وی افزود: ادبیات جنگ ادبیات انسانی است، به همین علت بدون مرز است و در همه جای جهان مخاطب دارد، چرا که مردمی‌ترین نوع ادبیات در دنیاست و راوی دردها و آلام مشترک بشری. نسبت خاطره به تاریخ مانند نسبت بدن انسان است به استخوان بندی که اگر نباشد هیچ بافتی دوام نمی آورد پس بی شک تاریخ نگاری فردا نیازمند این خاطرات است.
مدیر دفتر فرهنگ و ادب پایداری حوزه هنری ادامه داد: ما خاطرات طبقه ای از اجتماع را جمع آوری می کنیم که در سکوت بوده اند و در تاریخ رسمی جنگ تحمیلی هیچ گاه نامی از آنها به میان نمی آید.، در حالیکه برای ثبت تاریخ اجتماعی جنگ نیازمند این خاطرات هستیم.

سپس لبش این سوال را مطرح کرد که آیا نزدیک شدن خاطره به داستان به ساختار آن آسیبی وارد می کند یا خیر؟
صمدزاده در پاسخ به این سوال گفت: تا کنون خاطره را یا با متر داستان و یا تاریخ بررسی کرده و آن را ژانری مستقل محسوب نکرده ایم، در حالیکه خاطره باید به عنوان یک ژانر مستقل دیده شود چرا که ویژگی های خاص خود را دارد و باید به آن هویتی مستقل بدهیم. تا زمانی که به عنوان یک ژانر مستقل نگاه نکنیم نمی توانیم نقد و نقادی درستی هم در این زمینه داشته باشیم.
در ادامه سرهنگی اظهار کرد: خاطرات تقریبا در حکم سندی شفاهی برای تاریخ جنگ هستند، سالم و دست نخورده .زمانی می توانیم در استخراج این اسناد موفق شویم که نگاهی همراه با جزء نگری به اجتماع داشته باشیم. همواره هویت خاطره حفظ می شود و تنها آن را با جزئیات بیشتر بیان می کنیم. خاطره گویی یعنی آنچه بر من گذشت.

ادبیات جنگ را سرباز پدید می آورد
سرهنگی در پاسخ به این سوال که آیا نگاه نویسنده در بیان فضا دخیل می شود؟ گفت: ادبیات جنگ را سرباز پدید می آورد که نثر خاص خود را دارد گاه حتی گستاخ و یا عریان است، اتفاقات جنگ بزرگ تر از خیال نویسندگان است. جزئیات را باید از سرباز سوال کرد او هیچ وقت فکر نمی کرده آنچه بر وی می گذرد روزی قرار است کتاب شود. به طور مثال می گوید صبح راه افتادیم عصر رسیدیم قله من باید بپرسم این صبح تا عصر چگونه گذشته و چه اتفاقات دیگری افتاده و چه حال و هوایی داشته.

در ادامه لبش سوال کرد چرا بسیاری از زوایای جنگ تحمیلی تا چند سال پیش در آثار این عرصه دیده نشده بود و به تازگی بیان می شود؟

صمدزاده گفت: همواره غلبه روایت با مقامات و کسانی که به نوعی جایگاه سیاسی و نظامی داشته اند بوده که روایتشان بیشتر جنبه تاریخی داشته و واقعه محور بوده است. حال این روایت انسانی از جنگ به سمت مردم کوچه و بازار سوق داده شده، افرادی که پس از پایان جنگ تحمیلی در فضایی به جامعه وارد شدند که اوضاع سیاسی به گونه ای بود که به عنوان فاتح وارد جامعه نشدند و روایت انسانی جنگ در سینه هایشان ماند، به عنوان مثال «دا» یکی از همین موارد است که ظرفیت جدیدی در روایت انسانی جنگ محسوب می شود.

سرهنگی در پایان گفت: در اغلب جنگ های دنیا، ارتش رسمی وارد عرصه می شود اما جنگ ما دفاعی است. در ذات این نوع جنگ مردم به دفاع می روند، تردید ندارم گستردگی خاطرات دفاع مقدس در کشور ما  به خاطر مردمی بودن آنهاست. باید این روند را ادامه دهیم چرا که خاطرات قیمت تمام شده یک جنگ هستند و به ما یادآوری می کنند که چه سختی ها کشیده شده، خاطرات را جمع آوری نکنیم قدر و قیمت فداکاری ها فراموش می شود.

زینب مرتضایی فر

منبع: لوح


نام پست الكترونيك نظر شما کد امنیتی