در دیدار دست‌اندركاران دفاتر ادبیات مقاومت و انقلاب اسلامی مطرح شد
به گزارش سایت تاریخ شفاهی ایران، صبح روز دوشنبه، 23ام اردیبهشت 1392، رهبر انقلاب اسلامی،در دیدار باشماری از دست اندركاران «مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری» حوزه هنری متشکل از دفاتر «ادبیات و هنرمقاومت» و «ادبیات انقلاب اسلامی»، بر اهمیت سبك «تاریخ شفاهی» درتدوین آثار تاریخی، و مسأله توجه به حقوق نویسندگان و تهیه كنندگان آثار تولید شده در این عرصه تأکید کرد و افزود: «توجه به پدید آورندگان این قبیل آثار هنری، می‌بایست مورد توجه جدی قرار گیرد.»
مرتضی سرهنگی مدیر مرکز مزبور به ضرورت تشکیل دفتر سومی ذیل این مجموعه به نام «دفتر ادبیات اسرای ایرانی و عراقی» پرداخت و از موقعیت فعلی ادبیات پایداری ابراز خوش حالی کرد. او همچنین به ضرورت توجه جدی به امر ترجمه آثار داخلی به زبان های بیگانه اشاره کرد و افزود عرصه تاریخ و ادبیات پایداری عرصه ای است که می باید به میان جوانان راه یابد و آن ها در آن ایفاگر نقش جدی باشند. او همچنین در بخشی از سخنانش به ضرورت امر پژوهش و حمایت از آن در حوزه تاریخ و ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پرداخت.
علی‌رضا کمری با مرور تاریخچه‌ی شکل‌گیری دو دفتر اشاره کرد؛ در سال 1367 دو دیدگاه، یکی دید صاحبان برآمده از فضای مطبوعات، به‌ویژه روزنامه جمهوری اسلامی (آقایان سرهنگی و بهبودی) و دیگری دیدگاه برآمده از فضای پژوهش، که مربوط به خود وی بود، با هم تلاقی نمودند و دفتر ادبیات جنگ زاده شد. او از چهار محور اساسی در ابتدای شکل‌گیری روند پژوهش در دفتر صحبت کرد:
1ـ جریان تصحیح مستندات مکتوب و متون خاطرات جنگ با روش‌های علمی و سنجیده‌ی از پیش شناخته‌شده و البته نه به معنای تبعیت تام و تمام از روش‌های سنتی از پیش‌بوده بلکه توأم با اجتهاد،
2ـ جریان ضرورت نقد کتاب‌های جنگ به‌منظور رشد و باروری هرچه بیش‌تر آن‌ها،
3ـ جریان ضرورت اطلاع‌شناسی و اطلاع‌رسانی که پایه‌های اولیه و مبنای شکل‌گیری کتابخانه‌ی تخصصی جنگ را بنا نهاد،
4ـ جریان جدی حرکت به‌سوی تولید کتب مرجع برای کارهای اطلاعاتی که نخستین آن، مجموعه فرهنگ جبهه از سیدمهدی فهیمی بوده است. در ادامه‌ی صحبت‌ها آقای کمری به مرجع‌بودن مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری و موضوع پژوهش برای محققان و دانشجویان و استادان دانشگاه اشاره کردند و اهمیت فعالیتهای پژوهشی را در حوزه‌ی مطالعات فرهنگی جنگ یادآور شدند.
در ادامه فرانک جمشیدی از ضرورت عینی ـ عملیاتی‌کردن این جمله سخن گفت که «جنگ، آزمایشگاه علوم انسانی است» و به این منظور، واحد پژوهش کوشیده است در حکم مَفصلی میان حوزه‌ی هنری (به‌مثابه یک نهاد زیر پوشش سازمان دولتی) و مراکز علمی ـ پژوهشی ـ دانشگاهی عمل کند و زبانِ تبلیغی ـ ترویجی، احساسی ـ ارزشی، عاطفی ـ حماسیِ دست‌اندرکاران و پای‌کاران جنگ را برای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، و زبان علم‌محور و پژوهش‌مدار دانشگاهیان را برای اصحاب جنگ ترجمه کند تا از این طریق بتواند فضای گفت‌وگویی برای جنگ به‌وجود آورد. زیرا واحد پژوهش بر آن است که جنگ تا منطق گفت‌وگویی پیدا نکند، ادامه‌ی حیات نخواهد یافت و ضرورت دست‌یابی به منطق گفت‌وگویی نشان می‌دهد که در پشتِ ظاهرِ واقعه‌ی جنگ، اندیشه‌ای نفس می‌کشد که باید آن را آموخت چون نسلی که اندیشه درباره‌ی جنگ را نیاموخته باشد، زیستن با آن را نیز هرگز نخواهد آموخت.
مهمترین نکته مطرح شده سیده اعظم حسینی دیده نشدن حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان خاطرات شفاهی و تاریخ شفاهی و مشکلات پیش‌روی محققان در این عرصه‌ها بود. این اشاره بابی شد تا رهبری در سخنان خود به حفظ حقوق پدیدآورندگان و پرداخت‌کنندگان آثار بپردازد و از کتاب «شرح اسم» مثال زده، و اشاره کرد که پرداخت این کتاب از اسناد، خاطرات و دیگر منابع بسیار هنرمندانه بوده است. لذا راوی فقط با مصاحبه ماده‌ای را دراختیار مدون قرار می‌دهد، و این تدوین‌کننده‌است که با خلاقیت و ابتکار به اثر وضع ادبی و هنری می‌دهد.
هدایت‌الله بهبودی، رئیس دفتر ادبیات انقلاب اسلامی،ضمن ارایه گزارشی از روند تاریخ نگاری انقلاب اسلامی، آن را به سه دوره در سه دهه شصت، هفتاد و هشتاد تقسیم بندی کرد و گفت دهه نخست، دهه استیلای آثار ترجمه شده، دهه بعد، دهه آزاد شدن اسناد، و دهه هشتاد دهه تفوق یافتن آثار تولید داخل در عرصه تاریخ نویسی انقلاب هستند.
حجت الاسلام سعید فخرزاده، مسئول واحد تاریخ شفاهی گزارش کرد بعد از دو دهه فعالیت این واحد بیش از 6500 ساعت مصاحبه با چهره های گوناگون فعال در انقلاب اسلامی از آغاز نهضت تا سال‌های پس از انقلاب صورت گرفته و آرشیوسازی شده اند.
محسن کاظمی نیز با اشاره به نقش میان رشته‌ای تاریخ شفاهی در حوزه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی، به تبیین جایگاه امروز تاریخ شفاهی در جهان، نقش بسیار پر رنگ دانشگاه های جهان در عرصه های مختلف، هم‌چون ایجاد فضای نظریه پردازی، انجام طرح‌های پژوهشی تاریخ شفاهی، ایجاد آرشیوهای پاسخگو و ارایه خدمات پژوهشی به پژوهشگران پرداخت.
او در ادامه ضمن اشاره به حضور استادانی از دانشگاه براون و واشنگتن در نشست «هم‌اندیشی نویسندگان ادبیات دفاع مقدس با استادن دانشگاه‌های آمریکا» ارزیابی آنان را از فعالیتهای صورت گرفته در ایران را شگفت‌انگیز و همپا و با کشورهایی که قدمت پنجاه ساله در این عرصه دارند قلمداد نمودند.
او در همین زمینه به علاقمندی و تماس های دیگر کشورهای جهان، به ویژه آمریکای لاتین نسبت به تاریخ شفاهی ایران اشاره کرد و افزود این روابط به واسطه فعالیت های سایت تاریخ شفاهی ایران شکل گرفته است و باعث شده ایران در فهرست ده-پانزده شماره ای کشورها در مراجع جهانی تاریخ شفاهی در کنار ژاپن به عنوان تنها کشورهای شناخته شده حوزه تاریخ شفاهی در آسیا محسوب گردد. گفتنی است که رهبری در واکنش به این سخنان تأکید کرد که فعالان تاریخ شفاهی کشور باید به فکر تصاحب رتبه نخست در جهان باشند.
کاظمی سپس به ضرورت پررنگ شدن نقش دانشگاه‌ها در ایران اشاره کرد و گفت شفاهی کاران ایران انجمن تاریخ شفاهی ایران را در 1383 به‌عنوان پل ارتباطی میان خود و دانشگاه ایجاد کردند. این انجمن محفلی برای عمومی‌سازی، تضارب آرا و مشارکت افراد در تجارب یکدیگر است که هر یک هدایت بخشی از فعالیت های تاریخ شفاهی ایران را در نهادها، مراکز اسنادی، دانشگاه ها (به ویژه گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با هدایت دکتر مرتضی نورائی) و بخش خصوصی بر عهده دارند. او گفت که این انجمن نیاز به حمایت رسمی دارد و خواست که در این باره ایشان مساعدت کنند.
آخرین سخنران محسن غنی یاری، مسئول طرح پژوهشی دانشنامه زندانی‌های سیاسی عصر پهلوی، گزارشی از کیفیت و کمیت و قالب و ساختار این دانشنامه توضیحاتی ارایه نمود و گفت کار نوشتن آن به پایان خود نزدیک است و به‌زودی به دست انتشارات سپرده خواهد شد. او درباره تهیه منابع برای تحقیقات این دانشنامه از منابع مختلف چون اسناد، نشریات، و کتاب ها نام برد و افزود، در بخش تکمیل اطلاعات، استفاده از داده‌های خاطرات منتشر شده و تاریخ شفاهی نقشی اساسی داشته‌اند.
در برنامه اولیه این دیدار پیش‌بینی شده بود سایر همکاران مسئول در مرکز مطالعات پایداری نیز دقایقی در حوزه فعالیت خود امکان ارایه گزارش و گفتگو پیدا کنند که به خاطر ضیق وقت به فرصت دیگری وعده داده شد.
در پایان رهبر انقلاب اسلامی در سخنان مبسوطی به ارایه نظرات و دیدگاه های خود در این زمینه پرداخت که گزارش آن به نقل از پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار ایشان در ادامه پیش روی شماست.
محمد کریمی
***
دیدار دست اندركاران دفاتر ادبیات مقاومت و ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری بارهبر انقلاب
عکس: دیدار دست اندركاران دفاتر ادبیات مقاومت و ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری
عكس: دیدار مسئولان حوزه هنری با رهبر انقلاب
پایگاه ادبیات مقاومت
گزارش دیدار دست‌اندركاران دفاتر ادبیات مقاومت و ادبیات انقلاب اسلامی
دانشگاه‌ها در برابر رشد چشمگیر تاریخ شفاهی مقاومت نکنند
