يکي از جالب‏ترين جلسات همایش OHA امسال، سخنراني جوليانا نيکلایسين Juliana Nykolaiszyn از دانشگاه ایالتی اوکلاهوما (Oklahoma) بود. او در مورد کاربرد رمز‏هاي پاسخ سريع QR (Quick Response) codes و اینکه آنها چگونه می توانند میان دانش پژوهان و مخاطبين جدید ارتباط برقرار کنند. امروزه رمزهای پاسخ سريع که در بسياري از اسناد چاپ شده دیده می‏شوند پیوسته با تلفن‏هاي هوشمند که کاربران را به سوي دريافت اطلاعات بیشتر درباره چیزهایی چون وبسایت‏ها يا برگه های تخفیف یا خرید هدايت مي‏کنند، در تعامل هستند. همانگونه که نيکلاسين در سخنراني خود اشاره نمود امروزه 45 درصد از بزرگسالان تلفن هوشمند دارند و اين یعنی بيش از آنچه ما معمولاً تصور می کنیم طیف بسیار بیشتري از مخاطبان دسترسي آنی به محتوی ديجيتال دارند. بنابراين رمز‏هاي پاسخ سريع مي تواند يکي از روش‏هاي متعدد افزودن اطلاعات باارزش به یک پژوهش باشند؛ به عنوان مثال با لینک کردن خوانندگان به کليپ‏هاي مصاحبه مورد بحث.
اگر چه جوليانا بیشتر درباره ارائه تاريخ شفاهي به مردم بوسيله رمز‏هاي پاسخ سريع چاپ شده روی متن‏ها و پانل‏هاي تصويري بحث کرد، اما اين فن آوري، دربردارنده همه انواع کاربردها براي به اشتراک گذاشتن اطلاعات توسط دانش پژوهان است. امروزه اغلب اوقات ميتوانيد رمزهاي چاپ شده روي پوسترها، چوب الف ها، کارت‏هاي ويزيت يا هرنوع پانل متني مشاهده کنيد. با اين حال رمزهاي پاسخ سريع مي توانند برای ایجاد تورهای پياده‏روي تاريخي به کار گرفته شوند، که در آنها رمزهای پاسخ سریع در می توانند در تابلوهاي جلوي ساختمان‏هاي تاريخي، برچسب‏هاي قفسه‏ها و تابلوهاي خيابان‏ها بکار گرفته شوند. با استفاده از رمزهاي پاسخ سريع ديگر دسترسي به تاريخ‏هاي شفاهي محدود به افرادي صلاحيت دار با حق اجازه به ورود به بخش آرشيو يا محقق زیرکی که به مجموعه‏هاي آن لاين دسترسي داشته باشد، نيست.
همانند بسياري از فناوري‏هاي جديد اين سوال ممکن است مطرح شود که «به چه قيمتي» اين فناوري استفاده مي‏شود؟ خوشبختانه همانگونه که نيکلایسين اشاره کرده هزينه اعمال اين فناوري در انتشارات جاري اندک است، به ويژه آنکه توليدکنندگان آنلاین رایگان متعددی برای رمزهای پاسخ سريع وجود دارند. به عنوان مثال دانشگاه ایالتي اوکلوهاما از جینگ پروجکت Zxing Project  براي ايجاد رمز‏هاي خود استفاده مي کند، یک فايل جي پگ که مي‏توان آن را در هر نوع مدرکی قبل از چاپ کپي کرده و چسباند. حتي اين دانشگاه مي‏تواند تعداد بازديدها از يک رمز پاسخ سريع خاص را بوسيله کوتاه کننده نشانی رایگان اینترنتی بیتلی free URL shortener Bitly  رديابي کند.
با آن که رمزهاي پاسخ سريع آسان و جالب به نظر ميرسند ولي افراد و موسساتی که از اين فناوری جدید استفاده مي کنند بايد دو نکته را به خاطر داشته باشند. اول، راه ایالت اوکلاهوما را دنبال کنند و یک پانل متنی که بیان کند رمز پاسخ سريع بکار گرفته شده نشان چیست، و چگونه باید مورد استفده قرار گیرد. به آن بیافزایند. دوم، با اينکه رمزهاي پاسخ سريع به سرعت مورد قبول واقع مي شوند، ولي بخاطر سپردن اين نکته مهم است که بسياري از افراد فناوري مناسب براي دسترسي به اطلاعات فراهم شده از طریق رمزهای پاسخ سریع را ندارند. بنابراين در مورد قرار دادن اطلاعات ضروري در مدرک اولي اطمينان حاصل کنيد، به نحوی که به آسانی برای همه، فارغ از آنکه از چه فناوری ای استفاده می کنند، در دسترس باشد.

«صحنه‏هايي از تالار نمايشگاه ها»
ملاني مورس(2)

علاوه بر جلسات، کارگاه ها، جلسات رايزني، نکات کليدي و اصلي انجمن تاريخ شفاهي فضاي ديگري هم هست که شرکت کننده گان از هر قشر و گونه مي توانند در مورد کار خودشان صحبت کنند، سوال بپرسند و مباحث فراواني ايجاد کنند. تالار نمايشگاه ها مکاني است که افراد مي توانند راه خود را به سمت کتاب فروشي‏ها، شرکت ها، طرح‏هاي اجتماعي و سازمانهايي که کالاهاي خود را به نمايش گذاشته اند کج کنند. اگر کسي وقت بگذارد، قسمت نمايشگاه اغلب همانند بخش ارائه مقالات مي تواند جالب و مفيد باشد.
موضوعي که در آن قسمت از تالار که ما حضور داشتيم مطرح شد چگونگي فراهم کردن دسترسي به محتواي ديجيتالي تاريخ شفاهي بود. اين مسئله می بايد میان تمام شرکت کنندگان همایش 2012 تاريخ شفاهي، اعم از دانشجو، تاريخ نگار شفاهي، فروشنده و ...  شود. به طور خاص موارد مورد بحث ما به قرار ذيل بود:

• چه نوع برنامه‏هايي به منظور ايجاد دسترسي به مجموعه‏هاي آن لاين تاريخ شفاهي فراهم هستند؟
• من در تیم خود براي بکار انداختن اين برنامه‏ها به چیزهایی نياز دارم؟
• چگونه اجازه دسترسي بیشتری به مجموعه‏هاي تاريخ شفاهي داشته باشم و بدهم؟
• چگونه مجموعه‏هاي تاريخ شفاهي به منظور جستن، بررسی و استفاده افراد در دسترس آنها قرار گيرد؟
• آپاچ (Apache) ، جاوا ( Java) MySQL، Oracle و XML چه هستند؟

البته هر چه ما عميق تر موضوعات چالش برانگيز دسترسي را بررسي کرديم سوالات بيشتري مطرح شدند:

• هدف شما چيست؟
• مخاطب شما چه افرادي هستند؟
• چگونه به آنها تصوري از استفاده از تاريخ هاي شفاهي آنلاين می دهید؟
• آيا مناسب و مورد استفاده کودکان است؟ يا کهنه سربازان؟ يا دانشگاهيان؟ يا محققان؟ يا معلمان؟
• مي خواهيد مردم چگونه از آن استفاده کنند؟
• «دسترسي» براي شما چه معني دارد؟ شرح دهيد.

يکي از نتايج کليدي مطرح شده اين است که ما به برنامه نويسان خلاق برای رساندن ما به دسترسي، حال به هر شکلی که تعریفش کنیم، نیاز داریم و هيچ راه ديگري وجود ندارد. و اين مسئله کاملاً حل شده است. از برنامه نويس واهمه اي نداشته باشيد. شما نياز به برنامه نويسي دارید که فقط با يک سري مطالب اصولي آشنا باشد، بلکه واقعاً فردی پویا باشد که برنامه‏هايي براي زندگي جاری ارایه دهد. يک بار ديگر مباحث تارلار نمايشگاه سوالات بيشتري مطرح نمود. بعد اينکه ما توان برنامه نويسي در گروهمان داريم قدم بعدي چيست؟ بکارگيري تاريخ‏هاي شفاهي بصورت آن لاين مانند کاشت درختي در جنگل است: درختي مي کاريد و رشد مي کند، ولي چگونه به همه اطلاع مي دهيد که چنين درختي وجود دارد؟ آيا افرادي وجود دارند که خواهان مطالب شما باشند؟ و آنها چگونه از آن استفاده خواهند کرد؟

بنابراين اکنون به نظر مي رسد نياز به يک برنامه بازاريابي و تجاري عمده است براي اطمينان حاصل کردن از اين امر که هرآنچه که باید برای طراحي يک سايت زيبا پر از مطالب غني و در دسترس به کار گرفته شده، بررسی شده و به حد کمال مورد بهره برداري قرار گرفته است. داشتن يک برنامه قبل از اينکه برنامه نويسي آغاز شود برای اطمينان يافتن از تداوم و ثبات سايت کمک خواهد نمود. همچنين برنامه شما بايد فضاي لازم براي رشد، متناسب با ايده‏هاي خلاقی که آماده ادغام با فناوري هایی هستند که می دانیم خواهند آمد ولي هنوز کاملاً حس نمي شود، را داشته باشد. برای مثال صحنه ای که جورج لوکاس George Lucas براي جنگ ستارگان در 1977 فيلمبرداري کرد که در آن هن سولا (Han Solo) با کلبه جبا‏ (Jabba) روبرو میشود؛ او مي دانست قادر خواهد بود 20 سال بعد از افکت‏هاي کامپيوتري استفاده کند که همين کار را هم انجام داد.

اين یکی از صحنه هایي است که من در تالار نمايشگاه ها شاهد آن بودم. بسیاری سوال‏هاي بزرگ، و بسياري فکر خلاق که منجر به راه حلهاي مبتکرانه مي شوند. و با آنکه این مباحث فراوان بودند، هيچ کدام از پرسش اساسی همایش يعني: «داگ بويد (Doug Boyd) کجا است؟» نشد.

(2) ملاني مورس با شرکت رندفورس (Randforce) در شهر بوفالو Buffalo ایالت نيويورک، کار می کند و در آنجا او راه حل‏هاي معمول برای مديريت محتواي رشته تاريخ شفاهي را طراحی می‏کند.

(3) نشریه The Oral History Review که توسط انجمن تاريخ شفاهي آمریکا منتشر می شود، مجله ای آمريکايي است که به مباحث نظري و عملی تاريخ شفاهي می پردازد. رسالت اصلي آن کشف ذات و اهميت تاريخ شفاهي و درک پيشرفته اين رشته میان دانش پژوهان، دانشجویان، اهالی فن این رشته و عموم مردم است. آنها را در توويتر (Twitter) با نشانی oralhistreview@ دنبال کنيد و در فيس بوک (Facebook) برای مرور آخرين اخبار Review در فهرست نشانی های مورد علاقه خود قرار دهيد، و از ديگر طرح‏هاي تاريخ شفاهي بدانيد، و با مراکز تاريخ شفاهي در ديگر نقاط جهان ارتباط داشته باشيد و به موضوعات ديگري که شايد شما فکر مي کرديد رابطه زيادي با مطالعات تاريخ شفاهي نداشته باشند، پي ببريد. از پست‏هاي آينده در بلاگ (OUPblog) در مورد مقالات گذاشته، مصاحبه‏ها با دانش پژوهان تاريخ شفاهي و رشته‏هاي مرتبط و يادداشت هاي حين همایش ها و کارگاه‏ها با خبر شويد.

ترجمه: عطیه اسعد

منبع: blog.oup