1ـ معرفت‌پذيري Knowledgeable  : مصاحبه‌گر خوب داراي معرفت و شناخت وسيع از روش مصاحبه بوده و مي‌تواند مكالمه‌ي آگاهانه‌اي را در رابطه با موضوع مورد مطالعه هدايت كند.

2ـ ساخت‌بندي كردن Structuring  : مصاحبه‌گر خوب بايد هدف مطالعه را معرفي كرده و رويه‌هاي مصاحبه را تشريح كند. وي مي‌تواند مصاحبه شونده را در جريان مصاحبه ياري دهد.

3ـ وضوح Clear  : مصاحبه‌گر خوب سوال‌هاي واضح، ساده و كوتاه مي‌پرسد، به‌طور مستقيم و قابل فهم سوال كرده و اززبان آكادميك يا لهجه‌ي حرفه‌اي استفاده نمي‌كند.

4ـ ‏ادب Gentle  : مصاحبه‌گر خوب به سوژه‌ها اجازه مي‌دهد حرف‌هايشان را تمام كنند. ‏وي فردي ساده، راحت و مودب است.

5ـ حساسيت Sensitivity  :مصاحبه‌گر خوب به محتواي آنچه گفته مي‌شود فعالانه گوش مي‌دهد، جزييات گفته‌ها را در پاسخ مصاحبه شونده واكاوي كرده و به همه‌ي آنچه در خلال مصاحبه تبادل مي‌شود، حساسيت دارد.

6ـ بازبودن Open  : مصاحبه‌گر ماهر دقت مي‌كند كه چه ابعادي از موضوع براي مصاحبه شونده مهم هستند؛ وي نسبت به همه ابعاد مورد بحث سوژه‌ها باز و پذيرا است.

7ـ هدايت Steering  : مصاحبه‌گر مي‌داند به دنبال چه چيزي است. وي با موضوع، اهداف و ابعاد آن آشنايي دارد و مسير مصاحبه‌ را راه‌يابي و هدايت مي‌كند.

8ـ انتقادي Critical  : مصاحبه‌گر خوب هر چيز را به‌طور ‏غيرانتقادي نمي‌پذيرد؛ وي ا عتبار و روايي گفته‌هاي مصاحبه‌شونده رابه شيوه‌هاي متفاوت ارزيابي مي‌كند.

9ـ يادآوري Remembering  : مصاحبه‌گر خوب هر چيزي را كه مصاحبه شونده در جريان مصاحبه عنوان مي‌دارد،یادداشت نموده و به خاطر سپرده و به موقع بازآوري و يادآوري مي‌كند.

10ـ تفسير Interpreting  : مصاحبه‌گر خوب گفته‌ها و جمله‌هاي فرد مصاحبه‌شونده را چه در طول مصاحبه و چه بعد از آن پيوسته تفسير و تاويل مي‌كند (ولكات، 1995)

نوع شناسي سوال‏هاي مصاحبه‌تاریخ شفاهی
در اين بخش به دسته‌بندي انواع سوال‌هابه لحاظ موضوعی در مصاحبه پرداخته مي شود. مصاحبه‌گر مي‌تواند طيفي از اين سوال‏ها را به طور هم‌زمانو موضوعي در مصاحبه ‏تاریخ شفاهی به كار گيرد.

1ـ سوال‌هاي رفتاري ـ تجربه‌اي Esperiential&Behavioural Question   : اين سوال‌ها در راستاي بررسي و واكاوي رفتارها و تجربه‌هاي مصاحبه شونده پرسيده مي‌شوند. براي مثال، در پرسش از زندانیان سیاسی خواسته می‏شود ، فعالیت‏های ‏يك روز از زندان توصیف ‏شود.

2ـ سوال‌هاي ايده‌اي و ارزشي Ideational & Value Questions  : هدف اين نوع سوال‌ها درك فرآيندهاي شناختي و تفسيري افراد در خصوص عقايد، قضاوت‌ها و ارزش‌ها است. در مورد... چي فكر مي‌كنيد؟ دوست داشتيد چه اتفاقي رخ مي‌داد؟

3ـ سوال‌هاي احساسي Feeling Questions  : هدف اين سوال ورود به دنياي احساس و عواطف مصاحبه شونده است. در مورد... چه احساسي داريد؟ راجع به... نظر شما چيست؟

4ـ سوال‌هاي معرفتي Knowledge Questions  : اين سوال‌ها به آنچه پاسخ‌گو مي‌داند،‌اشاره دارند. مي‌توانيد درباره‌ي... توضيح دهيد؟

5ـ سوال‌هاي حسي Sensory Questions  : در مورد آنچه ديده‌،شنيده، چشيده، بوييده و لمس مي‌شود، سوال مي‌شود. وقتي با ‏دشمن روبرو شدید، چه ‏احساسی ‏به شما دست داد؟

6ـ سوال‌هاي زمينه‌اي Background Questions  : در مورد مشخصه‌هاي فرد پاسخ‌گو است. شما چند سال داريد؟آیا ازدواج کرده اید؟

سوال‌هاي 6 گانه‌ي ‏بالا را مي‌توان درباره‌ي موضوع‌هاي مرتبط با زما‌ن‌هاي گذشته، حال و آينده پرسيد. براي مثال، شما مي‌توانيد از مصاحبه شونده بپرسيد: هم اكنون چه كار مي‌كنيد؟ در گذشته چه مي‌كرده‌ايد؟ يا در آينده چه خواهيد كرد؟ چنين سوال‌هايي را مي‌توانيد درباره‌ي نگرش‌هاي كنوني، گذشته و آينده نيز مطرح كنيد. (پاتون: 2002 : 352)

طيف ديگري از سوال‌هاي مصاحبه‌اي ‏است كه در ادامه‌ي انواع فوق عنوان مي‌شوند:

7ـ سوال‏هاي پيش‌فرضي Presumptive Questions  : سوال‌هايي كه با اين پيش‌فرض پرسيده مي‌شوند كه پاسخ‌گو اطلاعاتي در اين خصوص دارد. مهمترين تجربه‌اي كه شما در... داشته‌ايد، چه بوده است:

8ـ سوال‌هاي پي‌گيري يا سوال‌هاي معطوف به جزييات Follow Up & Detailed Questions  : اين نوع سوال‌ها با هدف دنبال كردن جزييات بيشتر در پاسخ‌ها پرسيده مي‌شوند. براي مثال، ممكن است در مورد... كه الان اشاره كرديد، بيشتر توضيح دهيد:

9ـ سوال‌هاي تكي One-Shot QUestions  : سوال‌هايي هستند كه مي‌توان در موقعيت‌هاي مغتنم مثلاً براي چند دقيقه با مصاحبه شونده آنها را پرسيد. در اين مورد به خصوص نظر شما چيست؟

10ـ سوال‌هاي خنثي: سوال‌هايي هستند كه در آن مصاحبه شونده ترغيب مي‌شود هر پاسخي را كه دوست دارد ـ بدون توجه به نفع يا ضرر آن براي بستر موضوع ـ به محقق بدهد. مصاحبه‌گر بايد فرد مصاحبه شونده را طوري متقاعد كند كه از نوع پاسخ‌ وي ناراحت يا دستپاچه نمي‌شود.

11ـ سوال‌هاي بسته يا نهايي Closed & Final Questions  : سوال‌هايي كه مصاحبه را به سمت خط پايان گفتگو رهنمون مي‌سازد. آيا چيزي هست كه بخواهيد اضافه كنيد؟ (,ibidپاتون)

‏ فائزه توکلی
مسئول کارگروه تاریخ شفاهی انجمن علمی ایرانی تاریخ و پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی