معصومه سپهری، قدردانی از مستندنگاران باعث انگيزه‌بخشی می‌شود

نویسنده کتاب «نورالدین پسر ایران» که در آيين اختتامیه پنجمين دوره جايزه ادبي جلال آل احمد تقدیر شد، گفت: در حوزه مستندنگاری، كار نويسنده چندان ارج نهاده نمي‌شود و قدرداني از زحمات مولف تنها در حد حرف باقي‌ مي‌ماند، اما تقدير از مولف چنین آثاری در جايزه ادبي جلال‌آل‌احمد، ارج نهادن به كار اوست و باعث انگيزه بخشي مي‌شود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «نورالدین پسر ایران» در گروه خاطرات حوزه مستندنگاری در پنجمين دوره جايزه ادبي جلال آل احمد شایسته تقدیر شناخته شد.

اين كتاب با موضوع خاطرات سید نورالدین عافی به قلم معصومه سپهری، توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. سپهري در گفت‌وگو با ايبنا،‌ تقدیر از كتاب «نورالدین پسر ایران» را در آيين اختتامیه پنجمين دوره جايزه ادبي جلال آل احمد، به دلیل محتواي آن دانست و افزود: اين اثر از نظر محتوايي توانسته امتيازات داوري اين جايزه ادبي را به دست آورد.

وي در پاسخ به اين سوال كه كتاب «نورالدين پسر ايران» تا چه حد مورد بررسی قرار گرفته است؟ گفت: جلسه كوچكي در بندر عباس با حضور مهدي فراهاني برگزار شد و جلسه ديگر به مراسم رونمايي از اين كتاب در تبريز اختصاص داشت كه در هيچ یک از اين برنامه‌ها، این كتاب به بررسی و نقد گذاشته نشد.

سپهري افزود: بيشتر اين جلسه‌ها در فضاهاي احساسي و تجليل از رواي كتاب بود. برگزاري جلسه نقد كتاب نيازمند حضور افراد اهل فن است و نقد اين اثر يكي از آرزو‌هاي من است. شايد نقد كتاب تاثيري بر آن نگذارد، اما نتايج آن مي‌تواند بر كم و كاست‌هاي كار نويسنده تاثير گذار باشد و باعث تقويت كار مولف در آثار بعدي شود.

وي گفت: در حوزه مستندنگاری، كار نويسنده چندان ارج نهاده نمي‌شود و قدرداني از زحمات مولف تنها در حد حرف باقي‌ مي‌ماند. اين اتفاق، كار درستي نيست و تقدير از مولف چنین آثاری در جايزه ادبي جلال‌آل‌احمد، ارج نهادن به كار اوست و باعث انگيزه بخشي مي‌شود.

معصومه سپهري، در سخنرانی خود در آيين اختتامیه پنجمين دوره جايزه ادبي جلال به مراحل نگارش كتاب «نورالدين پسر ايران» و مشكلاتي كه بر سر را مولفان قرار دارد، اشاره كرد و گفت: خدا را سپاس مي‌گويم كه بعد از طي مسيري سخت و طولاني، اكنون به خاطر آفرينش يك كتاب اينجا ايستاده‌ام. كتابي ادبي و مستند از روز‌هاي جنگ.

وي در ادامه با سپاسگزاري از متوليان و برگزار كنندگان جشنواره جايزه ادبي جلال‌آل‌احمد و داوران و همه استادانی كه كتاب «نورالدين پسر ايران» را در اين رقابت برگزيدند، افزود: به جاست در اين مراسم از مسوولان حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت و مرتضي سرهنگي و كارشناسان محترم آن دفتر، عليرضا كمري، نصرت‌الله‌صمدزاده و خانم اعظم حسيني كه پذيراي مزاحمت‌هاي گاه و بي‌گاه من بوده‌اند، سپاسگزاری کنم.

وي در ادامه با اشاره به جايزه ادبي جلال‌آل‌احمد اظهار كرد: این جشنواره به نام جلال آل‌احمد برگزار می‌شود. جلال، آزاده مردی بود که نامش به صداقت و صراحت گره خورده است. رواست در این جایگاه به مرام او تأسی کنیم و این دقایق ذی‌قیمت را به ادای سخنانی بپردازم که امیدوارم مایه اصلاح و پیشرفت جریان ادبی مستندنگاری جنگ شود.

سپهري، خاطرات جنگ را دارای ظرفیت‌ و قابلیت‌های فراوانی‌ عنوان كرد که می‌توانند سایر گونه‌ها و آثار ادبی را تغذیه کنند و افزود: کتاب‌های ادبی مستند با مشکلات متعدد اعم از کسر منابع، آفت فراموشی بسیاری از جزییات، طولانی بودن مسیر همراهی با راوی و تلاش از طریق متفاوت برای نزدیکی و کشف حقیقت، سرانجام به گونه‌ای مستند، خواندنی و باورپذیر، از دست نگارنده به چاپ سپرده می‌شوند، اما پس از انتشار با تهدیدها و آسیب‌های گوناگونی مواجه می‌شوند که گاه هویت ذاتی آن‌ها را تحت تاثير قرار داده و مانع حرکت صحیح آن‌ها در مسیر سالم فرهنگی و ادبی می‌شوند.

وي افزود: حاصل نگاه‌های غیرعالمانه و هیجانی به برخی آثار، به جای حمایت از تولید آنها، جایگاهشان را به مخاطره می‌اندازد. بنده بعد از قریب 17 سال حضور در این عرصه، این مخاطرات را در چند محور دسته‌بندی مي‌کنم، گرچه بحث در مورد زوایای ناشناخته خاطره‌نگاری، به جلسات اختصاصی نیاز دارد.

اين نويسنده با اشاره به اين‌كه مهم‌ترين پتانسیل‌های نهفته در این گونه ادبی ناشناخته مانده و قدر دانسته نمی‌شود، ادامه داد: از یاد نبریم بسیاری از خاطرات بکر، مهم و ارزشمند، به دليل برخورد غیراصولی و شتابزده نویسندگان با آن‌ها در سطح باقی مانده و تولدی ناقص یافته‌اند و نتوانسته‌اند زیست فرهنگی شایسته‌ای در عرصه ادبیات کشور داشته باشند.

سپهري افزود: مساله دوم آن است که نه ناشران و نه بسیاری از کارشناسان و اصحاب رسانه، به دلیل اهمیت ندادن به فرآیند تولید این آثار، حقوق نویسندگان این حوزه را به رسمیت نمی‌شناسند. البته باید توجه داشته باشیم که شیوه‌های نویسندگان در نگارش کتاب‌های خاطره متنوع بوده و نمی‌توان با همه آن‌ها برخورد حقوقی یکسان كرد. به راستی نشاندن راوی در جایگاه نویسنده، چه شأنی به راوی می‌افزاید؟ او که در مقام یک رزمنده هم کار خود را کرده و بار خود را به منزل رسانده است!

اين نويسنده با مطرح كردن اين سوال تصريح كرد: آیا زمان آن نرسیده است با اظهار نظر کسانی که گاهی کتاب‌های مستند جنگ را در حد تقریر روایت شفاهی صاحب خاطره و تدوین آن محدود می‌کنند و گاهی قبای رمان و داستان بر تن آن می‌نشانند، از موضع قوت عالمانه رفتار و آن را اصلاح کرد؟ آیا وقت آن نرسیده است اگر نمی‌توانیم کمکی به رفع موانع خاطره‌نگاری کنیم، لااقل با عملکرد و اظهارنظرهای غیرکارشناسانه، انگیزه خاطره‌نگاران را از بین نبریم!

سپهري با اشاره به حاضران در اين مراسم گفت: در روزگاری که مشکلات متعدد اقتصادی و فرهنگی، کتاب را از زندگی روزانه مردم دورتر می‌کند توجه و اقبال مردم به چنین کتاب‌هایی فرصت مبارکی ا‌ست برای آشتی آنان با مطالعه. نمی‌دانم افرادی که گمان می‌کنند توجه و تبلیغ و پرفروش شدن این آثار، مخل توجه مردم به سایر کتاب‌ها می شود، چه دلیل منطقی بر این گفتارشان دارند! امروز این انتخاب نشان داد که این آثار، واجد قابلیت‌های خاصی بوده‌اند و طبیعی است هر ناشری ، اثر خوب را در تعدد چاپ و معرفی، یاری کند.

وي با اشاره به این که مایل نیست در مقام پاسخ به کسانی برآید که گمان می‌کنند، هزاران حمایت و تبلیغ از اثرش وجود داشته است، افزود: حکایت نگارش و نشر کتاب «نورالدین پسر ایران» حکایت خون دل خوردن مادری ا‌ست که برای حیات زیبای فرزندش، بارها و بارها لب از سخن گزیده و سکوت کرده است.

سپهري در پايان گفت: ما کسانی هستیم که در عرصه ادبیات پایداری قلم زده ایم و کوشیده ایم انگیزه و عشق خود را نثار ماندگار کردن جریانی سازیم که باور داریم می‌تواند ادبیات و فرهنگ ما را متحول سازد. ما با وجود برخی اختلاف سلیقه‌ها یک خانواده‌ایم و به خاطر عشق به وطن و راهی که مکتب زیبای پیام‌آور رحمت، حضرت محمد (ص) پیش پایمان گشود، حاضر به ادامه راه تا آخرین رمق هستیم. خداوندا! نقص و کوتاهی ما را با قدرت زیبایت به منزل اصلاح برسان و جرعه‌ای از حیات حسینی به ما بنوشان، امید که گم نشویم.

خبرنگار : اکرم دشتبان

منبع: خبرگزاری کتاب ايران (IBNA)