در تاريخ شفاهي پژوهشگران مي‌بايد براي انتخاب افراد مطلع، رويكردهاي نظامدار و عملي اتخاذ كنند. اين شيوه براي اطمينان از مصاحبههاي انجام شده مفيد است كه مصاحبه با گسترة وسيعي از افراد كليدي انجام شود نه اين كه فقط بيانگر نگرشهاي تعداد قليلي از افراد حاشيه‌اي يا گروهها باشد. انتخاب نظامدار افراد مطلع را نمونه‌گيري نام نهاده‌اند. فنون نمونه‌گيري انواع آن كه در حوزه روش‌شناسي تاریخ شفاهی جای دارد براي تصميم‌گيري درباره افرادي كه بايد با آنها مصاحبه انجام شود، مفيد است. در زير به انواع نمونه‌گيري پرداخته مي‌شود:
1ـ نمونه‌گيري هدفمند(1) : مصاحبه با افراد در اين شيوه بر پايه مفروضات طرح تحقیق انجام مي‌شود و افراد مطلعی میباشند که میتوانند بهترين اطلاعات را ارايه دهند. دراين شيوه، سرعت، درك موجود از موضوعات پيچيده و اعتبار يابي يافتههاي به دست آمده، ساير شيوهها را میتواند بهبود ببخشد.
2ـ نمونه‌گيري سهميه‌اي(2) : در اين شيوه انواع يا تعداد خاصي از افراد مطلع براي مصاحبه تعيين مي‌شوند. اين شيوه به پژوهشگر اطمينان مي‌دهد كه همه افراد يا گروههاي كليدي براي مصاحبه يا مشورت انتخاب شده‌اند.
3ـ نمونه‌گيري شبكه‌اي(3) : اين شيوه براي انجام مصاحبه با افرادي مفيد است كه دستيابي به آنها دشوار است. افراد كليدي كه داراي دانش يا موقعيت خاصي هستند، بر اين عادت‌اند كه با افرادي از جمعيت خودشان ارتباط برقرار كنند. بعد از مصاحبه از اين افراد بايد خواسته شود كه پژوهشگر را به ساير افراد گروه خود معرفي كنند.
4ـ نمونه‌گيري خودبهخودي(4) : پژوهشگران در برخي مواقع مي‌توانند مصاحبه خودبهخودي انجام دهند. اين امر اغلب زماني اتفاق مي‌افتد كه پژوهشگر مشاهده‌اي را ترتيب داده است و شانس برخورد يا گفتگوي اتفاقي با فردي جالب يا مرتبط با موضوع را پيدا كرده است. حتي ممكن است افرادي را بيابند كه در گذشته از مصاحبه امتناع مي‌كردند و با مشاهدة ديگران كه با پژوهشگر گفتگو مي‌كنند، رفتار خود را تغيير مي‌دهند و آمادگي گفتگو را پيدا مي‌كنند.
ريخت شناسي مصاحبه
ريخت و شكل مصاحبه دربردارنده گفتگوي نظامدار و گوشسپاري به افراد است و براي انجام يك مصاحبه مفيد نيازمند:
1ـ برقراري ارتباط خوب، مناسب، راحت و استفاده از مهارتهاي برقراري رابطه است.
2ـ توانايي پرسيدن سؤالهاي كارآمد، استفاده از ترغيب كردن، يادآوري، و كندوكاو در مواقع ضروري است.
3ـ تدوين مصاحبهنامه و اين راهنما فهرستي از مقولهها، حيطهها، موضوعات و سؤالهايي است كه پژوهشگر تاريخ شفاهي مي‌خواهد آنها را بررسي كند.(5)
4ـ مصاحبه نيازمند شرايط زير نیز است:
ــ بحث با ساير پژوهشگران و افراد كليدي است تا به مصاحبهگران براي انتخاب مصاحبهشنوندگان مناسب كمك كنند.
ــ موقعيت مصاحبه باید راحت، بيطرفانه، در دسترس و به دور از عواملي باشد كه در مصاحبه وقفه يا گسيختگي ايجاد مي‌كنند.
ــ يك ضبط صوت ساده و یا دیجیتالی براي ضبط گفتگوها و باطري و شارژ و برچسب و ...
5ـ پژوهشگر براي انجام مصاحبه نيازمند مهارتهاي مصاحبه است تا:
ــ در گفتگوهاي رسمي بتوانند گفتگوهاي غير رسمي را هدايت نمايند.
6ـ مصاحبه مي‌تواند تحت تأثير عوامل زير قرار گيرد:
ـ سوگيري مصاحبهگر: اين سوگيري شامل علايق، تجارب و انتظارات پژوهشگر است و مي‌تواند مصاحبه را تحت تأثير قرار دهد.
ــ سوگيري افراد مطلع: در اين نوع سوگيري افراد مطلع بجاي اين كه نظرات شخصي خود را بگويند، ممكن است پاسخهايي بدهند كه فكر مي‌كنند پژوهشگر مي‌خواهد آنها را بشنود.
پاسخدهندهها ممكن است رفتاري را در گروه بزرگنمايي كنند يا جزئيات رفتارهايي را كه از آنها شرمنده يا ناراحت هستند مطرح نكنند.
