فصلنامه تاریخ شفاهی انجمن تاریخ شفاهی انگلستان در شماره بهار 2012 خود از طرحی پژوهشی با عنوان «زندانیان سیاسی» یاد میکند که در پراگ، پایتخت جمهوری چک باهدف گردآوری خاطرات زندانیان سیاسی دوران استالین انجام گرفته است.
این نشریه به نقل از میشال لوچ Michal Louč و تومیاس بوشکا Tomáš Bouška از دستاندرکاران این طرح میان رشتهای و بیبهره از یارانه مینویسد: «هدف از این طرح گردآوری، تحلیل و انتشار سرگذشت آن دسته از زندانیان سیاسی است که از زندانهای استالین و اردوگاههای کار چکسلواکی پیشین و دیگر کشورهای اروپایی جان به در بردهاند. بیشتر روایتگران در سالهای دهه 1950 و 1960 در زندان به سر بردهاند و هنوز هم این زخم کهنه آنها را آزار میدهد و ناگفته پیداست که این تجربه تلخ بر زندگی افراد خانواده آنها نیز تاثیر گذاشته است. به نظر ما شنیدن داستان زندگی این آدمها نگاه ما را نسبت به حکومت استبدادی سوسیالیستی چکسلواکی غنیتر میکند و چشماندازهای تازه ای در برابر ما میگشاید.
«گروهی که به صورت داوطلبانه به این پروژه پیوستهاند دانشجو (بیشتر در سطح دکترا) و از دانشگاهها و رشتههای علمی مختلف هستند که از جمله میتوان به دانشجویان رشتههای تاریخ، روانشناسی و مردمشناسی اجتماعی اشاره کرد.
«دستاندرکاران این طرح با برگزاری همایشهای تاریخی، کارگاههای آموزشی جوانان و تدوین گلچینی از خاطرات زندانیان سیاسی چکسلواکی در صدد برآمدهاند تا صدای آنها را به گوش جهانیان برسانند.
«وبگاهی هم به نشانی www.politicalprisoners.eu راهاندازی شده و از طریق آن میتوان به نسخه متنی مجاز گفتگوها و امکانات چندرسانهای دسترسی داشت. همچنین علاقهمندان میتوانند در مرکز تاریخ شفاهی پراگ از آرشیو غیراینترنتی این طرح استفاده کنند. تاکنون 35 سرگذشت گردآوری شده است و به تازگی نیز ده مورد از این داستانها به زبان انگلیسی ترجمه شده تا روی وبگاه قرار داده شود. 
«یکی دیگر از طرحهای در دست اجرا تدوین مستند «ک.چ. سرگذشت یک زندانی سیاسی زن» است. این اثر سرگذشت مستند زن جوانی است که مورد تجاوز قرار میگیرد، آبستن میشود و مجبور میشود فرزند نگهبان زندان خود را به دنیا آورد. این ماجرا در سال 1948 در یکی از زندانهای چکسلواکی اتفاق میافتد. این زن زندانی سیاسی سابق بیش از 50 سال بعد دخترش را ملاقات میکند و هر دو در این فیلم مستند ظاهر شدهاند. این فیلم در حقیقت به زندگی سیاسی کارلا چارواتووا Karla Charvatova میپردازد. او زنی قوی و آرام است که توانسته بر اندوه بزرگ زندگیاش غلبه یابد و در شرایطی بسیار سخت و عاری از عدالت برای زندگی بجنگد. شب 17 نوامبر سال 2011 سینمایی در پراگ این فیلم را افتتاح کرد. نزدیک به 250 نفر برای مراسم افتتاحیه آمده بودند. خانم چارواتووا نیز به همراه تامیاس بوشکا، کارگردان، و تاریخنگار تامیاس هرایت Tomáš Herajt نیز در این مراسم حضور داشتند تا به سئوالات پاسخ دهند.
در حال حاضر دستاندکاران پروژه سرگرم تهیه نسخه ای از این فیلم مستند با زیرنویس انگلیسی هستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر به نشانی اینترنتی www.politicalprisonrs.eu مراجعه کنید و یا با میشل لوچ به نشانی michal.louc@politicalprisoners.eu تماس بگیرید.
ترجمه: رضا بهار
منبع: نشریه تاریخ شفاهی انجمن تاریخ شفاهی انگلستان، بهار 2012، صفحه 28.
