سربازان و شهروندان(Soldiers and Citizens) بخشی از از مجموعه مطالعات پالگریو درباره تاریخ شفاهی (Palgrave Studies in Oral History) است که زیر نظر لیندا شوپس (Linda Shopes) همراه با بروس م. استیو ((Bruce M. Stave گردآوری می‏شود. این مجموعه شامل مصاحبه‌های تاریخ شفاهی است که بیشتر با سربازان آمریکایی و همچنین اعضای خانواده، کارشناسان، مقامات سیاسی و برخی از چهره‌های بین‏المللی صورت گرفته است. میرا  پس از ارایه مقدمه‌ مفید و فصل ابتدایی کتاب که به طور خلاصه بر تاریخ روابط آمریکا با عراق متمرکز شده، تاریخ شفاهی‏های گردآمده را به چهار فصل موضوعی تقسیم‌بندی می‌کند. او در حقیقت فردی ضدجنگ است، ولی این جانبداری خود را با تشریک مساعی با مصاحبه‌شونده‌ها در ارتباط با گردآروی کتاب به حداقل رسانده است. تبادل آزادانه دیدگاه‏های متضاد در این کتاب باعث شده تا کتاب برای دانشجویان (به ویژه در دوره کارشناسی) و عامه مردم علاقه‌مند به درک استنباط آمریکایی‏ها از مداخله در عملیات آزادی عراق بسیار سودمند باشد. میرا ادعا می‌کند، «مبحث اصلی این کتاب تاکید بر لزوم گفتگوی عاقلانه مدنی است، گفتگویی که هم به اشتباهات دولت بوش بپردازد و در عین حال به تعهد کهنه سربازان و خانواده آنان احترام گذاشته تا از این طریق بتوان به حقایق جنگ دست یافت و از تصاویر اغراق شده رسانه‌ای فراتر رفت.» ص (2-1).
کارل میرا (Carl Mirra) تفنگدار دریایی سابق آمریکاست که خدمت در ارتش را در زمان جنگ خلیج فارس به عنوان یک مخالف وجدانی جنگ (Conscientious objector) ترک کرد. او بابت انتقاد از جنگ و تلاش برای صلح هیچ گاه احساس شرمندگی نکرده و متأسف نیست. در حال حاضر وی دانشیار دانشگاه ادلفی (Adelphi) در دانشکده آموزش است و دروس مرتبط با مطالعات صلح، حقوق بشر و آموزش کودکان را تدریس می‌کند تجربیات او در ارتش و در خطوط مقدم جبهه آموزش به طور عملی به کتاب سربازان و شهروندان بهره رسانده است. این کتاب فاقد هرگونه اصطلاحات پیچیده و نثر دانشگاهی است؛ و به جای آن، با نثری روان به ارائه گفت‏وگویی از ابعاد مختلف در ارتباط با نقطه نظرات آمریکایی‌ها درباره مداخله در عملیات آزادی عراق می‌پردازد.
هرکدام از این چهار فصلِ موضوعی کتاب با مقدمه‌ای آغاز شده است که سعی می‏کند مصاحبه‌ها را در متن (context) بنشاند. به طور مثال، موضوع فصل دوم کتاب درباره میهن‌پرستی سربازان مخالف جنگ است. این فصل با بحثی درباره عارضه استرس پس از سانحه (post-traumatic stress disorder)، قوانین منازعات نظامی و تاریخ مقاومت جی آی GI (سربازان عادیGeneral Infantry) به ویژه در زمان جنگ ویتنام آغاز شده است. میرا در ادامه مقدمه‌‌ کوتاه فصل دوم، هشت مصاحبه تاریخ شفاهی با سربازان آورده را است.
آنچه در این کتاب، جالب توجه است اطلاعات مربوط به تجربیات مختلف سربازانی است که تلاش دارند به احساس مخالف وجدانی جنگ دست یابند. برخی از آنها براین باورند فرآیندی که در آن شرکت داشته‏اند درست بوده است، در حالی‌که تعدادی مشکلات مدیریتی تجربه کرده‌اند. شرایط هر فرد، مانند حمایت یا مخالفت فرمانده، این روایت‏ها را شکل داده و ارزش تاریخ شفاهی را به عنوان یک ابزار توصیفی نشان می‏دهد. قبل از هر بخش تاریخ شفاهی، یک زندگینامه مختصر از مصاحبه شونده ارائه شده است. میرا در ویرایش کتاب، به قصد روان سازی متن، قسمت سوال از مصاحبه‌شونده را حذف کرده و این شیوه را در فصل‏های بعدی کتاب نیز اعمال کرده است.
با ارزش‌ترین گفتگوهای کتاب در فصل 2 و 3 آمده‏اند. همانطور که ذکر شده، فصل دوم کتاب به مصاحبه‌های ضد جنگ سربازان اختصاص دارد، حال آنکه فصل بعد دیدگاه سربازان طرفدار جنگ را ارایه می‏کند. میرا در مقدمه فصل سوم به این نکته اشاره دارد که مسئله حمایت از عملیات آزادی عراق لزوماً به این معنای این نیست که کهنه سربازان حامی جنگ بوده اند، بلکه آنها در واقع حامی پیروزی بوده‏اند. این تمایز مهم است زیرا میرا قصد ندارد تا در فصل سوم کتاب، مصاحبه‌شوندگان را افرادی جنگ‌طلب نشان دهد؛ در عوض، آنها را افرادی متفکر می‌داند که معتقدند که مداخله آمریکا در خارج از کشور به منظور حفظ امنیت ملی آمریکا و کمک‏های انسان‌دوستانه به مردم عراق الزامی و درست بوده است. در آن سو، کهنه سربازان مخالف جنگ در فصل دوم، اینکه حضور آمریکا در عراق باعث بهبود شرایط عراقی‌ها شده را به چالش می‏کشند. این مباحثه این امکان را برای خوانندگان فراهم می‌سازد تا با تجربیات گوناگون سربازان آمریکایی در زمان حضورشان در عراق بیشتر آشنا شوند. از برخی از آنها، به عنوان آزادی بخش استقبال شده، درحالی‌که بقیه با سوءظن مردمان محلی روبرو بوده‏اند. ثبت این دامنه گسترده از روایات فردی گوناگون، پیچیدگی‏ها و اتفاقاتی را نشان می‌دهد که به فهم مردم از خدمت در ارتش آمریکا شکل می‏دهند.
می‌توان در آینده نزدیک شاهد تلاش‏های تاریخ شفاهی بسیار دیگری درباره دیگر مداخله‏های نظامی اخیر آمریکا بود. کارل میرا، این راه را گشوده و هدایت می‏کند و توانسته لطمه ناشی از گذشت زمان را، با انجام مصاحبه‌ها با افراد حاضر در عملیات آزادسازی عراق، بلافاصله پس از بازگشت آنها، به حداقل برساند. میرا حتی علیرغم نبود فاصله زمانی زیاد، توانسته به ارزیابی انتقادی روایت‏های مصاحبه‌شونده‌ها بپردازد. او رویکرد کلی تاریخ شفاهی موجود در آثار الساندرو پورتلی را بازگو کرده، آنجا که به نقل از او می‌نویسد: «چیزی که اهمیت دارد، شیوه‌ای است که با آن پاسخ مصاحبه‌شونده ساخته و ارائه می‌شود»ص (5). میرا به خوبی این امکان را فراهم می‌سازد که سربازان، صاحب‌نظران و سیاست‌گذاران، طرزفکر و برداشت خود از حوادث را بازگو کنند.
سربازان و شهروندان، اثری کوتاه در 224 صفحه شامل یادداشتها، کتابشناسی و نمایه است. این کتاب که خواندن آن بسیار آسان است، درباره حوادث منجر به جنگ و شکایت از آن در شرایط جدید توضیحی نداده است. در کتاب کارل میرا نکاتی ارائه شده که حتی برای آنها که پیش از این با مباحث مربوط به مداخله آمریکا آشنایی داشته‏اند، آگاهی بخش است. میرا قصد دارد تا از طریق ارزیابی نقطه نظرات و دیدگاه‏های متفاوت، بعد انسانی جنگ را مورد بررسی قرار دهد. گفتگویی حادث می‏شود که خوانندگان درک و برداشت خود را فراتر از روایت غالبی است که روند کلی خروجی رسانه‌هاست و اغلب غیر انتقادی است، به چالش بکشند.

کریستوفر اتکینسون Christopher Atkinson
دانشگاه بوفالو University at Buffalo
ترجمه: عادله حاجی میرزایی

منبع:

Oral History Review (2012) 39 (2): 327-329. First published online: July 30, 2012