توجه در متن، روایت خاطرات از نگاه‌‌های متفاوت است که مخاطب را با زوایای مختلف حادثه آشنا می‌کند. عزت‌الله الوندی درباره چرایی بهره‌گیری از این سبک در تدوین کتاب گفت: اگر می‌خواستم قالب اثر صاف و ساده و معمولی باشد خاطرات هر یک از سیزده نفر در یک فصل می‌آمد و در هر فصل زاویه دید یک نفر از اشخاص که چه اتفاقی افتاده است و چه حوادثی رخ داده یا چه آدم‌هایی بودند و چه شکنجه‌هایی را تحمل کردند بیان می‌شد.

وی ادامه داد: اما با مشورت دوستان تدوین موازی را برگزیدم تا فضای ماجرا از زاویه دید افراد مختلف بازگو شود. در این سبک موضوع جذاب‌تر می‌شد زیرا زاویه دید‌ها تغییر می‌کند و ممکن است مواردی که در ذهن یک راوی نمانده است با ذکر خاطرات راوی دیگر، متن را تکمیل کند.

الوندی در ادامه توضیح داد: ویژگی دیگر این سبک حذف اضافه‌‌ها بود زیرا شرح ماجرا دارای فضا و اتفاق‌های مشترک بود و دلیلی برای بیان دوباره آن‌ها وجود نداشت. از سوی دیگر تفاوت دیدگاه در تدوین موازی، فضای مقاومت را بهتر بیان می‌کند.

آنچه عزت‌الله الوندی درباره سبک نگارش کتاب «ناگفته‌های دمشق» می‌گوید در تمام فصل‌های آن به چشم می‌آید. مخاطب در بخش دوم کتاب هم با خبر دیگری از شبکه العالم و بیان وضعیت اسیران روبه‌رو می‌شود و سپس با خواندن خاطرات راویان وارد صحنه‌های دیگری از ماجراها می‌شود.

هر یک از روایان از نگاه خود به شرح حادثه پرداخته است، مانند عابدین خرم که گفته است: «ما را حدود 15 کیلومتر بردند به طرف منطقه‌ای که بعد‌ها فهمیدیم مشهور به منطقه «قوت شرقی» است. به محض توقف اتوبوس ،‌ما متوجه شدیم که یک خوشحالی و جشن و سرور بین نیر‌و‌های مسلح که اطراف ما بودند اتفاق افتاد! انگار که یک هدف مهمی را به دست آورده باشند؛ یک جمعیتی که بالاخره مدت‌ها دنبال‌اش بودند.»

جعفر پورعین هم گفته است: «مترجم گفت نترسید این‌ها بسیجی‌اند، درست مثل بسیجی‌هایی که در ایران دارید،‌ این‌ها هم اخیرا مسلح شده‌اند و از همان‌ها و مردمی هستند. کسی هم چیزی نگفت؛ تا این‌که یکی‌شان آمد از اتوبوس بالا و چسبید به یقه راننده. مترجم دو دستی زد به سر خودش و گفت: نه! اسیر شدیم. این‌ها بسیجی نیستند. این‌ها نیروهای جنبش الحر هستند.»

نویسنده کتاب، نگاه جنبش الحر به حوادث را بنا بر اخبار پخش شده از رسانه‌ها بازگو می‌کند و به خواسته گروه‌‌های مسلح برای آزادی افراد بازداشت شده در معاوضه با زائران ایرانی اشاره دارد.

عقاید متفاوت افراد گروه جنبش الحر،‌ برخورد متفاوت آن‌ها با شیعیان و‌ نفوذ افکار وهابیت در میان جوانان گروه جنبش الحر نکات بارزی هستند که در خاطرات راویان ماجراها به چشم می‌آید.

عزت‌الله الوندی درباره ادامه نگارش خاطرات دوران اسارت دیگر زائران گفت: بر اساس قول ضمنی انتشارات فاتحان قرار است جلد‌های دوم و سوم کتاب هم نوشته شود البته هنوز برای نگارش مجلدات بعدی قرار دادی بسته نشده است. البته کتاب «ناگفته‌های دمشق» ظرفیت تبدیل شدن به فیلمنامه و رمان را دارد. زیرا دارای فضای دراماتیک است و آدم‌هایی که در‌ آن هستند از فضای دیگری حرف می‌زنند.

وی افزود: بخش‌‌هایی از فیلمنامه‌ای بر اساس این کتاب را نوشته‌ام و آن را پس از پایان به تهیه کننده یا موسسه فیلم سازی خواهم سپرد. زیرا آنچه در سوریه برای زائران ایرانی رخ داد بخشی از تاریخ است و این نوع گزارش‌های واقعی برای فیلمساز جذابیت بیشتری دارد.

کتاب «ناگفته‌های دمشق» در قطع خشتی و 328 صفحه با شمارگان سه هزار نسخه و بهای 150 هزار ریال از سوی نشر فاتحان منتشر شده است.

خبرنگار : اکرم دشتبان

منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)