کتاب مجموعه مقالات نشست نهم تاریخ شفاهی با عنوان «تاریخ شفاهی ایثار و شهادت» به چاپ رسید. نُهمین نشست تخصصی و کارگاهِ آموزشیِ «انجمن تاریخ شفاهی ایران» به درخواست «مرکز اسناد ایثارگران بنیاد شهید و امور ایثارگران» و با همکاری و حضور گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، حوزه‌ی هنری، سازمان اسناد و کتابخانه‌ی ملی جمهوری اسلامی ایران، موزه ومرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، سازمان کتابخانه‌ها ـ موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی در تاریخ 17 اسفندماه 1392 در مرکز فرهنگی سیدالشهدا (ع) بنیاد شهید با عنوان «تاریخ شفاهی ایثار و شهادت» برگزار شد.
کتاب حاضر مشتمل بر سه بخش است؛ در بخش نخست سخنرانی‌های جلسه‌ی «افتتاحیه»، بخش دوم متن همه‌ی «مقالات» ارسال شده به نشست و بخش سوم این مجموعه ـ «پیوست‌نامه» ـ دربرگیرنده‌ی مقاله‌هایی است که اعضای هیئت علمی نشست و شماری از مسئولان و صاحب نظران درباب تاریخ شفاهی ایثار و شهادت نوشته‌اند که در ویژه‌نامه تاریخ شفاهی «اسناد افتخار» همزمان با برگزاری نشست نهم چاپ و منتشر شد.
سخنرانی ریاست بنیاد شهید و امور ایثارگران، حجه‌‌الاسلام و المسلمین شهیدی محلاتی؛ سخنرانی معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد، حجه‌‌الاسلام و المسلمین مازنی و سخنرانی دبیر علمی همایش، آقای علیرضا کمری در بخش اول آمده است.
عناوین 34 مقاله‌ای که متن آنها در بخش دوم کتاب جای گرفته به شرح ذیل است:
جایگاه تاریخ شفاهی ایثار و شهادت درحوزه تاریخ‌نگاری معاصر ایران/ بهادر قیم؛ مبانی فرهنگ شهادت و ایثار از دیدگاه اسلام/ رضا اسماعیل‌زاده (تهرانی)؛ بررسی نقش روحانیت در عرصه‌ی جهاد و شهادت/ محمد اسماعیل‌زاده؛ جایگاه تاریخ شفاهی در احیای گفتمان اخلاقی جنگ/ سیدابوالفضل رضوی؛ نقش آموزه‌های دینی یک دهه از انقلاب در شکل‌گیری/ ولی‌الله مسیبی قمبوانی؛ تاریخ شفاهی ایثارگران گمنام/ مریم توسلی کوپایی؛ ظرفیت‌های تاریخ شفاهی زنان یاری‌گر تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس/ شکوه‌السادات سمیعی؛ بررسی و مقایسه رضایت از زندگی همسران شاهد، جانباز، آزاده و عادی/ زینب جوانمرد، حامد حسن‌زاده، فاطمه جوانمرد، مجید مصطفوی؛ طرح تاریخ شفاهی وزارت آموزش و پرورش/ رحیم روح‌بخش، فریده حشمتی؛ عملیات بیت‌المقدس و ایثار و شهادت؛ مطالعه موردی ابوشریف/ سمیه بختیاری؛ هر شهید یک شاخص است؛ ضرورت‌های تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ زینب حق‌شناس؛ رمان نوین ایران/ مجتبی رحماندوست؛ کاربرد روش تحقیق پدیدارشناسی در تاریخ شفاهی شهادت؛ تبیین امکان و ضرورت/ حمید ژیان‌پور، ابوالفضل حسن‌آبادی؛ درآمدی بر روش‌شناسی در تاریخ شفاهی دفاع مقدس/ مهدی ابوالحسنی ترقی؛ پارادایم ایثار و شهادت با تکیه بر تاریخ شفاهی شهدای دفاع مقدس/ فائزه توکلی؛ مقدمه‌ای بر طراحی بسته‌های سؤال در تاریخ شفاهی/ مولود ستوده؛ کودکان شفاهی‌نگار (راهکاری برای نهادینه‌سازی فرهنگ ایثار و شهادت ...)/ سعید سالاری؛ بررسی ضروریات و راهکارهای تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ فائزه شیرخان، لیلا شیرخان، زهرا علی حکیم؛ نقش هنر عکاسی در تدوین تاریخ شفاهی شهادت و ایثار/ علی صالحی، آرزو علیزاده؛ تاریخ شفاهی ایثار و شهادت به روایت بیگانگان/ پری هاشمی؛ تاریخ شفاهی، ادله‌ی اثبات ادعا، ... / محمدحسین یغمایی؛ تاریخ شفاهی و تکثرگرایی در تاریخ دفاع مقدس/ مهدی احمدی اختیار؛ آسیب‌شناسی نقش تاریخ شفاهی در ترویج فرهنگ ایثار/ رضا ولی‌پور، اسماعیل نوشاد؛ ضرورت‌ها و ضروریات ایجاد واحد تاریخ شفاهی در بنیاد شهید و امور ایثارگران/ سیدمحمد میرکاظمی؛ نگاهی انتقادی به مفهوم ایثار و شهادت در خاطرات فرماندهان جنگ/ غلامرضا آذری خاکستر؛ آسیب‌ها، محدودیت‌ها و موانع تاریخ شفاهی در حوزه ایثار و شهادت/ حسن نورانی، ایمان محمدی نرگسی؛ تهدیدهای پیش روی تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ علی‌اکبر مرتضایی قهرودی؛ آسیب‌شناسی تاریخ شفاهی دفاع مقدس در عرصه‌ی ایثار و شهادت/ آذر آقاداداشی؛ اهمیت توجه به رویکرد فکری و اجتماعی راویان در برخورد با فرهنگ ایثار .../ حمید قزوینی؛ آسیب‌شناسی تاریخ شفاهی ایثار و شهادت در تدوین زندگی‌نامه‌ی شهدای .../ حجت ترشیزی؛ میدان‌ها، موضوعات و ضرورت‌های تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ طیبه عاصمی؛ آسیب‌شناسی ثبت و ضبط فرهنگ ایثار و شهادت با تکیه بر خاطره‌نویسی/ مهدی خدامی؛ عوامل مؤثر بر ایجاد شکاف‌های اجتماعی در میان اقشار ایثارگر و غیرایثارگر .../ معصومه گودرزی، محمد افقری؛ بررسی عوامل مؤثر بر پویایی جبهه‌ی فرهنگی ـ هنری انقلاب اسلامی .../ سعید خورشیدی؛
«پیوست‌نامه»، عنوان بخش سوم کتاب است مشتمل بر مقالات مندرج در ویژه‌نامه اسناد افتخار:
مقدمه‌ای بر معنا و دلالت تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ علیرضا کمری؛ چالش‌های تاریخ‌نگاری شفاهی ایثار و شهادت/ محبوب شهبازی؛ تاریخ شفاهی، زبان راز سرزمین های مقدس/ کاظم وفاداری؛ تایخ شفاهی؛ راهی به سوی فرهنگ ایثار و شهادت/ کیانوش کیانی هفت لنگ؛ عصر پر فرود/ مرتضی نورایی؛ پرسش‌های جدید در تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ مرتضی رسولی‌پور؛ گزارشی از تجربه‌ی فرانسوی تاریخ شفاهی جنگ‌های جهانی اول و دوم .../ محمدمهدی شاکری؛ بی‌تاریخی، آفت سازمان‌های نوبنیاد/ سیدمحمد میرکاظمی؛ جنگ گفتار و نوشتار/ کژال امینی، زینب میرعلی؛ نگاهی اجمالی به تاریخ‌نگاری ایثار و شهادت/ علی ططری؛ تاریخ شفاهی ایثار و شهادت یا تاریخ شفاهی شهدا و ایثارگران/ غلامرضا عزیزی؛ بسترسازی برای تاریخ شفاهی؛ مهم‌ترین کارکرد کنگره‌های شهدا / ابوالفضل حسن‌آبادی؛ نقش کنگره‌ها و یادواره‌های شهیدان، در تاریخ شفاهی ایثار و شهادت/ داود امینی؛ تاریخ شفاهی ایثار و شهادت در عصر دیجیتال/ یوسف قدیانی؛
بازچاپ این مقاله‌ها به‌منظور تدوین یک مجموعه‌ی ارجاعی و اِسنادی انجام شده است.
مجموعه مقالات «تاریخ شفاهی ایثار و شهادت» به اهتمام مرکز اسناد ایثارگران بنیاد شهید و امور ایثارگران و انجمن تاریخ شفاهی ایران از سوی انتشارات شاهد در940صفحه و با تعداد 1100 نسخه چاپ و منتشر شده است.
پیش از این مجموعه مقالات ارائه‌شده در نشست‌های چهارم و پنجم تاریخ شفاهی با عناوین «مصاحبه در تاریخ شفاهی» و «روش‌شناسی و موضوع‌یابی مطالعات شهری در تاریخ شفاهی» به چاپ رسیده است. همچنین مجموعه مقالات نشست هفتم و هشتم تاریخ شفاهی با همکاری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در دست انتشار است.
نسرین خالدی
