«شرح اسم» زندگینامه یک مبارز فرهنگی‌ است

نشست معرفی و بررسی کتاب «شرح اسم» (زندگینامه رهبر معظم انقلاب) هفدهم آبان 91 باحضور هدایت‌الله بهبودی، مولف اثر و جمعی از کارشناسان و علاقمندان حوزه کتاب، در کتابخانه مرکزی تبریز برگزار شد.

خبرگزاری دانشجویان ایران از آذربایجان‌شرقی خبر داد که علیرضا کمری که از حاضران این نشست بود، در سخنان خود با اشاره به ویژگی‌های ساختاری کتاب «شرح اسم» گفت: «شرح اسم» تلفیقی از زندگی‌نامه‌نویسی تاریخی و ادبی بوده و طی آن، نویسنده، تاریخ مقطعی از جامعه را با چاشنی ادبیات به مخاطب عرضه می‌کند.

مسوول واحد پژوهش دفتر ادبيات و هنر مقاومت تصریح کرد: «شرح اسم» ضمن این‌که به بررسی زندگی یک فرد می‌پردازد، تاریخ یک دوره از جامعه را نیز مطرح می‌کند و همین امر باعث می‌شود که جنبه تاریخی اثر، پررنگ‌تر از سایر جنبه‌ها باشد.

به گفته کمری، مولف «شرح اسم» بر اساس شواهد و مدارک به بازشناسی و کشف موضوع پرداخته و حاصل کوشش خود را در بستر زمان روایت کرده‌است.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخ وادبیات، ویژگی‌های ظاهری کتاب را در خدمت محتوای اصلی آن دانست و افزود: «شرح اسم» با توجه به قطع و حجمی که دارد، کتاب خوش‌دستی است؛ طراحی روی جلد کتاب با خط نستعلیق و رنگ‌آمیزی آن تداعی‌کننده کاشی‌کاری‌های سنتی ایرانی بوده و در واقع، جایگاه تاریخی کتاب را به طور غیرمستقیم به مخاطب گوشزد می‌کند.

مسئول واحد پژوهش دفتر ادبيات و هنر مقاومت درباره نام انتخابی برای کتاب گفت: نام انتخابی برای این کتاب، نشان‌دهنده آشنایی مولف با مسائل حوزوی و ادبی بوده و تاکید بر واژه «اسم» نیز علاوه بر معنی رایج، معنی «آوازه» و «بزرگواری» را در خود نهفته دارد.

کمری افزود: عبارتی که مولف در توضیح نام کتاب آورده‌است (زندگینامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای) کاملاً صریح و واضح بوده و به دور از جنبه‌های تبلیغی مطرح شده‌است.
 

این پژوهشگر با اشاره به ویژگی‌های محتوایی «شرح اسم» گفت: کتاب از لحاظ وجودشناختی، به دور از رویّه تالیف کاغذ به کاغذ، به تولید اطلاعات جدید پرداخته و اگرچه یک کتاب تاریخی، ادبی است اما جنبه رفرنس و مرجع به خود یافته و از این حیث، متمایز از آثار مشابه در حوزه زندگی‌نامه‌نویسی است.

وی ساختار «شرح اسم» را نقلی، روایی و مبتنی بر اسناد و خاطرات معتبر توصیف کرد و افزود: کتاب، در عین حال که مستندات گوناگون را ارائه می‌دهد، در طرح اظهارات مطرح، به ارجاعات توجهی نداشته‌است که البته به نظر می‌رسد مولف، به منظور دوری از شلوغ‌کاری صفحات، از ثبت مرجع اظهارات و پاورقی‌های جزئی خودداری کرده‌است.

کمری یادآور شد: «شرح اسم» زندگینامه یک مبارز فرهنگی‌ است که در محتوای خود، بخشی از تاریخ انقلاب را نیز مطرح می‌کند.

وی تاکید کرد: کتاب، در عین حال که متین، معتدل، مودب و بدون‌اغراق نوشته شده، از تظاهر و تملق‌گویی نیز به دور بوده‌است؛ همین عامل باعث می‌شود که مخاطب، ارتباط نزدیکی با کتاب داشته ‌‌باشد و حس صمیمیت و رفاقت خواننده با رهبر انقلاب بیشتر شود.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: صراحت و صداقت مولف در توصیف محتوا، در حالی است که ما، به عنوان مخاطب از ارادت و علاقه مولف به رهبر انقلاب نیز اطمینان داریم.

مهدی نعلبندی، نویسنده و مستندساز تبریزی، دیگر سخنران نشست معرفی و بررسی کتاب «شرح اسم» بود.

نعلبندی ضمن تحسین مولف در پرداختن به موضوع خاص کتاب گفت: نوشتن زندگینامه رهبر انقلاب، اگرچه وسوسه‌انگیز است اما معتقدم، با توجه به فضای فرهنگی کشور و احتمال بروز برخوردهای موافق و مخالف نسبت به نوشتن این اثر، نویسنده در تالیف کتاب، شجاعت خاصی به خرج داده است.

این نویسنده با اشاره به ویژگی‌های محتوایی «شرح اسم» گفت: در محتوای کتاب با یک روایت سوم شخص مواجهیم که طی آن، نویسنده، فاصله خود را با شخصیت اصلی کتاب (رهبر انقلاب) به خوبی حفظ کرده‌است؛ به طوری که نویسنده، در عین حال که از دایره انصاف خارج نشده‌ است، سعی کرده تا به دور از برخی شیفتگی‌ها، طی یک نگاه واقع‌بینانه، به بررسی موضوعی زندگینامه بپردازد؛ این در حالی است که ارادت نویسنده به رهبر انقلاب نیز کاملاً محرز است.

وی در مورد نثر مورد استفاده نویسنده در «شرح اسم» گفت: نثر کتاب، جنبه‌ای از فاخر بودن را در خود داشته و به دور از تکلّف‌ها و پیچیدگی‌های خاص، دارای نوعی متانت و وقار خاص ادبی است.

نعلبندی افزود: در قسمت‌هایی که مولف، کتاب را از زبان اول‌شخص ‌مفرد بیان می‌کند، فونت (اندازه) متن کتاب بُولد (برجسته) شده و همین امر باعث شده تا خواننده، ارتباط راحت و منسجمی با محتوای کتاب داشته‌باشد.

نعلبندی با تقسیم‌بندی زندگی رهبر انقلاب به سه دوره «جوانی تا پیروزی انقلاب»، «سال‌های پیروزی انقلاب تا پایان ریاست جمهوری» و «آغاز رهبری تا دوره کنونی» خاطرنشان کرد: «شرح اسم» تنها به مقطع اولیه زندگی مقام معظم رهبری (دوران جوانی تا پیروزی انقلاب) پرداخته‌ و معتقدم کار مولف، در تدوین زندگینامه رهبر انقلاب، در مقاطع بعد از انقلاب به مراتب سخت‌تر است؛ چرا که حوادث این سال‌ها به حافظه دوره معاصر نزدیک بوده و طرح آن، دقت بیشتری می‌طلبد.

وی افزود: کتاب با توجه به دقتی که در محتوای خود داشته، کار نویسندگانی را که پس از این بخواهند در حوزه تالیف مرتبط با زندگی رهبر انقلاب، گام بردارند، بسیار سخت‌تر می‌کند.

نعلبندی با اشاره به نکاتی که به گفته وی از نقص‌های کتاب محسوب می‌شوند گفت: شخصیت اصلی کتاب (رهبر انقلاب)، فردی هستند که اگر چه دارای کسوت روحانیت هستند اما دانش‌آموخته صِرف حوزه نبوده و در سایر حیطه‌های فرهنگی نیز حضور داشته‌اند؛ اما «شرح اسم» صرفاً به زندگینامه سیاسی ایشان پرداخته و اشاره‌ای به سایر جنبه‌های زندگی ایشان نداشته ‌است.

وی یادآور شد: این در صورتی است که شخصیت اصلی کتاب، فرد جامع‌الاطرافی هستند که در حوزه‌های فرهنگی حضور جدی داشته‌اند.

هدایت‌الله بهبودی، نویسنده «شرح اسم»، آخرین سخنران این نشست بود که به سوالات حاضران پاسخ گفت.

بهبودی در سخنان آغازین خود گفت: تالیف «شرح اسم» حدود 18ماه طول کشید و در طی این مدت، علی‌رغم لذتی که در پرداختن به زندگی رهبر انقلاب وجود داشت، حساسیت ‌موضوع، برایم آزاردهنده بود.

نویسنده «شرح اسم» در پاسخ به سوالی در مورد علت عدم پرداخت به سایر حوزه‌های مرتبط با زندگی رهبر انقلاب، «شرح اسم» را زندگینامه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای دانست و افزود: اگر دستم پر بود، به سایر حوزه‌های مرتبط با زندگی ایشان در مقطع یاد شده نیز می‌پرداختم؛ اما متاسفانه چنین امکانی وجود نداشت.

این نویسنده افزود: اگر چه موارد تحقیق بنده، با محوریت تاریخ انقلاب اسلامی بود اما اصل قضیه، رهبر انقلاب بودند؛ اما متاسفانه امکان مصاحبه با ایشان میسر نشد.

وی با اشاره به قوانین موجود در حوزه تالیف خاطرنشان کرد: طبق قانون مصوب مجلس، کلیه آثار مرتبط با امام خمینی(ره) با هماهنگی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) منتشر می‌شود؛ اما چنین قانونی در مورد آثار مرتبط با مقام معظم رهبری وجود نداشته و در این مورد، تنها مکاتبه‌ای بین دفتر معظم‌له و وزارت ارشاد صورت گرفته‌ است.

بهبودی در پاسخ به یکی از حاضران در مورد جمع‌آوری کتاب در روزهای نخست بعد از انتشار بار اول و همچنین حذفیات صورت‌ گرفته در انتشار بار دوم، گفت: دست کسی را می‌بوسم که با مقایسه دو نسخه «شرح اسم» در دو مرحله انتشار، بتواند نکته‌ای را پیدا کند که حذف شده است.

وی افزود: بعد از این که کتاب برای بار اول منتشر شد، هاله‌ای از سوال در مورد کتاب ایجاد شد که بالاخره کتاب، چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؛ که خوشبختانه این امر با اعلام نظر مساعد رهبر انقلاب، به سرانجام خوبی رسید.

نویسنده «شرح اسم» تصریح کرد: بعد از این که کتاب برای بار اول منتشر شد، رهبر انقلاب، تنها با اصلاح‌ نکات جزئی برای رعایت برخی حرمت‌ها، موافقت خود را اعلام نمودند.

بهبودی، همچنین در پاسخ به سوال یکی از حاضران در مورد علت عدم مصاحبه با دکتر ابراهیم دینانی که به گفته وی از نزدیکان رهبر انقلاب در شهر قم بودند، گفت: در این مورد با آقای دینانی قرار تلفنی گذاشتیم که از ایشان نیز اطلاعاتی را اخذ کنیم اما ایشان بعدها اعلام کردند که قصد دارند خودشان خاطرات‌شان را بنویسند.

آیین رونمایی از کتاب «شرح اسم: زندگینامه آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای (1357- 1318)» که از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي منتشر شده، چهاردهم مرداد ماه 91 در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

کتاب «شرح اسم» شرحي بر زندگي آيت‌الله سيدعلي حسيني خامنه‌اي از تبار و تولد تا سال‌هاي كودكي و نوجواني و كارنامه‌اي از مبارزات سياسي و فعالیت‌های اجتماعی ایشان تا پيروزي انقلاب اسلامي را در بر دارد. اسناد ساواك، شهربانی و دادرسی ارتش شاه درباره دوران مبارزه و تبعید آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نیز در این اثر گردآمده است.

این کتاب با شمارگان 50 هزار نسخه عرضه و در نشانی http://www.sharheesm.ir امکان سفارش اینترنتی این اثر برای خرید ارایه شده است.