با رسیدن به دوره نزدیك به موقعیت كنونی به «لی.كونگ.چایان» (1967ـ1894) می‌رسیم كه در چین، بانكدار و سرمایه‌دار كائوچو بود. او منافع گسترده‌ای از كار و كسب در سنگاپور و مالزی داشت و بخاطر نوع دوستی‌اش بویژه در آموزش و پرورش دارای محبوبیت بسیار بود. او اولین فرد سنگاپوری بود كه برای ریاست افتخاری دانشگاه سنگاپور از سال 1962 تا 1965 در نظر گرفته شد.

«لی» در حوزه آموزش و فرهنگ در سطح فردی و مؤسسه‌ای با مساعدت خویش تأسیساتی را بنیان نهاد و با ادامه درست مسیر حفظ كرد.

اما شخصی كه موضوع اغلب شرح‌ حال‌ها بود كسی نیست جز: «تان.چینگ.لوك.» (1960 ـ‌1883) اول بخاطر دخترش: آلیس. اسكات. رُز. او با وجود این كه از سال 1920 در سیاست فعال بوده اما به عنوان بهترین فرد بنیان‌گذار و رئیس كل انجمن چینی ـ مالزی (M.C.A) یكی از احزاب سازنده نظام مالزی به نیكی یاد می‌شود. او به عنوان برجسته‌ترین رهبر چینی در دوره پس از جنگ، دوست و یاور مورد اعتماد و پیشتاز تلاش برای استقبال مالزی، بعلاوه مورد احترام مقامات عالیرتبه انگلیسی مطرح است.

پسر او «تان.سایو.سین» (88 ـ 1916) از پی او و به عنوان رئیس كل انجمن چینی ـ مالایی، پا جای پای او گذاشت و مدت زیادی در پست وزیر دارایی دولت مالزی خدمت كرد. «لیم.چونگ.ایو.» نیز برای یك دوره كوتاه رئیس كل M.C.A بود لیكن به عنوان رهبر حزب gerakan تا شكست در انتخابات عمومی 1990، یعنی بیشتر از دو دهه رئیس الوزراء بود.

از سوی دیگر نقش «كوان» نقش یك مخالف سیاسی بود اما موقعیت او در جایگاه یك دولتمرد قدیمی‌تر موجب احترام بسیار زیادی از سوی مردم و به نحوی زنده‌كننده دیدگا ه های سیاسی او بود.

در بخشی از شرح حال مربوط به «سبانگ» كه قبلاً خاطرنشان شد تنها كار دیگری كه متعلق به مالزی شرقی است دو كتاب از جیمز.ونگ.كیم. مین است كه در گذشته عضو مجلس مقننه ساراواك، معاون رئیس كل حزب ملی ساراواك و عضو پارلمان بوده است.

اولین عنوان مربوط به نامه‌های پدرش است كه ویرایش شده و دومی خاطراتی است از روزهای بازداشت سیاسی او كه روی هم رفته نیم قرن تاریخ ساراواك‌اند كه سیاست‌های غیرمنصفانه شهر مرزی لیم‌بانگ، آن سوی مالزی را توضیح می‌دهد.

تمایل به طرح پیشتازان سنگاپور می‌تواند موجب انتظاراتی شود. كی.كوان یو. اولین نخست‌وزیر سنگاپور است كه اغلب موضوع محلی توجه‌ای بوده است. با فرض این كه كارهای فهرست شده در جهان امروز را بتوان به مفهوم صحیح كلمه، شرح حال تلقی كرد.

«الكس جوسین، در سوابق متعلق به شرح حال، به گفتارها ـ سخنرانی‌های نخست‌وزیر، كه از حیث كمی بسیار وسیع و برای منتشر شدن گردآوری شده، بسنده كرده است.

كتاب دیگر او راجع به «لی» با عنوان: تلاش برای سنگاپور، مثل اثری كه به‌وسیله t.j.s ، جورج، جیمز ماین چاین، و تی. اس. سیلوان و مقالات اس چربر، لیم و جوان لیس، شرح و تفسیر سیاست‌های اوست، اگرچه در برخی سیاست‌ها عناصری شرح‌حال‌گونه نیز ارائه گردیده است.

اثر آنتونی اوك، روایت سیاسی دیگری است اما بیشتر در همان مسیر با محتوایی كم و بیش زندگینامه‌ای و نزدیك‌تر به شرح حال سیاسی كه تا به حال به چند چاپ رسیده است.

شرح حال رهبران چینی، مالزیایی، مشكلات اقلیت قومی را توضیح می‌دهد كه سعی كرده‌اند سلطه مالایی را بناچار بپذیرند، اما موضوع كار گسترده «لی» مورد بحث قرار دادن: بنای كشور و ملت بود.

اثر گو.چاك. تانگ. «مقدمات سنگاپور جدید»، بیشتر همان تركیبی از سخنرانی‌ها و شرح و تفسیر سیاسی آن است. این فرمتی است كه برای جلب خواست مردمی، شیوه آسان كردن اثر را پیش می‌گیرد. یك قیافه همه جایی كه بدون تلاش زیاد بخوبی شناخته شده است.

و آخرین اثر كتاب جوآن.‌هان است كه بالنسبه صحبــت‌اش خیلی راجع به شرح حال هان.سویی.سن(83 ـ 1916) به عنوان وزیر امور مالی، نیست. خاطرات مكتوب، صمیمی و محبت‌آمیز دختر، به نحوی مشابه كتاب یاپ. جو كیم. رئیس خانواده است. گردآوری احساساتی زندگی خانواده در منطقه پیننانگ در مقایسه با شرح حال نوه دختری‌اش، كو.سیان.ایوی. در شرایطی كه سویی. سن در پیننانگ بزرگ می‌شود، دو كتاب با هم به مفهوم كیفیت زندگی دارای جذابیت و متفاوت در پننیانگ قبل از جنگ می‌پردازند.

مسلم نیست كه چه میزان از مصاحبه تاریخ شفاهی در نوشتن این شرح حال‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

بعضی نویسندگان چون جیمز. ماین چاین. درباره «لی»، ویكتور مووایز درباره سین، و سیانگ درباره لوك، البته نحوه استفاده از مصاحبه را در پیشگفتارشان متذكر می‌شوند؛ و جان. هان درباره پدرش هان سویی. سن راجع به حرف زدن با اعضاء خانواده و ترتیب همیاری روزگار قدیم چیزهایی نوشته است، اما این نمی‌تواند مورد پذیرش قرار گیرد چون در شرح حال‌هایی كه از آنها صحبت شد در كتاب‌های آنان تقریباً به عنوان سند شفاهی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است. پرسشی كه حقیقتاً وجود دارد این است كه آیا مصاحبه تاریخ شفاهی، آگاهانه به عنوان بخشی از روش‌شناسی آن به كار گرفته می‌شود؟ من بر این نظر نیستم كه اغلب این شرح‌ حال‌های نوشته شده، یك به یك در شرایطی كه هنوز امكانات فعلی مصاحبه شفاهی وجود نداشته، ارزش آن را كاملاً درك كرده باشند.

خاطرات و زندگینامه‌های خود نوشت، نوع متفاوتی از گفته و نوشته شرح حال را درباره نوشتن زندگینامه عرضه می‌كنند كه روایت‌های شخصی آنان را بكار نمی‌برند. یعنی بعد از آن كه راوی شروع كرد به شرح زندگی خودش و آن چه دیده و شرایطی كه داشته، آنها، اغلب نیت فردی زندگی‌اش و اوقاتش و صورت اصلی منابع تاریخ را در نظر می‌گیرند.

به عبارت دیگر عموماً به تجدید خاطره بعد از انحراف از زمان كه دلیل طبیعی برخی ابهامات در خاطره است پرداخته شده.

در گفت‌وگوی از خاطرات و زندگینامه‌های خود نوشت، قلمی شده من باید با خاطره، لی چوانگ. چو و دیدارش از سنگاپور در سال 1887 شروع كنم. من نوشته‌های شرح حال گونه را به همان نحو مقالات ادواری در ضمیمه حذف كرده‌ام اما دراین مورد كه در حال حاضر گزارش اوست و فقط شرحی است كه در سنگاپور بوسیله یك چینی قرن نوزدهم نوشته و شناخته شد باید استثناء قائل شوم.

خوشبختانه ترجمه انگلیسی این اثر كه منتشر شده در اختیار ماست.

خاطرات شفاهی دیگر، متعلق به تان. كا. كی. است كه فقط به زبان چینی نوشته شده است و من توانستم آن را به دست بیاورم. شرح حال خود نوشت بسیار جالب دیگر مربوط می‌شود به wu Lien teh كه با بیماری طاعون مبارزه كرد.

او یك پزشك تربیت یافته غرب است كه در دوره حكومت «مانچو» با مسئولیت پایان بخشیدن به واگیری گسترده طاعون، به چین بازگشت.

خاطراتی كه از او در اختیار ماست با روایت یك شاهد عینی مشتمل بر وقایع مربوط به سقوط خاندان سلطنت «كوسینگ» و ظهور جمهوری چین و روی كار آمدن برخی شخصیت‌هاست.

چند مؤلف زندگینامه خود نوشت دارای اعتبار بالا و موقعیت مهم هستند. لیم. یائو.هاك، دومین رئیس الوزراء سنگاپور پس از انفصال مالزی در زمانی است كه مالزی عضو كمیسون عالی استرالیا بود. لی. خون. چوی، موقعیت‌هایی در بالاترین سطح در حزب و حكومت، چون وزیر دولت در امور فرهنگ و سپس سفیر اندونزی، ژاپن و سایر كشورها داشت. لی. سایو. مانگ یك صاحب منصب ارشد غیرنظامی بود كه در هر دو حكومت سنگاپور و مالزی خدمات متفاوتی ارائه كرد. تاهایو. چان، اگرچه ظاهر رسمی سیاسی نداشت، یكی از سنگاپوری‌هایی بود كه اغلب از جنبه آموزشی و پرورشی، خاطره‌اش چون شهروند سرشناس دیگر لی. كونگ. چایان از نفوذ خوبی در قلوب برخوردار است.

نوشته: پی.لیم.پوی‌هون/ترجمه: مهدی فهیمی

منبع: روزنامه اطلاعات: سه شنبه 11خرداد 1389- شماره 24764