به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی كتاب «سویه‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» عصر امروز 7 اسفند ماه با حضور «فاطمه ترك‌چی» پژوهشگر حوزه اسناد، «علی ططری» مدیر اسناد كتابخانه مجلس شورای اسلامی، «رحیم نیكبخت» پژوهشگر تاریخ انقلاب اسلامی و «خدیجه معصومی» در سرای اهل قلم خانه كتاب برگزار شد.

این كتاب مجموعه مقالات همایش «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» را دربر دارد كه به اهتمام خانه كتاب تدوین و منتشر شده است.

نشست نقد و بررسی كتاب «سویه‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» را خدیجه معصومی با ارایه اطلاعات كتاب و شرح شش فصل مندرج در آن آغاز كرد و گفت: بی‌شك انقلاب اسلامی در شمار معدود حوادث تاریخی روزگار اخیر است كه نوشته‌ها و آثار بسیاری درباره آن پدیدار شده و اكنون نیز در روزگار شكوفایی تاریخ انقلاب اسلامی قرار داریم كه ارزیابی نقادی عالمانه این آثار زمینه رونق روز افزون آن را پدید خواهد آورد.

سپس فاطمه ترك‌چی، كتاب «سویه‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» را دارای دو ویژگی دانست و گفت: ویراستاری دقیق و طبقه‌بندی مقالات، ویژگی‌های مثبت این كتابند كه در طبقه‌بندی، موضوع های مختلف و دیدگاه‌های متنوع از یك موضوع در كنار فضاسازی برای درك بهتر موضوع ها به صورت تفكیكی ارایه می‌شوند.

علی ططری در ادامه به بررسی فصل چهارم كتاب با موضوع «آسیب‌شناسی تاریخ‌نگاری معاصر ایران» پرداخت و افزود: همایش «تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» با هدف بررسی آثار و آسیب‌شناسی آن‌ها برگزار شد تا براساس آن موضوع های مطرح در كتاب‌های داخلی و خارجی و كاستی‌های این حوزه مورد بررسی قرار گیرند.

وی ادامه داد: در مقالات درج شده در فصل چهارم كتاب آثار داخلی و تاریخ شفاهی و منابع خارجی و آسیب‌شناسی آن‌ها مطرح شده‌اند. مقاله محمد صالح كوشكی با عنوان «آفات تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به شرح این مباحث می‌پردازد، اما مسایل مطرح شده نیازمند تحلیل بیشترند و محقق نتوانسته موضوع را به خوبی پرورش دهد و نتیجه مستند و ملموسی از آن ارایه كند.

ططری با تاكید بر این كه این پژوهشگر توانسته در 7 مورد آفات تاریخ‌نگاری را بررسی كند، گفت: این موارد شامل«خام نگاری»، «اختلاط سیاست و تاریخ»، «تاریخ نگاری تجربی»، «تاریخ نگاری احساسی»، «تاریخ نگاری فردی» و «تاریخ نگاری غیر كاربردی» و «بی مبالاتی در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی»‌اند.

وی ادامه داد: اما پژوهشگر این مقاله باید در بررسی‌های تاریخ نگاری دو بعد را در نظر می‌گرفت كه بخش نخست آن روایت تحلیلی و نقلی مورد نظر متخصصان و دیگری نوشتن مباحث تاریخی برای توده مردم با هدف علاقه‌مند كردن آنان به مباحث تاریخی است .

ططری با اشاره به مقاله دوم فصل چهارم كتاب «سویه‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی»با عنوان «آسیب شناسی تاریخ نگاری شفاهی در ایران» اثر رسول صابر دمیرچی، گفت: این مقاله به حجم زیادی از آثار تاریخ شفاهی درباره انقلاب اسلامی اشاره می‌كند و به شكل‌گیری این قالب در جهان و ایران می‌پردازد. آسیبی كه وی در این مقاله به آن اشاره می‌كند، نبود تمایز میان خاطره نویسی و تاریخ شفاهی است.

وی در ادامه، با اشاره به مقاله سوم این فصل با عنوان «آسیب شناسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی (با تاكید بر خاطرات و پژوهش‌های بیرونی و درونی و بیگانه)» نوشته خود و فاطمه ترك‌چی افزود: تاریخ نگاری انقلاب اسلامی با فقر دیدگاه علمی مواجه است. زیرا بخشی از خاطرات و تاریخ شفاهی مربوط به آثار نویسندگان ایرانی خارج از كشور یا نویسندگان دیگر كشور‌هاست كه بیشتر افراد این حوزه به فرهنگ و مذهب و باور‌های دینی ما باور ندارند و این نقصان در تالیفات خارجی به چشم می‌آید.

ططری ادامه داد: همچنین ‌این آثار با متد‌های جامعه‌شناسی و فلسفی غرب، تاریخ انقلاب اسلامی را بررسی كرده‌اند در حالی كه انقلاب ایران از ویژگی‌های خاص فرهنگی و دینی نشات گرفته است.

وی افزود: برخی نویسندگان هموطن ما نیز در خارج از كشور با نگاه طبقه‌بندی، قشر بندی و توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی تاریخ انقلاب را بررسی كرد‌ه‌اند، در حالی كه تمام طبقات اجتماعی به نحوی در این انقلاب سهیم بودند.

در ادامه نشست نقد كتاب «سویه‌های تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» رحیم نیك‌بخت با ابراز امیدواری از برگزاری همایش‌های دیگری درباره تاریخ نگاری انقلاب اسلامی مانند همایش مورد نظر این كتاب، افزود: با ادامه این طرح، تجربیات محققان به جامعه علمی منتقل می‌شوند و راه برای پژوهش مسایل حوزه تاریخ انقلاب هموارتر می‌شود. زیرا ما در ایران و خارج از كشور با فقر دیدگاه نظریه‌پردازانه مواجه‌ایم. در حالی كه می‌توانیم نظریه‌های انقلاب اسلامی را از متون اسلامی و باور‌های دینی دنبال كنیم و از ‌آیات قرآن برای آن مثال بیاوریم.

وی ادامه داد: در این مجموعه مجال بروز و بحث تاریخ نگاری محلی انقلاب اسلامی وجود نداشت. زیرا انقلاب ایران تنها مختص شهرهای بزرگ نبود و در سراسر كشور اتفاق افتاد. نكته دیگر آن‌ كه تاریخ انقلاب اسلامی به دفاع‌مقدس هم مرتبط است و نمی‌توانیم آن‌ها را از هم جدا كنیم و صاحب‌نظران درباره مرز‌های آن دو باید ابعاد مختلف را مورد بررسی قرار دهند.

نیك‌بخت افزود: ما برای تاریخ نگاری نیازمند اسناد و خاطرات نیرو‌های جریان انقلاب و افراد وابسته به رژیم پهلوی  هستیم كه هر دو باید مورد توجه قرار گیرند.

وی با تاكید بر فرهنگی بودن انقلاب اسلامی در ایران گفت: ما باید به این مساله و به حوز‌ه‌هایی كه تاكنون كمتر به آن‌ها پرداخته‌ایم، مانند مطبوعات قبل از انقلاب، فعالیت هیات‌های مذهبی، انجمن‌های اسلامی دانشجویان و مدارس اسلامی و كاركرد‌های فرهنگی و اجتماعی حوزه‌های بیشتر توجه كنیم.

خبرنگار : اکرم دشتبان

منبع: خبرگزاری کتاب ایران (IBNA)