شماره 65    |    16 فروردين 1391



روایت ادبی تاریخ جنگ

مرتضی سرهنگی در دیدار با نویسنده روس از فعالیت های دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری:

بخش وسیعی از خوانندگان کتاب های مرتبط با موضوع دفاع مقدس، با آثار منتشر شده از سوی دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری آشنا هستند. این دفتر علاوه بر تولید کتاب های مختلف با موضوع دفاع مقدس، برنامه های جانبی متنوعی هم دارد که یکی از آنها، تبادل تجربه با نویسندگان ادبیات پایداری در دیگر کشورهای جهان است. تازه ترین اقدام در این زمینه، فراهم کردن زمینه دیدار یکی از نویسندگان روس از بخش های مختلف دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری است که در حاشیه این دیدار، مباحث مختلفی بین«سرگی وریووكین»، نویسنده روس و دست اندرکاران دفتر ادبیات و هنر مقاومت مطرح شد. بخش هایی از این مباحث را با هم مرور می کنیم.

مرتضی سرهنگی، رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری به هنگام دیدار با سرگی وریووكین، نویسنده روس، فعالیت دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری را روایتگری تاریخ جنگ در قالب ادبیات عنوان كرد و گفت:«در این روایتگری تمركز ما بر گردآوری خاطرات شاهدان این واقعه بزرگ است.» او با بیان این كه كار ما با ادبیات جنگ ارتباط دارد، گفت:«ممكن است رویكرد های مختلفی در روایت از یک رویداد وجود داشته باشد، روایت ما از جنگ مان یک روایت ادبی است.»
سرهنگی با بیان این كه سربازان جنگ هم مانند دیگران عمر محدودی دارند، افزود:«كار ما بیشتر بر خاطرات متمركز است و در این زمینه با جد و جهد تلاش می كنیم، چون فرصت زیادی برای جمع آوری خاطرات شفاهی موجود از جنگ تحمیلی نداریم.»
وی، شاهدان جنگ و خاطرات آن ها را سرمایه های بزرگ كشور معرفی کرد و گفت:« هدف اصلی ما جمع كردن شاهدان و گردآوری خاطرات و ایده های كسانی است كه این واقعه را درك كرده اند تا از این رهگذر مردم و نیز ملت های دیگر از این واقعه تاریخی آگاه شوند.»
او جنگ را تجربه ای گران برای ملت ها خواند و گفت:«جنگ ما تجربه ای بود كه به قیمت خون جوانانمان به دست آمد و بنابراین نمی توانیم از كنار آن به سادگی بگذریم. همان گونه كه در همه جهان هر كشوری كه جنگی داشته است این تجربه را از دست نمی دهد.»
مرتضی سرهنگی، با اشاره به این كه جنگ ما یك جنگ دفاعی بود، یادآوری کرد:«در جنگ های دفاعی همه مردم سرباز هستند و دیگر زن و مرد و پیر و جوان بودن مطرح نیست و به همین دلیل زنان ما در جنگ حضوری فعال داشته اند.» او در ادامه خطاب به سرگی وریووكین گفت:«شاید برایتان جالب باشد كه پرفروش ترین كتاب های خاطرات جنگ ما را خاطراتی تشكیل می دهند كه از زنان در جنگ روایت شده است و من این جمله را پیشتر هم نقل كرده ام كه صدام از مادران ایرانی شكست خورد.»
رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری درباره امام خمینی (ره) و رهبری او در زمان جنگ گفت:«ما در جوانی عاشق یك پیرمرد 80 ساله شدیم، عاشق یك مرد مقدس كه برای خدا عزیز بود و از همه دنیا به جز خوشبختی همه مردم جهان و بیرون كشیدن مردم مستضعف از زیر چكمه دیكتاتورها هیچ چیز دیگری برای خودش نمی خواست.»
سرهنگی با بیان این كه امام (ره) نگاه كردن به آسمان را به ما یاد داد، افزود:«به یاد ندارم در زندگی كسی را به اندازه امام خمینی (ره) دوست داشته باشم.»
این مقام در ادامه گفت:«وقتی در جنگ تحمیلی رزمندگان ما شهری را آزاد می كردند. مثلا شهر مهران، در آن پلاكارد می زدند كه بر روی آن نوشته شده بود«مهران آزاد شد، قلب امام شاد شد» و مثلا هنگامی كه امام (ره) قطعنامه را پذیرفتند همه به نشانه احترام سكوت كردند كه این ها نشان دهنده عشق عمیق رزمندگان به امام (ره) بود.»
ایران فقط با عراق نمی جنگید
سرگی وریووكین هم با بیان این كه تفاوت هایی میان جنگ ایران و عراق با جنگ جهانی دوم میان آلمان و روسیه وجود داشته است، گفت:«عامل اصلی پیروزی مردم ایران در جنگ با عراق ایمان به خدا بود كه متاسفانه سربازان روسیه در جنگ با آلمان به نام خدا به جبهه نمی رفتند.»
این نویسنده روس، اتحاد جماهیر شوروی را در آن زمان به نوعی آغازگر جنگ دانست و گفت:« شوروی قصد داشته در این باره سكوت كند و در این باره افسانه هایی هم ساخته كه القا كند آلمان ناگهانی به شوروی حمله كرده است.»
او ادامه داد:« رفتار فرماندهان روس با سریازان در آن جنگ گاه بی رحمانه تر از رفتار آلمانی های دشمن بود و آن دولت برای مردم روسیه به مراتب دشمن بدتری نسبت به آلمانی ها بود.»
وریووكین، درباره جنگ ایران و عراق گفت:«ایران فقط با عراق نمی جنگید بلكه خیلی از كشورها از جمله كشورهای عربی پشت عراق بودند.»
این نویسنده روس همچنین پرسش هایی با محوریت عامل پیروزی در جنگ، نقش ارتش، سپاه و بسیج در آن، تاثیر رهبری امام خمینی (ره) در پیروزی جنگ و ... مطرح و درباره آن ها با رئیس دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری گفت و گو كرد.


اعلام حقایق جنگ ایران به مردم روسیه
سرگی وریووكین، نویسنده روس به هنگام دیدار با علیرضا كمری، مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت از تالیف كتابی درباره ایران خبر داد و گفت:«جنگ ایران و عراق یكی از بخش های این كتاب خواهد بود.»
او با اشاره به این كه قصد نگارش كتابی درباره زندگی و تاریخ جدید ایران را دارد، افزود:«یكی از بخش های این كتاب به وقایع جنگ ایران و عراق می پردازد و همچنین می خواهم ضمیمه ای درباره شروع، ادامه و خاتمه جنگ ایران و عراق بنویسم و در این خصوص نیاز به منابع اصیل و معتبر دارم.»
این نویسنده با درخواست از دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری برای همكاری گفت:« منابعی كه من می توانم از آن ها استفاده كنم یا به زبان روسی است یا آمریكایی- انگلیسی كه به تجربه شخصی خود، به این منابع اعتماد ندارم.»
وریووكین در ادامه افزود:«می خواهم منابعی در اختیار داشته باشم كه حقایق را گفته باشد، بدون هر گونه تبلیغ از جمله تبلیغات آمریكایی و صهیونیستی.»
این نویسنده روس با بیان این كه كتاب من جنبه تحقیقات علمی و دانشگاهی ندارد گفت:« این كتاب مانند یك پایان نامه دانشگاهی نیست، بلكه می خواهم یك فرد عادی روس را با زندگی در ایران و تاریخ جدید این كشور آشنا كنم، چون مردم روسیه متاسفانه درباره زندگی در ایران و تاریخ و فرهنگ آن چیز زیادی نمی دانند.»
او با ابراز تاسف از نوع نگاه مردم روسیه به فرهنگ جدید ایران، گفت:«جای تاسف است كه اكثر مردم در روسیه فكر می كنند كه ایران امروز جای مردم متعصبی است كه می خواهند تمام دنیا را تحت سلطه بگیرند و مردانی كه صورت خود را اصلاح كرده اند یا زنانی را كه حجاب ندارند به قتل برسانند. برای من جای شرم دارد كه این حرف ها را در اینجا به زبان می آورم، از این رو نیاز است كتابی در آن جا به چاپ برسد كه با زبان عادی وضعیت موجود در ایران را شرح دهد.»
سرگی وریووكین در ادامه گفت:«باید افكار و نحوه زندگی مردم ایران آن گونه كه هست به روسیه منتقل شود تا شناخت مناسبی از اسلام واقعی ایجاد شود.»
داشتن قلم، مسئولیت دارم
علیرضا كمری، مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت هم در این دیدار، با تشكر از این نویسنده روس برای صراحت در سخن گفتن افزود:«ما از این نگاهی كه در روسیه نسبت به مردم ایران وجود دارد تعجب نمی كنیم و می دانیم كه یكی از مهم ترین عوامل این نوع نگاه وجود امپریالیسم فرهنگی و رسانه ای در دنیاست كه مانع نشر حقایق در عالم می شود.»
وی با تاكید بر مسئولیت نویسندگان و اهل فرهنگ گفت:«شما وظیفه دارید حقایق را به مردم روسیه انتقال دهید و  این اعتقاد ماست كه خداوند به هر كس كه قلم داده است، مسئولیت هم داده است.»
مدیر دفتر پژوهش ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری همچنین راهكارهایی برای تحقیق و یافتن منابع اصیل در زمینه ادبیات و تاریخ دفاع مقدس به این نویسنده روس ارائه داد و خواستار ادامه ارتباط و همكاری مستمر شد.

منبع: شبكه هنر، ، اسفند 90. دوره جديد. شماره ۱،صفحه 72 و 73


http://www.ohwm.ir/show.php?id=1144
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.