شماره 4    |    10 آذر 1389



معرفی کتاب "روابط پنهان"

سیاست خارجی آمریکا، اطلاعات، و جنگ ایران-عراق، 1988-1980

2010-11-22 انتشارات پریگر
از مجموعه گزارش های اطلاعاتی پریگر
جلد سخت، 296 صفحه
این کتاب پژوهش تازه ای است دربارۀ جنگ ایران و عراق که مواد اولیه آن به تازگی در دسترس قرار گرفته اند و نویسنده در آن به بررسی سیاست آمریکا در قبال جنگ و صحت ادعای آمریکا مبنی بر بیطرفی محض در این باره می پردازد.
جنگ ایران و عراق یکی از مرگبار ترین و پرهزینه ترین منازعات عصر حاضر است؛ بیش از یک میلیون نفر جان باختند، و آمریکا به تنهایی رقم خیره کنندۀ 1.2 تریلیون دلار برای پشتیبانی اقدامات هر دو کشور ایران و عراق هزینه کرد. اما شواهد نشان می دهد که ایالات متحده آن چنان که مدعی است بی طرف نبوده است و هر دو کشور را تغذیۀ اطلاعاتی می کرده است.
جنگ ایران و عراق از سپتامبر 1980 تا 1988 طول کشید، تمام خاور میانه را تحت تأثیر قرار داد و بسیاری از کشورهای جهان را تقریباً به مدت یک دهه قطب بندی کرد. این اثر تازه سیاست آمریکا در قبال این جنگ به ثمر و به شدت پر هزینه را بررسی می کند و ادعای آمریکا برای بی طرفی محض را زیر سئوال می برد.
محتوی کتاب روابط پنهان، سیاست خارجی آمریکا، اطلاعات، و جنگ ایران-عراق، 1988-1980 را می توان به پنج بخش تقسیم کرد: ریشه های درگیری، واکنش دولت کارتر به جنگ، اقدامات دولت ریگان، تغییرات سیاست آمریکا در جریان قضیۀ ایران کنترا، و به کلی رنگ باختن بی طرفی در دو سال پایانی جنگ. نویسنده جسورانه نظرات دیگر نویسندگان دربارۀ جنگ را رد می کند، و چشم اندازی بجا و مناسب از روابط آمریکا وعراق در پرتوی تهاجم آمریکا به عراق به دست می دهد.

خصوصیات اثر:
- استفادۀ همزمان از اسناد به دست آمده از مرکز اسناد ملی آمریکا، کتابخانه های دولت های کارتر و ریگان، آرشیو امنیت ملی، و مواردی که با استفاده از قانون آزادی اطلاعات به دست آمده اند.
- ارایه روزشمار گونۀ رویدادهای مهم در جنگ که به آسانی قابل دنبال کردن هستند.
- ارایۀ نقشۀ تمامی عملیات های مهم در جنگ ایران و عراق و همچنین اهدافی که در خلیج فارس هدف قرار گرفتند.
- ارایۀ واژه نامه ای که تمامی اختصارات و سرواژه را تبیین می کند
- کتابشانی مفصل و نمایۀ افراد مهم، سازمان ها و رویدادهایی که راه را برای پژوهش هموار می کنند.

نکات برجستۀ اثر:
- این اثر حاوی اطلاعاتی است که مخاطبان عادی و مورخان را قانع می کند که در اثر تهاجم آمریکا به عراق 2003، منافع آمریکا در عراق گسترش یافته است.
- این اثر جزئیات ملاقات های فوق سری میان مقام های آمریکایی و عراقی در جریان جنگ را به دست می دهد.
- این اثر از عملیات پنهانی آمریکا برای کمک به عراق در تخریب توانایی ایران برای تداوم جنگ، اطلاعاتی را ارایه می کند که پیش از این کسی از آنها مطلع نبوده است.
- این اثر روایت بی سابقه ای را از رسوایی ایران-کنترا با توجه به پس زمینۀ مناسب جنگ ایران و عراق ارایه می کند.

دربارۀ برایان ر. گیبسون:
او دانشجوی دکتری در رشتۀ تاریخ بین المللی در مدرسۀ عالی اقتصاد و علوم سیاسی لندن در انگلستان است. او در حال حاضر مشغول تحقیق دربارۀ سیاست آمریکا در قبال قیام کردها در عراق است که از 1961 تا 1975 ادامه یافت.
برایان گیبسون در مقاله ای با عنوان «بازنویسی تاریخ، جنگ ایران و عراق پس از سی سال» که در نشریۀ المجله به چاپ رسیده است گزارش ارایه کرده است از همایشی که چندی پیش در مدرسۀ عالی اقتصاد و علوم سیاسی لندن در انگلستان  در همین رابطه برگزار شد. وی به همراه شماری دیگر از متخصصین بر اساس اسناد تازه افشاشده عراق که پس از حمله آمریکا به این کشور ترجمه و در دسترس محققین قرار گرفته اند، به این موضوع می پردازند که با توجه به این اسناد ابعاد تازه ای از این جنگ روشن می شود که پیش از این تصور دربارۀ آنها به گونۀ دیگری بود و یا اساسا اطلاعی از آنها در دست نبود. از جمله موضوعات مورد اشاره در این مقاله  می توان به بحث آغاز جنگ، همکاری های دول غربی با عراق همچون آمریکا و فرانسه، جنگ های شیمیایی و ... اشاره کرد.
گیبسون در پایان مقاله به این اشاره می کند که دربارۀ جنگ ایران و عراق بر اساس اسناد عراق نگاه تازه ای به وجود آمده است که با توجه به عدم دسترسی به اسناد ایران در این باره در آیندۀ نزدیک، پرداختن به این جنگ از نگاه اسناد ایران همچنان دور از ذهن است.

مترجم: محمد کریمی

نویسنده: برایان ر. گیبسون
منبع: ABC CLIO


http://www.ohwm.ir/show.php?id=75
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.