تاریخ رسمی جنگ هیچ‌گاه از قدم‌خیرها حرفی نزده است

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری در نشست بازخوانی و نقد کتاب «دختر شینا»، خاطرات قدم‌خیر محمدی کنعان به قلم بهناز ضرابی‌زاده، گفت: تاریخ رسمی جنگ هیچ‌گاه از قم‌خیرها حرفی نزده و نمی‌زند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مرتضی سرهنگی نویسنده و مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری، در نشست بازخوانی و نقد کتاب «دختر شینا» که 30 آبان در فرهنگسرای انقلاب اسلامی برگزار شد، با بیان این‌که جنگ‌ها وقایع مهمی در جهان محسوب می‌شوند، افزود: جنگ یک حادثه نیست که پیش‌بینی نشده باشد، بلکه یک رویداد پیش‌بینی‌پذیر و برنامه‌ریزی شده است.

سرهنگی ادامه داد: جنگ‌ها پیامدهای زیادی به دنبال دارند که یکی از آن‌ها می‌تواند پیامد فرهنگی و ادبی باشد و ما امروز به همین منظور گرد هم آمده‌ایم تا درباره یکی از آثاری که پس از دفاع مقدس نوشته شده، گفت‌وگو کنیم.

وی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را برای ما یک جنگ دفاعی خواند و تاکید کرد: در جنگ‌های دفاعی زن یا بچه به معنای متعارف آن نیست، بلکه همه افراد که متحمل جنگ شده‌اند، به سرباز تبدیل می‌شوند.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری افزود: دشمن در جنگ تحمیلی همه چیز را به درستی محاسبه کرده بود، به جز ناگهان سرباز شدن همه مردم ایران را؛ قدم‌خیر محمدی هم از جمله کسانی بود که با وقوع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، ناگهان سرباز شده بود.

او با تاکید بر اینک‌ه جنگ دو دستور زبان دارد، اظهار کرد: یکی دستور زبان عصر جنگ است که جنبه تبلیغی دارد و در همه جای دنیا هم به همین شکل است؛ بدین معنا که در بحبوحه جنگ این نیاز احساس می‌شود که با ادبیاتی تبلیغی و اقناعی همه مردم کشور را به جنگ یا دفاع ترغیب و قانع کنیم و این شیوه درستی هم هست.

سرهنگی ادامه داد: اما نوع دوم دستور زبان جنگ متعلق به دوران پس از جنگ است که کاملا جنبه تعقلی دارد؛ این دستور زبان کاملا با دستور زبان تبلیغی عصر جنگ متفاوت است.

این نویسنده و منتقد ادبی در ادامه افزود: امروز نویسنده‌ای که در حوزه جنگ دست به قلم می‌برد، نمی‌تواند با دستور زبان تبلیغی که متعلق به دوران جنگ بوده، بنویسد، بلکه باید مسائل و موضوعات را از منظر تعقلی مورد بررسی قرار داده و با این دستور زبان بنویسد.

او درباره اهمیت ادبیات جنگ با اشاره به سفرش به روسیه و دیدارش با اعضای اتحادیه نویسندگان جنگ روسیه اظهار کرد: کشور روسیه دارای ادبیات قدرتمندی در حوزه جنگ است، تا جایی که نویسندگان جنگ این کشور دارای اتحادیه رسمی هستند؛ هنگامی که از آن‌ها پرسیدیم چرا پس از گذشت این مدت طولانی از جنگ‌تان هنوز در حوزه ادبیات جنگ کار می‌کنید، در پاسخ به ما گفتند که روسیه بدون ادبیات جنگ، تنها یک خاک پهناور است و هیچ چیز دیگری ندارد.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری درباره کتاب «دختر شینا» گفت: هنگامی که خانم ضرابی‌زاده متن این کتاب را برایم ایمیل کرد، تقریبا یک‌روزه همه آن را خواندم و از آن‌جا که سوژه این اثر بسیار شیرین بود و به صورت ساده و روان و خواندنی نوشته شده بود، در حداقل زمان ممکن به انتشار رسید.

او درخصوص فنون مورد نیاز برای نگارش آثار مبتنی بر خاطره خاطرنشان کرد: یکی از مهارت‌هایی که یک مصاحبه‌گر باید دارا باشد، مهارت درست گوش دادن است که به نظر من خانم ضرابی‌زاده این مهارت را داشته و به خوبی به خاطرات خانم محمدی گوش داده است.

سرهنگی افزود: نکته دیگر این‌که مصاحبه‌گر نباید و نمی‌تواند در امر مصاحبه منفعل باشد، بلکه فعال بودن او در به ثمر رسیدن اثرش تاثیر بسزایی دارد که باز خانم ضرابی‌زاده در برابر خانم محمدی یک مصاحبه‌گر فعال بوده و این از متن کتاب «دختر شینا» به خوبی قابل تشخیص است.

وی ادامه داد: یک نکته عاطفی هم در زمینه مصاحبه و خاطره‌نگاری وجود دارد و آن نکته این است که روایت‌کننده و خاطره‌نگار باید یکدیگر را دوست داشته باشند و یک علقه و ارتباط عاطفی میان آن‌ها ایجاد شود تا روایتگر با اطمینان خاطر همه جنبه‌های رویدادها را برای مصاحبه‌گر بیان و توصیف کند و این اتفاق در کتاب «دختر شینا» رخ داده است.

سرهنگی با بیان این‌که نقش زنان و خاطرات آن‌ها در دفاع مقدس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: ما زنانی را در جنگ تحمیلی داشتیم که در شهرهای مرزی کشورمان دشمن را از پا درآوردند و تعداد زنانی که در دفاع مقدس مانند قدم‌خیر محمدی کنعان واقعا قهرمان بوده‌اند، کم نیست؛ اما با وجود این‌ها تاریخ رسمی جنگ هیچ‌گاه حرفی از قم‌خیرها نزده و نمی‌زند و این‌جا وظیفه نویسندگان و هنرمندان برای شناساندن این قهرمانان پنهان جنگ اهمیت می‌یابد.

او همچنین گفت: ما با مطالعه کتاب «دختر شینا»، در چهره قدم‌خیر محمدی کنعان، سیمای زنان ایرانی را می‌بینیم. زنانی مانند قدم‌خیر محمدی با جنگ و دشواری‌های ملازم با آن تسلط بیش‌تری بر زندگی پیدا می‌کنند و این تسلط باعث می‌شود بعد از جنگ هم این شجاعت را داشته باشند که خاطرات‌شان را بیان و با این کار مبارزه و خدمت‌شان را تکمیل کنند، زیرا نوشتن خاطرات در واقع تکمیل‌کننده چهره یک سرباز و مبارز در جنگ‌های دفاعی است.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری تاکید کرد که به خاطر اهمیت این موضوع، ما در دفتر ادبیات و هنر مقاومت واحد مستقلی را برای پرداختن به خاطرات زنانی که در دفاع مقدس نقش داشته‌اند، اختصاص داده‌ایم.

منبع: ایسنا (سرویس : فرهنگي و هنري - ادبيات و نشر)