این کتاب حاوی مجموعه مقاله‌های سمیناری است که نزدیک به هفت سال پیش به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ در زنجان برگزار شد. به چند گفتار از این مجموعه اشاره می‌کنیم: «مقایسه حرکت زنان در مصر و ایران در آغاز قرن بیستم» عنوان گفتار دکتر منصوره اتحادیه است. وی دلیل انتخاب این موضوع را بی‌اطلاعی یا دست‌کم، کم‌اطلاعی ایرانیان از تحولاتی که موقعیت زنان را در خاومیانه متحول کرده ذکر کرده است. انتخاب مصر هم به نقل قول از لیلا احمد استاد مطالعات زنان خاورمیانه دانشگاه هاروارد از این رو بوده که «مصر آینه کشورهای عربی است». دکتر اتحادیه در پایان مقاله نتیجه گرفته است که حرکت زنان در کشورهای اسلامی به ویژه مصر و ایران از منشاء مشترکی الهام گرفته‌اند و آن ناسیونالیسم بوده است.
«ملکزاده بیانی، بانویی دانشمند و هنرمند بر سر گذرگاه تاریخ معاصر ایران» عنوان مقاله ‌دکتر شیرین بیانی است. وی در این مقاله به سرگذشت و فعالیت‌ها و آثار ملکزاده بیانی پرداخته که از نخستین و معدود دخترانی بود که برای تحصیل به خارج اعزام شد. وی همسر دکتر خانبابا بیانی استاد تاریخ دانشگاه تهران و از کارشناسان مبرّز سکّه و مُهر بود.
«اجتهاد زنان در تاریخ معاصر ایران و تبیین شخصیت علمی و تاریخی بانو مجتهده امین» گفتاری است از منصوره پروینی درباره اجتهاد زنان به ویژه بانو امین ملقّب به «بانوی ایرانی».
«شمس (شمسی) کسمایی نهادگر خشت نخستین شعر نو» عنوان گفتار دکتر سیروس برادران شکوهی است. هدف نویسنده آن است که نشان دهد شمس کسمایی نخستین سراینده شعر نو حتی پیش از نیما بوده است.
«زمینه‌های اجتماعی ـ اقتصادی مؤثر در قاچاق زنان در دوره‌ مشروطه» گفتاری از فائزه توکلی است. در این مقاله به قاچاق و خرید و فروش زنان در شرق ایران یعنی شهرهای سیستان، قائنات، بم، نرماشیر کرمان در یک دهه پس از اعلان مشروطه در ایران پرداخته شده است.
علاوه بر این چند گفتار، مقاله‌هایی در زمینه‌های گوناگون در این مجموعه از پژوهشگران از جمله رویا صدر، دکتر فاطمه علاقه، دکتر الهام ملک‌زاده و دکتر غلامرضا وطن‌دوست و دکتر جلیل پورحسن درج شده است.

ف.ا.

منبع: جهان کتاب. سال شانزدهم. شماره ۲۶۸-۲۶۹، شهریور و مهر 1390