تاریخ شفاهی «توفان» و «جنبش مدنی» در یک موزه

موزه‏ای در شهر تاسکلوسای Tuscaloosa ایالت آلاباما Alabama  در آمریکا در نظر دارد از دو طرح تاریخ شفاهی توفان ویرانگر 27 آوریل سال 2011 و  نقش این شهر در زمینه جنبش‏های حقوق مدنی رونمایی کند.

نشریه «مونت گومری ادورتایزر (Montgomery Advertiser)» در این باره می‏نویسد، بازدیدکنندگان موزه حمل و نقل شهر تاسکلوسا که نام کارآفرین و پیشه ور سرشناس فقید «میلدرود وسترولت وارنر (Mildred Westervelt Warner; 1893- 1974)» را با خود دارد، به زودی خواهند دید که جلوه‏های صوتی و تصویری این موزه در کنار یادآوری تاریخ منطقه، وسیله‏ای خواهند شد تا دو طرح تاریخ شفاهی هم به مردم معرفی شوند.

این موزه پیش از این یک حمام عمومی بوده که کاربری آن را تغییر داده‏اند و امروز در کنار ساختمان کتابخانه عمومی شهر به روی علاقه مندان گشوده است.

«شاینا استروم Shaina Strom» مدیر این موزه در مورد دو طرح تاریخ شفاهی که قرار است در موزه معرفی شوند، می‏گوید: «نخستین طرح درباره توفان ویرانگر 27 آوریل سال 2011 خواهد بود. او می‏گوید که طبق برنامه این طرح را برای بهار سال میلادی جاری و در دومین سالگرد این توفان* به منظور ارائه در موزه آماده خواهیم کرد.»

استروم درباره دومین طرح تاریخ شفاهی که او هدایت آن را نیز بر عهده دارد، می‏گوید: «طرح دوم بلند مدت‏تر است و در آن ما به گردآوری سرگذشت‏هایی می‏پردازیم که از نقشی که شهر تاسکلوسا در زمینه جنبش‏های حقوق مدنی ایفا کرده است، سخن می‏گویند. و طبق برنامه حاصل این طرح در ژانویه سال 2014 در موزه ارائه خواهد شد.»

استروم می‏گوید: «قصد ما به تصویر کشیدن کلمه‏ها و حرف‏ها است. قصد ما این است که خاطرات جالب و پرکشش را بازگو کنیم.»

او می‏گوید: «در مورد توفان، اول به دنبال شنیدن روایت‏ها از زبان مردمی هستیم که در همان ابتدا در پی کاری برآمدند، به عبارتی، همان‏ها که کمک رسانی و عادی سازی شرایط را سازماندهی کردند.»

این نگرانی وجود دارد که بعضی از مردم فروتنی نشان دهند و حاضر نشوند که از شرایط ناگوار خود بگویند. به همین خاطر، خانم استروم نه تنها دنبال کسانی است که روایت‏های دست اول برای گفتن دارند، بلکه در پی آن بر می‏آید تا ببیند مردم در مورد دیگران هم چه توصیه‏هایی دارند.
برای اجرای این طرح تاریخ شفاهی، کارکنان کتابخانه، دانشجویان گروه خلاقیت در دانشگاه آلاباما و برخی از کارکنان بخش خبر رادیو دولتی آلاباما با یکدیگر همکاری خواهند کرد.

«پت داگینز Pat Duggins» کارگردان خبری رادیو دولتی آلاباما، در این باره می‏گوید، او و کارمندانش که شامل دانشجویان دانشگاه آلاباما و تعدادی کارآموز می‏شوند، «لحظه شماری می‏کنند که کار شروع شود.»

او می‏گوید: «به محض آن که خبرش را شنیدم، با خود گفتم، خدای من، عجب کار بزرگی است، ما حتما کمک می‏کنیم!م

هرچند جستجو برای داستان و موضوع هنوز در مراحل اولیه است، اما به گفته داگینز شاید بشود در برنامه مستند «تندباد تغییر Winds of Change» که در اولین سالگرد وقوع توفان از رادیو دولتی آلاباما پخش شد، به راهکارهایی دست یافت. این برنامه حکایت مردمی بود که در توفان آسیب زیادی دیده بودند و یک سال را صرف ساختن دوباره زندگی خود کرده بودند، تا جایی که برخی از آن‏ها هنوز دنبال ساختن دوباره سرپناه و احیای کسب و کار خود بودند، و برخی هم هنوز از بار روانی تجربه تلخشان خلاص نشده بودند.  

با این همه او می‏گوید: «هرچند هر چیزی که برای ارائه در موزه در نظر بگیریم، تازه خواهد بود. خیلی جالب است بدانیم احساسات مردم چگونه شکل گرفته اند.»

داگینز به خاطر تجربه‏اش در پوشش اخبار مربوط به نشت نفت از کشتی نفتکش اگزان والدز** خوب به یاد دارد که کارشناسان در مورد آن حادثه وحشتناک و آثاری که هنوز خود را نشان نداده بودند، چه می‏گفتند.

او در این باره می‏گوید: «شاید سه تا پنج سال لازم باشد که همه تنش‏های فکری ناشی از این حادثه‏های ناگوار خودشان را نشان دهند.»

اما در مورد این که اجراکنندگان این طرح تاریخ شفاهی دوست دارند پای صحبت چه کسانی بنشینند باید گفت فلسفه حکم می‏کند که هرکس روایت خود را دارد و این امر حتی در مورد آن‏ها که مستقیماً تحت تاثیر توفان قرار نگرفته‏اند، صدق می‏کند. مسئولان موزه برای اجرای طرح تاریخ شفاهی توفان سال 2011 اتاقی را برای مصاحبه و ضبط گفتگوها در نظر گرفته‏اند و برای شروع کار هم تجهیزات مناسب و با کیفیتی برای ضبط صدا و تصویر تهیه کرده‏اند.»

داگینز خوب می‏داند که بسیاری از مردم با وسایل ضبط صدا و تصویر راحت نیستند، به ویژه اگر قرار باشد حاصل این ضبط صدا و تصویر را به عنوان سابقه استفاده کنند و در معرض دید عموم قرار دهند. اما او به بسیاری از مصاحبه گران آموخته چگونه کسانی را که اکراه دارند حرف بزنند، وادارند داستان خود را تعریف کنند.

او می‏گوید: «به آن‏ها می‏گویم، فکر کنید که یک دندانپزشک هستید. به مصاحبه شونده بگویید قرار نیست بلایی سرتان بیاورم. تا حالا هم کسی را نکشتم. این طوری با گفتن چند تا لطیفه می‏شود کاری کرد که مردم به میکروفون عادت کنند و در نهایت آن تشویش و دودلی از سرشان بیفتد.»

داگینز در ادامه می‏گوید: «یک جور مصاحبه محاوره‏ای هست که در آن تنها مصاحبه شونده حرف می‏زند، و به نظر من خیلی تاثیر گذار است. اگر به اختیار من بود ترجیح می‏دادم کسانی که برای مصاحبه می‏آیند، برنامه را به دست بگیرند. من خودم تقریبا متنفرم که سئوال بعدی را بپرسم، به خصوص وقتی می‏بینم یک نفر کارش را خیلی خوب انجام می‏دهد، یعنی ساکت نمی‏نشیند و حرف می‏زند و زبان شیوایی هم دارد. من می‏ترسم با سئوال کردن جادوی کلامش را بشکنم و مثل یک تحمیلگر عمل کنم.»

اجراکنندگان هر دو طرح تاریخ شفاهی توفان و حقوق مدنی کار ضبط مصاحبه‏ها را از اوایل ماه فوریه آغاز خواهند کرد. اما مهلت گردآوری داستان‏های مربوط به توفان کمتر است.

استروم در این باره می‏گوید: «ما امیدواریم تا هفتم ماه مارس همه داستان‏های مربوط به توفان را گردآوری کنیم و بتوانیم آن‏ها را ویرایش کرده و برای نمایش در روز 27 آوریل آماده کنیم.»