شماره 85    |    22 شهريور 1391



راهنمای تاریخ شفاهی نیروی زمینی آمریکا(4)

فصل چهارم
پس از مصاحبه

مدیریت محصول(1)
بعد از مصاحبه، نوبت به مدیریت محصول می‌رسد که مورخ باید کارهایی از قبیل خلاصه‌نویسی، پیاده‌سازی نوار، ویرایش، انتشار و بایگانی را انجام دهد. وظیفه مورخ زمانی به پایان می‌رسد که سایر مورخان نیز به اطلاعات ارائه‌شده در مصاحبه دسترسی داشته باشند.

الف-نوارها یا فایل‌های دیجیتالی را بلافاصله پس از پایان مصاحبه، برچسب‌گذاری نمایید. نام مصاحبه‌گر، مصاحبه‌شونده، تاریخ و مکان مصاحبه و سطح محرمانه بودن آن را روی برچسب بنویسید. مصاحبه‌های ضبط‌شده با دستگاه‌های دیجیتالی را روی سی‌دی، دی‌وی‌دی یا حافظة رایانه مجزایی ذخیره کنید تا نسخه پشتیبان داشته باشید. در صورتی که مصاحبه را روی چند نوار یا سی‌دی ضبط یا کپی می‌کنید می‌بایست قسمت اول، دوم و دنباله مصاحبه را با اعداد روی سی‌دی یا برچسب کاست بنویسید: مثلاً «قسمت 1 از 2» یا «2/1» تا بدین ترتیب قسمت اول از یک مصاحبة دو قسمتی مشخص شده باشد. برای برچسب‌زنی روی سی‌دی یا دی‌وی‌دی از ماژیک نرم یا روان‌نویس استفاده کنید. در صورتی که از کاست استفاده می‌کنید دو تیغه زیر نوار را بشکنید تا از پاک شدن تصادفی مصاحبه در صورت پخش یا ضبط مجدد نوار پیشگیری کرده باشید. اسنادی که به مصاحبه مربوط می‌شود باید در یادداشت‌های مصاحبه فهرست شده و در کنار نوارها بایگانی شوند.

نکته: حافظه ضبط‌صوتهای دیجیتالی و رایانة مورخ در صحنه نبرد باید از ظرفیت ذخیره‌سازی بالایی برخوردار باشد. لازم است مورخ علاوه بر رایانه کیفی خود، فلش‌مموری و هارد اکسترنال نیز همراه ببرد. از این حافظه‌ها برای ذخیره فایل‌های صوتی و تهیه کپی‌های اضافی از مصاحبه‌ها استفاده کنید. محض اطمینان می‌توانید مصاحبه را روی سی‌دی و دی‌وی‌دی کپی نموده و به مکان دیگری ارسال کنید.


ب-فهرستی از لغات و اصطلاحات تهیه کنید. این فهرست شامل لغات و اصطلاحاتی است که می‌بایست شناسایی و معانی آنها تعریف شوند. چنانچه نوار مصاحبه توسط کسی غیر از مصاحبه‌گر پیاده می‌شود فهرست مذکور برای چنین شخصی از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود و در کیفیت کار او تأثیر به‌سزایی می‌گذارد. همچنین با توجه به اینکه اصطلاحات و سرواژه‌هایی مانند القاب و نام‌های عملیات‌ها معمولاً ترکیب‌های فرًار هستند و خیلی زود از یاد می‌روند تهیه این لیست اهمیت مضاعفی می‌یابد.

ج-چکیده‌ای از مصاحبه تهیه کنید. تا زمانی که مصاحبه هنوز از ذهن مورخ پاک نشده وی باید با استفاده از یادداشت‌ها و فهرست لغات و اصطلاحات، چکیده‌ای از مصاحبه بنویسد. چکیده همان خلاصه‌ای از مصاحبه در حدود یک تا سه پاراگراف است که نمای کلی مصاحبه را برای خواننده ترسیم می‌کند. در این چکیده باید نام مصاحبه‌شونده، تاریخ و محل مصاحبه و توضیح مختصری از عناوین عمده‌ای که درباره آنها بحث شده است و همچنین ارزیابی مورخ از نقاط قوت و ضعف مصاحبه قید شود. با عنایت به تعداد زیاد مصاحبه‌هایی که در خلال عملیات‌های رزمی انجام می‌شود، این احتمال منتفی نیست که پیاده‌سازی آنها مدتی به تأخیر بیفتد. بنابراین، چکیده مصاحبه‌ها ابزار مفیدی در اختیار کسی که خواهان استفاده از مجموعه مصاحبه‌هاست می‌گذارد زیرا خواندن چکیده‌ها به مراجعه‌کننده کمک می‌کند تا بفهمد آیا اطلاعات مورد نظر او به اندازه کافی در مصاحبه موجود می‌باشد که ارزش خواندنِ تمام متن و گوش دادن به تمام نوار را داشته باشد یا خیر. مضافاً اینکه با تکیه بر چکیده‌ای شسته‌رفته و مرتب می‌توان اطلاعات کافی برای تهیه گزارش فرماندهی یا گزارش روایی از عملیات به دست آورد. مورخانی که مایل به تهیه گزارش مکتوبی از عملیات‌ها هستند متوجه خواهند شد که تمرین در چکیده‌نویسی برای آنها بسیار ارزشمند و سودمند خواهد بود. به خاطر داشته باشید که کار مورخ زمانی کامل می‌شود که اطلاعات گردآوری‌شده در دسترس دیگر مورخان نیز قرار بگیرد. چکیده‌نویسی ابزار و راه مهمی برای نیل به این هدف است. مورخ یا محقق با خواندن چکیده متوجه می‌شود که آیا مصاحبه مذکور منبع مفیدی برای پروژه‌اش می‌باشد یا خیر. (چند چکیدة نمونه در «ضمیمة د» ارائه شده است.)

د-یادداشت‌های مصاحبه را مرور کنید. لازم است مصاحبه‌گر مادامی که ذهنش هنوز تازه است یادداشت‌های مصاحبه را مرور کرده و آنها را با فهرست اولیة عناوین و سؤالات مطابقت دهد تا ببیند آیا به همه عناوین پرداخته است یا باید جسله دیگری برای تکمیل مصاحبه ترتیب دهد.

ه-نسخه دیگری از مصاحبه تهیه کنید تا در صورت مفقود شدن یا آسیب دیدن نوار مادر زحمات‌تان بر باد نرود. پس از تکثیر نوار مصاحبه حتماً به روشی که توضیح دادیم روی آنها را برچسب بزنید و از نسخة دوم برای پیاده کردن استفاده نمایید تا نوار مادر، سالم و دست‌نخورده باقی بماند.

و-اطلاعات مصاحبه را در نمایة مخصوص تاریخ شفاهی (برای بخش‌ها و واحدهای تاریخ) یا دفترچه روزانه تاریخ شفاهی (برای واحد تاریخ نظامی یا مورخ در منطقه عملیاتی) وارد کنید. کلیه مصاحبه‌های انجام‌گرفته توسط مورخان نیروی زمینی باید سالی دو نوبت به همراه گزارش شش‌ماهه به مرکز تاریخ نظامی ارسال شوند. در آئین‌نامه شمارة 5-870 نیروی زمینی، اطلاعات مورد نیاز برای مصاحبه‌ها فهرست شده است. مرکز تاریخ نظامی به وسیله اطلاعات مذکور می‌تواند نمایه خود را روزآمد نموده و ابزار و اطلاعاتی که در افزایش کیفیت کار مورخان و محققانِ علاقمند به تاریخ شفاهی نیروی زمینی تأثیر قابل ملاحظه‌ای می‌گذارند در اختیارشان قرار دهد. البته تمام دفاتر و ادارات تاریخ باید از دارایی و موجودی خود همواره نمایه‌ای داشته باشند. ضمن آنکه، نسخه‌های ویراسته و بازبینی‌شدة مصاحبه‌ها نیز می‌بایست به سازمان‌ها و مؤسسات تاریخ تابعه نیروی زمینی ارسال شوند. طبق آئین‌نامه شماره 5-870 نیروی زمینی، نسخه‌ای از تمام مصاحبه‌های پیاده‌شده باید به مرکز تاریخ نظامی نیروی زمینی ارتش، مرکز آموزش و میراث نیروی زمینی متعلق به مؤسسه تاریخ نظامی و مرکز عبرت‌های آموختنی نیروی زمینی به نشانی‌هایی که در پاورقی آمده است ارسال گردند.(2)

پیاده‌سازی نوار مصاحبه
پیاده‌سازی و ویرایش مصاحبه کار سختی است و حوصله زیادی می‌طلبد. یک ساعت مصاحبه حدود ده ساعت زمان برای پیاده کردن و ویرایش از انسان می‌گیرد. تشخیص ضرورت پیاده کردن نوار مصاحبه، گام اول است. بهترین حالت این است که پیاده‌سازی، ویرایش و نمونه‌خوانی مصاحبه توسط شخصِ مصاحبه‌گر انجام گیرد تا بدین ترتیب تاریخ شفاهی حقیقی و بی‌عیب و نقصی آفریده شود. زیرا این گونه نیست که همه مصاحبه‌ها ارزش صَرف وقت، انرژی و پول داشته باشند ضمن آنکه مورخ نیز همیشه قادر به پیاده‌سازی تمام مصاحبه‌ها نیست. مورخ علاوه بر تعیین ارزش هر مصاحبه باید ببیند که آیا با تکیه بر سرمایه و منابع موجود، امکان و شرایط پیاده‌سازی مصاحبه‌ها را دارد یا خیر. (در نقشه تاریخ شفاهی باید ابزار و وسایل مورد نیاز پیاده‌سازی مصاحبه‌ها، به ویژه برای مورخان مستقر در واحدها و یگان‌ها، مشخص شده باشند.) سؤالات زیر به شما کمک می‌کند تا ببینید آیا مصاحبه نیاز به پیاده‌سازی دارد یا تهیه چکیده‌ای مفصل از آن کافی است:

الف-آیا پیاده‌سازی به موجب آئین‌نامه انجام می‌شود یا جزو وظایف اداری است؟
ب-کیفیت و میزان اهمیت مصاحبه چقدر است؟ آیا با شخص سرشناسی انجام شده یا حاوی اطلاعات مفیدی است (مانند روایت مشروح یک عملیات)؟
ج-هدف از انجام مصاحبه چه بوده و آیا بناست در آینده نزدیک خوانده شود (مانند مصاحبه‌های خروجی)؟ آیا مصاحبه برای پروژه‌ای در دست اجرا انجام می‌شود مانند تاریخ رسمی؟ آیا بناست منتشر شود؟
د-آیا امکانات مالی و نیروی کافی برای پیاده کردن مصاحبه موجود است؟
پیاده‌سازی نوار بسیار وقت‌گیر و انرژی‌بر است. در بهترین حالت کسی که مصاحبه را انجام داده است بعد از اتمام کارش نوارها را پیاده می‌کند. بدین ترتیب متنی باکیفیت تولید می‌شود. مورخانی که دائماً در حال انجام مصاحبه می‌باشند وقت چندانی برای پیاده‌سازی همه مصاحبه‌های خود ندارند. نخستین گزینه این است که از افراد دیگری در یگان یا مؤسسه استفاده شود یا پیاده‌کنندگانی را از بیرون برای این کار استخدام کنند تا متن اولیه مصاحبه‌ها آماده شوند.

امتیاز پیاده‌سازی نوار مصاحبه توسط عوامل درون‌سازمانی از این جهت است که می‌توان بر روند پیاده‌سازی از نزدیک نظارت نمود و پیاده‌کنندگانی را که با این فن و ظرافت‌هایش به خوبی آشنا بشوند، تربیت کرد. اما به ندرت می‌توان یگان یا اداره‌ای را پیدا نمود که نیروهای کافی برای پیاده‌سازی تعداد قابل توجهی نوار مصاحبه داشته باشند. لذا غالباً استخدام نیروهای غیر سازمانی ضرورت می‌یابد به ویژه وقتی که تعداد مصاحبه‌ها بسیار زیاد است. مزیت نیروهای غیر سازمانی این است که سرعت کار را بالا می‌برند اما ملاحظات دیگری نیز در این کار وجود دارد. پرداخت دستمزد این نیروها و هزینه‌های جنبی آن یکی از این ملاحظات است. (طبیعتاً هر چه سرعت پیاده‌کنندة نوار بالاتر باشد دستمزد بیشتری نیز طلب می‌کند.) از طرف دیگر جلب موافقت سازمان با استخدام نیروهای غیر سازمانی برای پیاده‌سازی مصاحبه‌ها مستلزم کاغذبازی و طی مراحل اداری طولانی و نظارت‌های ویژه است اما در شرایطی که حجم مصاحبه‌ها بالاتر از توان سازمان است انعقاد قرارداد با نیروهای غیر سازمانی از روش‌های کارآمد و سودمند است. امروزه با مقبولیت استفاده از کارت‌های اعتباری دولتی برای پرداخت دستمزد و هزینه‌های پیاده‌سازی مصاحبه‌ها، به ویژه در مواردی که به صورت پراکنده پیش می‌آید، استخدام نیروهای غیر سازمانی نسبت به سال‌های گذشته که در قراردادها تاریخ‌های طولانی برای انجام کار قید می‌شد و مستلزم کاغذبازی‌های اداری خسته‌کننده‌ای بود، بسیار آسان‌تر شده است.
با وجودی که برخی شرکت‌ها در کار پیاده‌سازی مصاحبه‌های تاریخ شفاهی تخصص دارند، اما نیروهای بسیاری از این شرکت‌های بزرگ عمدتاً در دادگاه‌ها به عنوان منشی جلسات فعالیت می‌کنند و پیاده‌سازی مصاحبه را فقط در جنب کارهای اصلی خود می‌پذیرند. گاهی ممکن است با سازمان‌های دیگری قرارداد فرعی ببندند و مصاحبه‌ها را به هر نیرویی که دم دست‌شان باشد بدهند. بنابراین آشنا شدن با چم و خم مصاحبه‌های نظامی که غالباً‌ واژگان و سرواژه‌های خاص خود را دارد، برای پیاده‌کنندة شاغل در یک شرکت بزرگ، امر دشواری است. تهیه فهرست لغات و اصطلاحات هر مصاحبه برای تسریع کار پیاده‌کنندة نوار منجر به تولید متونی خواهد شد که ویرایش کمتری در قیاس با متونی که پیاده‌کننده‌اش مجبور به حدس زدن هجای کلمات عجیب، اصطلاحات و نام مکان‌ها می‌باشد، نیاز دارند. شرکت‌های کوچک یا افراد نیز به فهرست لغات و اصطلاحات نیاز دارند با این مزیت که غالباً می‌توان یک پیاده‌کننده را برای کارهای ممتد و متوالی استخدام نمود.
در صورت استخدام پیاده‌کنندگان غیر سازمانی لازم است یک قالب استاندارد ساده پیاده‌سازی مصاحبه را از وی بخواهید و شیوه‌نامة مناسبی به علاوة فهرست لغات و اصطلاحات را نیز در اختیارش بگذارید. لازم نیست دستورالعمل‌های مفصل برای او بنویسید. مثلاً:

الف-نام مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌گر، سازمان‌های متبوع‌شان، تاریخ و مکان مصاحبه و شماره مصاحبه را در صفحه اول متن بنویسید.
ب-از هر طرف دو و نیم سانتیمتر حاشیه روی صفحه کاغذ بگذارید، فاصله سطور را دو برابر کنید و شماره‌گذاری صفحات را نیز از یاد نبرید.
ج-نام مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌گر را در ابتدای سخن هر یک با حروف بزرگ قید کنید و بعد از آن یک ویرگول بگذارید.
د-مصاحبه را کلمه به کلمه پیاده کنید.
ه-از نشانه‌ها و علامت‌های استاندارد در متن برای بیان پیام‌های خاص استفاده کنید. چنانچه کلمه یا عبارتی را متوجه نشده‌اید آن را داخل پرانتز بگذارید و قبل و بعد آن را نیز با علامت سؤال مشخص کنید. مانند: (؟تخریب شده؟).
و-علت توقف مصاحبه یا خاموش کردن ضبط‌صوت را در داخل کروشه(قلاب) توضیح دهید. مثلاً: [قطع مصاحبه به خاطر زنگ تلفن].
ز-قسمت‌های ناخوانا یا نامفهوم مصاحبه باید مشخص شوند. در صورتی که کلمه‌ای نامفهوم است، پیاده‌کننده باید فاصله‌ای را که در این قسمت می‌افتد با کشیدن خط تیره زیر سطر مشخص نماید. (مثلاً: «---» )؛ چنانچه چند کلمه نامفهوم هستند از علامت «بعلاوه» بدین شکل استفاده کنید: «--- +». چنانچه پاراگراف مهمی نامفهوم است، پیاده‌کننده باید طول زمان عبارت مذکور را تخمین زده و آن را با خط تیره زیر سطر مشخص کند. مثلاً: «ـــ ... (# ثانیه)».
ح-پایان نوار مصاحبه را با حروف بزرگ در متن مشخص کنید. مثلاً: پایان قسمت A، نوار اول: شروع قسمت B، نوار اول. برای مصاحبه‌هایی که با دستگاه‌های دیجیتالی ضبط شده‌اند، پایان صدا را مشخص و فایل آن را نام‌گذاری نمایید. مثلاً:
پایان OIF-xx-SMITH-PT1: شروع OIF-XX-SMITH-PT2.

نکته: تهیه نمایه تاریخ شفاهی یا دفتر یادداشت روزانه برای اطلاع از روند پیاده‌سازی نوارها و نظارت بر آن اهمیت به سزایی در کار مورخ دارد. برای این کار از شیوه‌های گوناگونی می‌توان استفاده کرد که صفحات برنامه WORD تا پایگاه داده‌ها و صفحة گسترده کامپیوتری(spreadsheet) از آن نمونه‌اند. برای پیگیری وضعیت مصاحبه‌های فردی و اطلاع از روند حرکت آنها به سمت یک تاریخ شفاهی کامل، از نمایه یا دفتر یادداشت روزانه استفاده کنید. رمزها یا جملات ساده‌ای که وضعیت هر مصاحبه را مشخص کند-مانند «در مرحله پیاده‌سازی»، «پیاده‌شده»، «ویراسته»، یا «در مرحله نمونه‌خوانی»- تأثیر به سزایی در مدیریت مجموعه تاریخ شفاهی مورخ می‌گذارد.

واحدهای تاریخ نظامی در صورت امکان لازم است مصاحبه را پیش از ارسال به تشکیلات مافوق خود در ایالات متحده(3)، پیاده کند. اما چنانچه وقت کافی برای این کار فراهم نیست-و عموماً نیز اینگونه است-بهتر است چکیده، یادداشت‌های مصاحبه، و فهرست لغات و اصطلاحات را به همراه نوار مصاحبه ارسال کنند. اگر نمایه‌ای از عناوین مطرح‌شده در مصاحبه نیز تهیه شده است، آن را نیز به ضمیمه بفرستند. اطلاعات قیدشده در نمایه به نحوی تهیه می‌شود تا همراه با نوار مصاحبه، و متن مقابله‌شده یا مدت‌زمان تخمینی اجرای کار ارسال شود.
هر چند در مورد بعضی از مصاحبه‌ها لازم است نوار مصاحبه در همان صحنه عملیات پیاده شود (مانند مصاحبه با فرماندة یگانی که واحد تاریخ نظامی بدان وابسته است)، اما فقدان وقت و امکانات مورخ برای پیاده‌سازی تعداد زیادی مصاحبه در صحنه عملیات، امر غریبی نیست. نباید از این بابت نگران شویم زیرا هدف اولیه و اصلی مورخان در صحنه عملیات، گردآوری اطلاعات است. (توجه کنید که تهیه چکیده‌هایی مناسب موجب برطرف شدن نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در میدان رزم خواهد شد. مورخ به کمک چکیده متوجه می‌شود که کدام مصاحبه‌ها را باید پیاده کند یا هنگام تهیه گزارش کدام یک را از نو گوش دهد.) به صلاح است مورخانی که به میدان عملیات اعزام می‌شوند، امکانات یا اشخاص پیاده‌کننده نوار را پیش از استقرار در منطقه پیدا کنند. مصاحبه‌ها را از هر نقطه‌ای از جهان و درکمترین زمان می‌توان با پست یا ایمیل ارسال نمود. چنانچه مقدمات کار از قبل آماده شده باشد مورخ می‌تواند مصاحبه‌ها را همرا با اقلام و اسناد تکمیلی (یادداشت‌های مصاحبه و فهرست لغات و اصطلاحات) برای پیاده شدن نوارها به تشکیلات بالاتر در ایالات متحده بفرستد. آنگاه متن پیاده‌شدة مصاحبه‌ها را به راحتی می‌توان برای ویرایش و استفاده در تهیه گزارش از طریق پست یا ایمیل برای مورخ دوباره ارسال نمود. این گزینه و امکان قبلاً وجود نداشت اما در سال‌های اخیر و در میدان‌های عملیات بارها امتحان شده و نتیجه مطلوبی داشته است. البته باید از قبل برنامه‌ریزی کرد تا گیرنده نوارهای مصاحبه و اقلام مورد نیاز پیاده‌سازی آنها (از جمله دستمزد پیاده کنندگان نوارها) مشخص شده باشد.
واحدهای تاریخ نظامی موظفند دفتر یادداشت روزانه تاریخ خود را به ضمیمة اقلام و اسناد تکمیلی به مرکز تاریخ نظامی آمریکا که نشانی‌اش در پاورقی قید شده است، ارسال نمایند.(4) تیم تاریخ شفاهی مرکز مصاحبه‌ها را دسته‌بندی نموده و در صورت لزوم نسبت به پیاده‌سازی نوارها اقدام خواهد کرد. این مرکز شرایط و مکان بایگانی تمام مواد و اقلام تاریخ شفاهی زمان جنگ را نیز تدارک خواهد دید.

ویرایش
مورخ/مصاحبه‌گر پس از پیاده شدن نوار مصاحبه باید آن را بخواند و متنش را همزمان با گوش دادن به نوار مصاحبه، ویرایش کند. ویراستار برای تعیین میزان اصلاحات و دستکاری متن کلمه به کلمه باید به قوة تشخیص خود متکی باشد. نسخه واحدی برای ویرایش همه متون نمی‌توان پیچید، اما خوب است اصول ثابتی برای اِعمال تغییرات وجود داشته باشد.
از آنجایی که مصاحبه، ماهیتی مکالمه‌ای و گفتگومحور دارد غالباً جملاتی بی‌وقفه و بدون اتصال به هم تا چند سطر ادامه می‌یابند. خودتان باید تشخیص دهید که این جملات را باید به همان شکل بگذارید یا عبارات پراکنده و ناقص را به چند جملة کامل تبدیل نمایید. هجای درست کلمات و سرواژه‌ها را از قلم نیندازید. البته متن پیاده‌شده نوار باید معرف مطالب گفته‌شده در مصاحبه باشد. کلمات جویده یا فشرده را به شکل دستوری باید بنویسید مثلاً به جای «بهش گفتم» بنویسید «به او گفتم». سرواژه‌ها و اصطلاحات خاص را باید به همان شکلی که گفته شده‌اند بنویسید. از به کار بردن اختصارات برای درجات نظامی پرهیز کنید. مثلاً به جای «تیمسار» نباید بنویسید «تس». چنانچه مصاحبه‌شونده، کسی را که درجه سرهنگ‌تمامی دارد با عنوان «سرهنگ» خطاب کرده است در متن نیز باید سرهنگ نوشته شود و سر به خود درجه سرهنگ‌تمام از قول او اضافه نشود.
در هر مکالمه‌ای غالباً «عبارات یا اصواتی پُرکننده»(5) مانند «اوم» یا «اِ» ادا می‌شوند. می‌توانید این عبارات یا اصوات را حذف کنید مگر آنکه مبین تردید یا سردرگمی گوینده یا مطلبی ارزشمند باشد. هر گاه مصاحبه‌شونده در پاسخ به سؤال مصاحبه‌گر با کلماتی مانند «اوهوم» یا «آهان» پاسخ داده است، آنها را به «بله» تبدیل کنید. تغییراتی ظریف‌تر مانند گذاشتن «بله» به جای «آره» به تصمیم و تشخیص ویراستار بستگی دارد؛ یادآوری می‌کنیم که ثبات را فراموش نکنید. عبارات یا اصوات نفی‌کننده نیز باید از همین قاعده پیروی کنند. آغازهای کاذب که غالباً بر تغییر تفکر مصاحبه‌شونده دلالت می‌کنند، چنانچه ناگهانی اتفاق افتاده‌اند باید در متن پیاده‌شده، با دو خط تیره (- -) از مابقی متن جدا شوند؛ در صورتی که تغییر تفکر مصاحبه‌شونده به افزودن جمله مکمل و دنبالة جملات قبلی منجر می‌شود، از نقطه‌چین (....) استفاده کنید. ممکن است مصاحبه‌شونده هنگام بازخوانی متن مصاحبه‌اش مطلبی را که در آن زمان می‌خواست بیان کند به یاد بیاورد و جملاتش را تبیین یا تکمیل نماید. چنانچه جمله‌ای به شکل کاذب آغاز شده و اهمیت چندانی نیز ندارد می‌توانید آن را در خلال ویرایش حذف کنید.
الگوها و سبک‌های گفتاری (مانند حذف بعضی ضمایر یا کاربرد عباراتی مانند «می‌دونین» و غیره) باید در جایی که ممکن است قید شوند زیرا این گونه عبارات معمولاً نشانه‌ای از شخصیت یا حالت گفتاری مصاحبه‌شونده است. برخی از عبارات پرکننده-که «می‌دونین» بهترین نمونه آنهاست-درواقع نقش نقطه‌گذاری را در گفتگویی مفصل ایفا می‌کنند. بنابراین ممکن است مصاحبه‌شونده با استخدام کلماتی مانند «بدین ترتیب» یا «می‌دونین»، جمله یا موضوعی جدید را آغاز کرده باشد. گاهی هم استفاده گسترده از عبارات پرکننده در سرتاسر متن غلبه می‌یابد؛ بعضی‌ها از قوه بیان بهتری در قیاس با دیگران برخوردارند. مورخ موظف است میزان و سقف حذف این عبارات را خودش تشخیص دهد، هر چند از حذف همه آنها باید پرهیز نماید تا حال و هوای مصاحبه دچار تغییرات اساسی نشود. اما چنانچه کاربرد این عبارات پرکننده باعث استحکام جوهره و بنیه مصاحبه شده است، بگذارید در متن باقی بمانند. یادتان باشد که مصاحبه‌شونده حق دارد چنین عباراتی را هنگام بازخوانی متن ویراستة مصاحبه حذف نماید.
به احتمال قوی مصاحبه‌هایی که به عنوان یک اثر تاریخ شفاهی برای انتشار انتخاب شده‌اند در قیاس با مصاحبه‌های عادی با دقت و ظرافت بیشتری ویرایش می‌شوند. تاریخ‌های شفاهیِ منتشرشده تفاوت قابل ملاحظه‌ای با مصاحبه و متن اولیه‌شان دارند. دستکاری‌های ویرایشی-به دلایلی مانند تبیین و قابل فهم شدن یا بر اثر بازبینی مصاحبه‌شونده-بخشی از این فرایند هستند. مادامی که روند ویرایش لطمه‌ای به جوهره، اساس و معنای مصاحبه اولیه نزند، مورخ به وظیفه خود وفادارانه عمل کرده است. فهرست لغات و اصطلاحات تاریخ‌های شفاهیِ منتشرشده‌ای که در سطح وسیعی توزیع می‌شوند باید به عنوان اصطلاح‌نامه به آنها اضافه شوند زیرا برای خوانندگان، به ویژه وقتی که اثر مذکور طولانی و دارای اصطلاحات نامأنوس می‌باشد، بسیار مفید و راهگشاست. تشریح اسامی و اصطلاحات در نخستین مرتبه‌ای که مصاحبه‌شونده آنها را بیان کرده است نیز به حال مخاطب سودمند است. عباراتی که به متن مصاحبه افزوده شده است باید در کروشه (قلاب [ ] ) قرار گیرند. به همین نحو امکان دارد مورخ برای ارائه توضیح مختصری به خواننده کتاب، معنای اصطلاح یا واژه‌ای را در پاورقی بنویسد یا عطفی را که در متن به روشنی بیان نشده است، روشن و مشخص نماید.

نکته: در مرحله ویرایش متن مصاحبه، تصحیحات و تغییرات را روی نسخه کاغذی مصاحبه بنویسید. از علامت‌های ویرایشی یا نمونه‌خوانی استاندار استفاده کنید مانند علامت‌های اشاره‌شده در شیوه‌نامه مرکز تاریخ نظامی. از متن ویراسته مصاحبه نسخه‌ای که همه تغییرات و تصحیحات در آن قید شده باشد، برای خود تکثیر کنید.

برخی از ادارات و دوایر برای آنکه محصول تلاش‌های‌شان در سطح وسیعی توزیع شده و به دست مخاطبان بیشتری برسد، مصاحبه‌های‌شان را منتشر می‌کنند. این مصاحبه‌ها را به شکل مستقل یا در قالب مجموعه و گلچین می‌توان منتشر ساخت. دو نمونه از مصاحبه‌های زندگی‌نامه‌ای که منتشر شده‌اند عبارتند از: «تحول یک ارتش: تاریخ شفاهی ژنرال ویلیام ایی. دیپوای، افسر بازنشسته ارتش آمریکا»(6) و «خاطرات مهندسان»(7) که به دوران حرفه‌ای و خاطرات مهندسان بلندپایه اختصاص داشته و توسط یگان مهندسی اداره تاریخ منتشر شده است. دوایر تاریخ قرارگاه تسلیحات و موتوری-تانک نیروی زمینی(8) و قرارگاه آماد نیروی زمینی(9) مرتباً مشغول انتشار مصاحبه‌های خروجی هستند. مرکز تاریخ نظامی در بعضی مناسبت‌ها مصاحبه‌های پایان خدمت و مصاحبه‌هایی با دیگر افسران بلندپایه منتشر ساخته است که یکی از این مصاحبه‌ها با نام «حمله هوایی در خلیج فارس: مصاحبه با سرگرد جی. اچ بینفورد پی، افسر فرمانده لشکر 101 هوانیروز (حمله هوایی)»(10) منتشر شده است. برای آنکه مصاحبه‌ای ارزش انتشار را داشته باشد باید از اطلاعات مهم و منحصربه‌فردی برخوردار بوده، مخاطبان زیادی را به خود جذب کند و قابلیت انتشار مستقل را نیز داشته باشد.
پس از ویرایش متن مصاحبه لازم است یک نسخه از آن را جهت بازبینی برای مصاحبه‌شونده ارسال نمایید. عبارت‌ها و جملاتی که مصاحبه‌شونده باید به آنها توجه ویژه بنماید و همچنین عبارت‌هایی که برای مورخ سؤال ایجاد کرده است را مشخص کنید. این بازبینی فرصتی است برای مصاحبه‌گر تا خیالش از بابت صحت متن پیاده‌شده راحت شود و مصاحبه‌شونده نیز آن را ویرایش، اصلاح و یا با اطلاعات بیشتری تکمیل نماید. متنی که با مهارت تمام ویرایش شده و در اختیار مصاحبه‌شونده قرار گیرد غالباً زمان کمتری نزد وی می‌ماند. پس از بازگشت متن، تغییرات درخواستی مصاحبه‌شونده را انجام دهید، بار دیگر آن را برای رفع اشتباهات ویرایش کنید، و سپس نسخه تمیزی از آن را پرینت بگیرید. اکنون کار به آخر رسیده است.

بایگانی
پیش از بایگانی نوارها و متن‌های پیاده‌شدة مصاحبه باید آنها را به درستی برچسب بزنید و بسته‌بندی نمایید. (این کار بلافاصله بعد از مصاحبه یا تکثیر نوارهای آن باید انجام گیرد.) بهترین مکان برای بایگانی نوارهای مصاحبه محیطی بدون گرد و غبار است که از نوسانات آب و هوایی مانند دما یا رطوبت محفوظ باشد. مصاحبه‌های ضبط‌شده با دستگاه‌های دیجیتالی باید از محیط‌های مولد میدان مغناطیسی که کار الکترون‌ها را با اخلال مواجه می‌کنند، دور نگه داشته شوند. به عقب برگرداندن نوار می‌تواند موجب ایجاد خش در صدای آن شود لذا نوارها را تا پیش از مرحله بایگانی به عقب برنگردانید. همه نوارها، متن‌ها و ملحقات مکمل مصاحبه (نقشه، عکس، اسناد و موافقت‌نامه دسترسی) باید در کنار یکدیگر بایگانی شوند.

نکته: نوارهای کپی‌شده از نوار مادر را در جای دیگری بایگانی نمایید و چنانچه محققی برای کار خود به آنها احتیاج داشت، کپی نوارهای مصاحبه را در اختیارشان بگذارید.

فایل‌های دیجیتالی مصاحبه نیز باید کپی شده و در جای دیگری بایگانی یا ذخیره شوند. هر چند ذخیره مصاحبه‌ها و دیگر اسناد دیجیتالی (مانند تصویر) روی اقلامی مانند سی‌دی، دی‌وی‌دی و هارد اکسترنال عمل درستی است، اما بهترین راه حل بلندمدت ذخیرة این نوع فایل‌ها این است که آنها را روی سِروِری که مرتباً از اطلاعات آن فایل پشتیبان تهیه می‌شود، ذخیره نمایید.


پانوشت ها:
1-product management
2-U.S. Army Center of Military History, ATTN: DAMH-HDS, 103 Third Avenue, Fort Lesley J. McNair, D.C. 20319-5058;
 Military History Institute, The Army Heritage & Education Center, 950 Soldiers Drive, Carlisle, PA 17013-5021;
 Center for Lessons Learned, ATTN: ATZL-CTL, 10 Meade Avenue, Building 50, U.S. Army Combined Arms Centers, Fort
 Leavenworth, KS 66027-1350.
3-CONUS: The Continental United States; The 48 Contiguous States
4-U.S. Army Center of Military History, Attn: DAMH-FPR, 103 Third Avenue, Fort Lesley, D.C. 20319-5058.
5-filler expressions
6-Changing an Army: AN Oral History of General William E. Depuy, USA Retired
7-Engineer Memoirs
8-U.S. Army Tank-Automotive and Armaments Command
9-Army Materiel Command
10-Air Assault in the Gulf: An Interview with MG J. H. Binford Peay, III, Commanding Officer, 101st Airborne Division (Air Assault).
مصاحبه این کتاب توسط مورخ یگان هوانیروز، سرگرد رابرت کِی رایت، پسر، انجام شده است. مصاحبه با ژنرال پی از نمونه‌های خوبی است که نحوه اجرای مصاحبه‌های عملیاتی با یک افسر بلندپایه را به مخاطب آموزش می‌دهد.

پایان فصل چهارم
ادامه دارد...

تهیه‌کننده: استیفن جِی لافگرین
مترجم: علی فتحعلی آشتیانی



http://www.ohwm.ir/show.php?id=1421
تمام حقوق اين نشريه متعلق به سايت تاريخ شفاهي ايران [oral-history.ir] است.