محمود فاضلی
یک گفت‌وگو با گلزوس
رنا دورو
انتشارات: لیوانی(یونان)
نوبت اول: 2014
قیمت: 16 یورو
نتایج گفت‌وگوی مفصل آقای مانولیس گلزوس (1) با تدوین کننده کتاب خانم رنا دورو (2) به عنوان پلی بین گذشته، حال و آینده، صرفاً یادآوری «نقش» وی به عنوان یک متفکر حرفه‌ای در بعضی از حوادث تاریخی نیست بلکه به مهم‌ترین رویدادهای زندگی وی اختصاص دارد. با نگاهی به گذشته و بازخوانی سخنانش طبیعتاً درک بهتری از نقش و تجربه وی به دست می‌آید.گلزوس معنی عمل، جنگ، مقاومت و شجاعت است.
تدوین کننده کتاب در مقدمه می‌نویسد:«یک تلفن به منزل گلزوس، تنظیم ده سوال اولیه و داشتن یک ضبط صوت کوچک، آغاز این گفت‌وگوها بود. از اولین جلسه، سوالات به خوبی آماده شده بود و به دنبال پاسخ بیصبرانه به هریک از آنها بودم. تلفن در خانه‌اش دائماً زنگ می‌زد. بیشتر آنها روزنامهنگاران خارجی بودند که به دنبال مصاحبه با وی بودند. بارها گفت‌وگوی ما به همین دلیل قطع می‌شد. هربار این گفت‌وگوها دو ساعت به طول می‌انجامید. زندگی‌اش پر از داستان‌ها، خاطرات و حوادث مختلف بود. بعضی مواقع روزهای تعطیل شنبه و یکشنبه به زمان این گفت‌وگوها اضافه می‌شد. رگه‌های مقاومت جوانی وی همچمنان در سیمای وی وجود داشت که البته به ارث رسیده از سوی خانواده‌اش بود. در چشمان او در آستانه 90 سالگی هنوز هم شعله‌های بلوغ، آتش روح مبارزه مثل نور سوسو می‌زند».
او قهرمان ملی است که در تاریخ 31 ماه می 1941، یک ماه پس از ورود قوای آلمان به آتن، و در حالی که دانشجوی 19 ساله بود به اتفاق دوستش «آپوستولوس سانتاس»پرچم نازی‌ها را از آکروپلیس(3) پایین کشید.سایه‌های سیاه باجه‌های نگهبانی آلمانی‌ها ناشی از نور مهتاب روی زمین افتاده بود آن دو جوان مسلح به چراغ قوه از تپه‌های ضلع شمالی آکروپلیس، از میان بوته‌های کاج، سینه خیز خود را بالا کشیدند. نرسیده به تخته سنگ‌هایی که به نوک تپه منتهی می‌شدند کمی توقف کردند تا نگهبانان رد شوند. بعد وارد منطقه ممنوعه شدند. برای پائین کشیدن پرچم به سمت تیرک رفتند. کار آنها آسان نبود. باد، طناب پرچم را در هم پیچانده بود. پرچم از جایش تکان نمی‌خورد. تلاش بی فایده بود. اول گلزوس بعد سناتاس از میله بالا رفتند تا بتوانند گره‌های کور طناب را بگشایند.
آنها برای این کار از ناخن و دندان‌های خود کمک گرفتند. آنها با خشم هرچه تمامتر گره‌های طناب را از هم گشودند و پرچ غول پیکر را به زیر کشاندند و از میله پریدند پایین. آنها پرچم صلیب شکسته را تا کرده و با خود بر داشتند و در تاریکی شب از آن جا فرار کردند. صبح روز بعد آسمان آتن از همیشه زلال‌تر بود. بعدها موضوع به زیر کشاندن پرچم صلیب شکسته آلمان‌ها در شعرها و ترانه‌های یونانی وارد شد. به این ترتیب گلزوس شهرتی جهانی یافت. این دو غیاباً محکوم به زندان شدند.
او در تاریخ 21 آوریل سال 1943 توسط نیروهای اشغالگر ایتالیایی دستگیر شد و سه ماه رادر زندان سپری کرد. در 7 فوریه 1944 این بار توسط یونانیانی که با قوای آلمان‌ها همکاری می‌کردند، دوباره دستگیر شد. این بار هفت ماه و نیم در زندان به سر برد، تا زمانی که در نهایت در 21 سپتامبر همان سال موفق به فرار از زندان شد.
نیروهای اشغالگر آلمان در 24مارس 1942 او را بازداشت کردند و در زندان شکنجه دادند. او در نتیجه زندان‌های طولانی بیماری سل گرفت. در 3 مارس سال 1948 به دلیل عقاید سیاسی خود به مرگ محکوم شد، اما به دلیل عدم اجرای حکم اعدام واعتراضات عمومی داخلی و خارجی به این حکم در سال 1950 محکومیت مرگ او به حبس ابد کاهش یافت. علی رغم حبس بودن وی در سال 1951 از سوی گروه چپ دموکراتیک متحده (EDA) به نمایندگی پارلمان انتخاب شد و به دلیل اعتصاب غذا و اعتراضات در زندان به یک جزیره یونانی تبعید شد. پس از مدتی از زندان آزاد شد اما در 5 دسامبر سال 1958 به اتهام جاسوسی که بهانه مشترک آزار و اذیت جریان چپ در یونان بود، مجدداً دستگیر شد.
در 1959 در دوران حکومت کارامانلیس به اتهام جاسوسی محکوم شد. در 1961 با اینکه در زندان به سر می‌برد از آتن به نمایندگی پارلمان انتخاب گردید. ولی اعتبارنامه‌اش به تصویب نرسید. در 1962 در اثر مبارزات بین‌المللی که به نفع او صورت گرفت از زندان آزاد شد. در سال 1964 نماینده پارلمان شد. وی در کودتای 21 آوریل 1967 به رهبری جورج پاپادوپولوس به همراه سایر گروههای ضد دیکتاتوری به مدت چهار سال بازداشت و تبعید گردید و سرانجام در 1971 آزاد شد.
زمانی که آلمان‌ها سه سال و نیم یونان را اشغال کردند و در طول این مدت نیروهای مقاومت که گلزوس تنها فقط یکی از آنها بود خواب را از چشم آنها ربوده بود،هیچ کس، نه آلمانی‌ها و نه دادگاه و نه مدیران زندان موفق به جلوگیری از ابراز عقیده وی نشدند. آشکارا در متن گفت‌وگویش در مقابل این پرسش که آیا امروز در آن شرایط قرار بگیرد بازهم هم همان کار را انجام می دهید؟ پاسخش این بود که امروز بیشتر از گذشته همان کارها را انجام می‌دهم.مقاومت و ایثارگری پس از آن جریان تاریخی در رگ‌های گلزوس دو ویژگی مهمی است که امروز، بیش از هر زمان دیگری، نیاز جامعه یونانی است.
خوانندگان در این کتاب 336 صفحه‌ای با وقایع پیوستن به دوره مقاومت ملی 1940-1944 تا به رسمیت شناختن عنوان خط مقدم جبهه سیاسی در یونان پس از جنگ و خاطرات برخی از لحظات کلیدی از دولت یونانی مدرن آشنا می‌شوند. مبارزه برای آزادی یونان از اشغال نازی‌ها و پس از آن جنگ داخلی برای تسلط بر دوران پس از جنگ یونان، نبرد دسامبر (1944) و آزار و اذیت سیاسی چپ و شخص گلزوس، جنبش جهانی کمونیستی و تناقضات حکومت نظامی سرهنگ‌ها و سیاست ظهور و افول دولت سوسیالیستی (1981)، غرامت جنگ آلمان و ظهور راست افراطی در یونان (2012) برخی از لحظات تاریخی است که در این گفت‌وگوها مورد توجه تدوین کننده کتاب قرار گرفته است.
خاطرات وی از حزب کمونیست و غیر قانونی اعلام شدن آن، موقعیت جنبش چپ در بیش از شش دهه، انتخاب به عنوان عضو پارلمان از دهه 1980،فعالیت‌های روزنامه نگاری وی، مورخ بودن وی،روابط با حزب کمونیست و دیدگاهایش در مورد مذهب، مواد مخدر و ثروت از دیگر نکات این گفت‌وگوها است. خوانندگان کتاب در جریان تاریخ مقاومت ملی و جنگ داخلی و قطعاً یکی از قهرمانان مقاومت حماسی و جنگ داخلی که در این دوران مورد آزار و اذیت، محاکمه، زندان و سختی‌ها و در نهایت فاصله گرفتن از حزب کمونیست بوده قرار می‌گیرند.این مصاحبه پس از پیروزی حزب ائتلاف چپ در انتخابات 2012 پارلمانی در این کشور و قدرت نمایی و پیروزی جناح چپ در یونان صورت گرفته است.
ادامه دارد...
1- مانولیس گلزوس ManolisGlezos در 9 سپتامبر 1922 در جزیره ناکسوسNAXOS متولد شد ودر 1935 به همراه خانواده‌اش به آتن نقل مکان کرد. در طول سال‌های مدرسه به عنوان یک کارمند داروخانه کار می‌کرد. در سال 1939 او یک گروه از جوانان ضد فاشیستی علیه اشغال ایتالیایی و دیکتاتوری وقت کشورش «یوانیس متاکساس» ایجاد کرد. در زمان اشغال یونان از سوی نازی‌ها برای صلیب سرخ یونان و شهرداری آتن کار می‌کرد و همزمان به طور فعال در مقاومت نقش داشت.در انتخابات پارلمانی و در سال‌های 1981 و 1985 وی از سوی حزب سوسیالیست وارد پارلمان شد. یکبار نیز در سال 1984 نماینده کشورش درپارلمان اروپا شد. وی در سال 1985 به دلیل اختلاف از حزب یاد شده فاصله گرفت.در سال 2000 از سوی حزب ائتلاف چپ وارد پارلمان شد. وی از سال 1942 برای روزنامه‌های کشورش مقاله می‌نویسد. دارای چهار کتاب با عناوین تاریخ کتاب، از دیکتاتوری به دموکراسی، پدیده از خود بیگانگی در زبان و وجدان سرزمين سنگی است. وی در سال 1963 جایزه صلح لنین را دریافت کرد و در سال 1996 استاد افتخاری دانشگاه آتن شد.
2- «رنا دورو»از چهره‌های سرشناس چپ یونان و عضو عالی رتبه حزب ائتلاف چپ این کشور است. وی این گفت‌وگوها را ازژانویه 2011 تا تابستان 2012 با گلزوس عضو حزب ائتلاف چپ و نماینده کنونی پارلمان اروپا داشته و با هدف چاپ کتاب تنظیم نموده است.
3- مجموعه تاریخی آکروپلیس که در مرکز شهر آتن قرار دارد، برای مردم این کشور یک نماد ملی است. آکروپلیس به عنوان یک اثر تاریخی از چند معبد تشکیل شده است. این مجموعه نمایانگر سیاست، فرهنگ و تاریخ یونان است.
